Του ΝΙΚΟΛΑ ΖΗΡΓΑΝΟΥ
Ξαφνικά, τα φώτα έσβησαν, η μουσική σταμάτησε. Μέσα σε μια εκκωφαντική σιωπή, η φωνή της Νάνσι Πελόζι ακούστηκε σαν βόμβα: «The party is over».
ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ
Οπως και το '89, έτσι και τώρα, όλα έγιναν πολύ γρήγορα, ορμητικά, γιατί έτσι συμβαίνει στα μεταίχμια της Ιστορίας.
Αρχισαν να κλείνουν εργοστάσια χαλυβουργίας, χρεοκόπησαν τράπεζες, απολύθηκαν εργάτες στην αυτοκινητοβιομηχανία, έπεσαν οι τιμές παραγωγού στα αγροτικά προϊόντα, τα γιαπιά έγιναν κοιμητήρια και στέρεψαν οι ξένες επενδύσεις και το όνειρο έγινε εφιάλτης.
Καταχρεωμένοι μετακομμουνιστικοί υπάλληλοι προσπαθούν τώρα να συνέλθουν από το σοκ και να επιβιώσουν στις νέες δραματικές συνθήκες.
Οι μεγαλύτεροι το έχουν περάσει ξανά, πριν από 20 χρόνια. Ομως, τότε, υπήρχε ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο και η παραδοχή ότι θυσιάστηκε μια γενιά για να ζήσει η επόμενη.
ΣΟΦΙΑ
Συγνώμη, λάθος
Ολα αυτά τα χρόνια έκαναν ακριβώς ό,τι τους ζήτησαν: Ξεπούλησαν τα ασημικά με αδιαφανείς διαδικασίες, έβαλαν λουκέτο στο κοινωνικό κράτος, απορύθμισαν τις εργασιακές σχέσεις, έκαναν περικοπές στα δικαιώματα, ιδιωτικοποίησαν τα πάντα και «άφησαν να λειτουργήσει η (ασύδοτη και αδηφάγος) αγορά, όπως στη χώρα που είχαν για πρότυπο, τις Ηνωμένες Πολιτείες, που όμως τους πέφτει γεωγραφικά τουλάχιστον πολύ μακριά».
Μέσα στον κουρνιαχτό της μετασοβιετικής εποχής, νέα τζάκια φτιάχτηκαν, άρχισε να δημιουργείται μια μεσαία τάξη, βιαστική, όπως και η εποχή της, που εξωθήθηκε να καταναλώσει, να αγοράσει με πλαστικό χρήμα, να χρεωθεί για το καινούριο σπίτι και το αστραφτερό αυτοκίνητο. Δεν έκαναν τίποτε διαφορετικό από εμάς.
Τώρα τους λένε ότι έγινε ένα μεγάλο λάθος. Οι ισολογισμοί των τραπεζών αποδείχτηκε ότι ήταν τόσο αξιόπιστοι όσο και τα πεντάχρονα πλάνα του κόμματος. Οι ψευδαισθήσεις χάθηκαν, οι Σειρήνες σιώπησαν και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών τούς είπαν ορθά κοφτά πως πήραμε όλοι την κατηφόρα, υμών συμπεριλαμβανομένων.
Οσο για την ευρωπαϊκή βοήθεια, αυτή δεν φτάνει να καλυφθούν οι τεράστιες απώλειες, οπότε κάποιοι πληβείοι θα περάσουν και από τον Προκρούστη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Καθώς η κρίση μολύνει σαν επιδημία όλη την Ευρώπη, τα εμβάσματα από τους μετανάστες στερεύουν. Συνταξιούχοι στη Βοσνία αυτοκτονούν για να μην επιβαρύνουν οικονομικά τα άνεργα παιδιά τους.
Το γαϊτανάκι του τρόμου έχει αρχίσει και η οργή συσσωρεύεται στους δρόμους του Κιέβου και της Σόφιας, του Ζάγκρεμπ και του Βουκουρεστίου, εκεί που κανένα δίχτυ προστασίας δεν υπάρχει για τους πάλαι ποτέ προλετάριους. Σε λίγο ο μόνος εργοδότης που θα κάνει προσλήψεις θα είναι το οργανωμένο έγκλημα.
Οι πολιτικοί στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία, στη Σόφια και το Βίλνιους αντιμετωπίζουν με δέος την κρίση. Αντιλαμβάνονται ότι η κοινωνική έκρηξη ελλοχεύει, πως οι αντοχές είναι μικρές, καταλαβαίνουν την αδυναμία τους να αρθρώσουν κάποια πρόταση διεξόδου.
ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ
Αναμένεται σεισμός
Μια γενικότερη απαξία καταλαμβάνει την κοινωνία. Είναι ίσως νωρίς για να καταγραφεί πολιτικά ο σεισμός που θα ακολουθήσει, αφού κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ακόμα πώς θα εκδηλωθεί αυτή η δυσαρέσκεια, αυτή η ματαίωση.
Αναλυτές εκπονούν σενάρια καταστροφής και εκτιμούν πως πρέπει να είναι αναμενόμενες οργισμένες και τυφλές εξεγέρσεις αλά ελληνικά, μαζικές κινητοποιήσεις που μπορεί να καταλήξουν σε ανατροπές κυβερνήσεων και ενίσχυση των πολιτικών άκρων, με μεγαλύτερο κίνδυνο την ανάδυση ισχυρών -μέσα από τις κάλπες- λαϊκίστικων, ακροδεξιών και ξενόφοβων σχηματισμών.
Το πρόβλημα με τον κορμό της κεντροαριστεράς στην πρώην Ανατολική Ευρώπη, με εξαίρεση την Ουκρανία, είναι πως ταυτίστηκε με την κεντροδεξιά στο οικονομικό μοντέλο της ανάπτυξης, που ήταν ακραία νεοφιλελεύθερο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι συντηρητικοί φάνηκαν να είναι ήταν πιο συγκρατημένοι.
Παράλληλα με αυτό το αδιέξοδο απαξιώνεται και η εικόνα της Ευρώπης, του από μηχανής Θεού που θα έλυνε όλα τα προβλήματα. Διχασμένη όσο ποτέ, με ομόκεντρους κύκλους, διαφορετικές ταχύτητες και ομολογημένη ασυμφωνία, αδύναμη και πλαδαρή, η Ευρώπη παραπαίει μεταξύ της οικονομικής ένωσης και της χαλαρής ομοσπονδίας, σχοινοβατεί μεταξύ προστατευτισμού και αλληλεγγύης, δείχνει τα ισχνά όρια παρέμβασης που έχει.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 08/03/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου