Η ιστορία της Μέσης Ανατολής μοιάζει με μήτρα που γεννά επί χιλιετίες θρησκείες και πολέμους. Εδώ μόνον η πρόσφατη ιστορία της περιοχής καταγράφεται, με την επιδίωξη να αναδειχτεί, έστω και με τρόπο ενδεικτικό, η καρδιά του μεσανατολικού προβλήματος, η διαιωνιζόμενη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων, της οποίας άλλο ένα αιματοβαμμένο κεφάλαιο βιώνει ο κόσμος τις μέρες αυτές. Ιδού λοιπόν η ιστορία της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης από το Α ώς το Ω
ΑΓΓΛΟΙ: Η βρετανική πολιτική από τις αρχές του 20ού αιώνα, όχι μόνο χάραξε στον χάρτη τις περισσότερες οριογραμμές των σημερινών κρατών της Μέσης Ανατολής, αλλά εν πολλοίς συνετέλεσε και στη δημιουργία του μεσανατολικού ζητήματος όπως το ξέρουμε σήμερα, καρδιά του οποίου πάντα παραμένει η επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης. Ως η πλέον ισχυρή αποικιοκρατική δύναμη της εποχής, η Βρετανική Αυτοκρατορία επιδίωξε και πέτυχε να κρατήσει ανοιχτή τη Διώρυγα του Σουέζ προς όφελος του θαλάσσιου διαμετακομιστικού εμπορίου του με την Ινδία, τη μεγαλύτερη αποικία της. Κι έτσι, με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, επωφελήθηκε μέσω της Κοινωνίας των Εθνών με τη μερίδα του λέοντος των εδαφών της νικημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εντάσσοντας και την ιστορική Παλαιστίνη στη σφαίρα επιρροής της (Διάσκεψη του Σαν Ρέμο και Συνθήκη των Σεβρών -1920, καθώς και Συνθήκη της Λωζάννης -1923). Προέκυψε λοιπόν η Βρετανική Εντολή της Παλαιστίνης (1920-1948). Αρχικά περιελάμβανε και την Υπεριορδανία, ανατολικά του ποταμού Ιορδάνη, όμως η Εντολή της Υπεριορδανίας διαχωρίστηκε με την παροχή περιορισμένης αυτονομίας το 1923, μέχρι την ίδρυση του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας το 1946.
Η στερεοτυπική αγγλική πολιτική τού «διαίρει και βασίλευε» εφαρμόστηκε και εδώ, με αντιφατικές, αντικρουόμενες και εναλλασσόμενες υποσχέσεις υπέρ των αραβικών και εβραϊκών συμφερόντων. Οι βασικές ιστορικές καταγραφές αφορούν:
* Τη συμφωνία Σάικς-Πικό (-Σαζόνοφ) του 1916, που δεν ήταν άλλη από μυστική διπλωματικοοικονομικοστρατηγική συμφωνία (διαρκούντος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου) μεταξύ των κυβερνήσεων της Βρετανίας (σερ Μαρκ Σάικς) και της Γαλλίας (Φρανσουά Ζορζ Πικό) με τη συγκατάθεση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, για τον προσδιορισμό των σφαιρών επιρροής και ελέγχου στη Δυτική Ασία με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
* Τη Διακήρυξη Μπάλφουρ του 1917, επίσημο πολιτικό έγγραφο με βάση το οποίο η βρετανική κυβέρνηση «έβλεπε ευμενώς την ίδρυση στην Παλαιστίνη μιας εθνικής εστίας για τον εβραϊκό λαό». Το συνέταξε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ και το απέστειλε στον βαρόνο Γουόλτερ Ρότσιλντ, βασικό εκπρόσωπο της Βρετανικής Ιουδαϊκής Κοινότητας και μέλος της Σιωνιστικής Ομοσπονδίας.
*Το «Λευκό Χάρτη» του Τσόρτσιλ του 1922, που περαιτέρω διευκρίνιζε προς όφελος των εβραϊκών συμφερόντων τη Διακήρυξη Μπάλφουρ.
Σύμφωνα με επίσημες καταγραφές, 367.845 Εβραίοι και 33.304 αλλοεθνείς μετανάστευσαν νομίμως στην Παλαιστίνη μεταξύ 1920 και 1945, ενώ υπολογίζονται σε άλλους 50-60.000 οι παράνομοι Εβραίοι μετανάστες στο ίδιο διάστημα. Ο ξεσηκωμός των Αράβων της Παλαιστίνης (1936-1939), που ακολούθησε το θάνατο του σεΐχη Ιζεντίν Αλ Κασάμ στα χέρια της Βρετανικής Αστυνομίας έξω από την Τζενίν (Νοέμβριος 1935) κατεπνίγη βίαια από τους Αγγλους, με κάπου 5.000 Παλαιστινίους νεκρούς και διπλάσιους τραυματίες και, με βάση πάντα επίσημους υπολογισμούς, το 10% του ανδρικού αραβικού πληθυσμού νεκρούς, τραυματίες, φυλακισμένους ή εξόριστους.
Τότε ιδρύθηκαν από τον υποστράτηγο Τσαρλς Ορντρ Γουίνγκεϊτ (που υποστήριζε μια σιωνιστική αναγέννηση για θρησκευτικούς λόγους) τα ειδικά νυχτερινά αποσπάσματα (Special Night Squads) που αποτελούσαν Βρετανοί στρατιώτες και Εβραίοι εθελοντές, όπως ο Γιγκάλ Αλόν (μετέπειτα στρατηγός του ισραηλινού στρατού, εκ των σχεδιαστών του Πολέμου των Εξι Ημερών του 1967 και πρωθυπουργός του Ισραήλ-1969). Τότε επίσης, με αντίστοιχη βιαιότητα εναντίον του αραβικού πληθυσμού, έδρασαν και οι νεοϊδρυθείσες εβραϊκές ένοπλες οργανώσεις «Χαγκανά», «Ομάδα Στερν» και «Ιργκούν». Η «Ιργκούν», θεωρούμενη στη Δύση ως τρομοκρατική οργάνωση, έμεινε στην ιστορία κυρίως για την πολύνεκρη βομβιστική επίθεση του ξενοδοχείου «Κινγκ Ντέιβιντ» στην Ιερουσαλήμ στις 22 Ιουλίου 1946 και τη σφαγή στο Παλαιστινιακό χωριό Ντέιρ Γιασίν στις 9 Απριλίου 1948 (που πραγματοποίησε μαζί με την Ομάδα Στερν).
Μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (Διακήρυξη Ανεξαρτησίας στις 14 Μαΐου 1948) και τον πρώτο Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο που αμέσως ακολούθησε, τα σκήπτρα της υπερδύναμης στην περιοχή ανέλαβαν οι ΗΠΑ σε ψυχροπολεμικό ανταγωνισμό με τη Σοβιετική Ενωση.
ΒΟΜΒΙΣΤΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ: Είτε θεωρούμενοι ως τρομοκράτες είτε ως μάρτυρες στο όνομα του Αλλάχ, οι βομβιστές αυτοκτονίας αποτελούν βαθυκόκκινες κηλίδες στην έτσι κι αλλιώς αιματοβαμμένη ιστορία της παλαιστινιακής αντίστασης στην ισραηλινή κατοχή. Ωστόσο, έχουν επανειλημμένα αποτελέσει και πρόσχημα (τουλάχιστον) για την αναστολή της ειρηνευτικής διαδικασίας ή για τη διακοπή τής κατά καιρούς εκεχειρίας στα κατεχόμενα.
Στις επιχειρήσεις των βομβιστών αυτοκτονίας της Χαμάς τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1996 (με 60 Ισραηλινούς νεκρούς) που έγιναν για εκδίκηση για τη δολοφονία από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες του Γιάχια Αγιάς, κυριότερου κατασκευαστή εκρηκτικών μηχανισμών της οργάνωσης, αποδόθηκε η ευθύνη της απομάκρυνσης των Ισραηλινών από την ειρηνευτική διαδικασία του Οσλο. Μέσα σε ένα γενικευμένο κλίμα ανασφάλειας, κερδίζει τις εκλογές του Ιουνίου 1996 ο ακροδεξιός Βενιαμίν Νετανιάχου και για τα τρία επόμενα χρόνια οι συνομιλίες της διαδικασίας του Οσλο ουσιαστικά βαλτώνουν.
Στη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα (από το Σεπτέμβριο του 2000, γνωστής και ως Ιντιφάντα του Αλ Ακσα) οι παλαιστινιακές ισλαμικές οργανώσεις Χαμάς και Τζιχάντ, καθώς και οι προσκείμενες στη Φάταχ Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του Αλ Ακσα, κλιμακώνουν αυτού του είδους τις επιθέσεις εναντίον ισραηλινών πολιτικών στόχων. Η πλέον αιματηρή αυτής της περιόδου πραγματοποιήθηκε κατά τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα στις 27 Μαρτίου 2002, σε ένα ξενοδοχείο στην πόλη Νετάνια του Ισραήλ, με 30 νεκρούς και 140 τραυματίες: Αφορμή για το Ισραήλ να εξαπολύσει δύο μέρες μετά την επιχείρηση «Αμυντική Ασπίδα», τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση από τον Πόλεμο των Εξι Ημερών στη Δυτική Οχθη, ανακαταλαμβάνοντας και τις λίγες περιοχές των οποίων η ευθύνη για την ασφάλεια ανήκε στους αστυνομικούς της Παλαιστινιακής Αρχής.
Στις 5 Ιανουαρίου 2008, ένας από τους γιους του Μαχμούντ Ζάχαρ, του ηγέτη της Χαμάς στη Γάζα, «μαρτύρησε» -άλλος γιος είχε σκοτωθεί στη διάρκεια αποτυχημένης προσπάθειας από πλευράς Ισραήλ να τον δολοφονήσουν το 2003, βομβαρδίζοντας με τηλεκατευθυνόμενο πύραυλο το σπίτι του. Τρεις μέρες μετά, ο Ισραηλινός υπουργός άμυνας Εχούντ Μπαρακ διέταξε το στρατό να σφραγίσει όλα τα μεθοριακά περάσματα προς τη Λωρίδα της Γάζας, σφίγγοντας κι άλλο τον κλοιό του σκληρού αποκλεισμού.
ΓΙΑΣΕΡ ΑΡΑΦΑΤ: (24 Αυγούστου 1929 - 11 Νοεμβρίου 2004). Οσο ζούσε δεν ήταν μόνο ιστορικός ηγέτης και ζωντανό σύμβολο του αγώνα για την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση, αλλά και από τις πλέον αναγνωρίσιμες φυσιογνωμίες στον πλανήτη και προσωπικότητα που αγαπήθηκε και μισήθηκε όσο λίγοι μέσα στον 20ό αιώνα. Πλήρες όνομα: Μοχάμεντ Αμπντελραχμάν Αμπντελραούφ Αραφάτ αλ Κούντουα αλ Χουσέινι. Πολεμικό ψευδώνυμο, Αμπού Αμάρ. Επικεφαλής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής και αρχηγός του πολιτικού κόμματος της οργάνωσης Φατάχ, στης οποίας την κυριότερη τρόικα συνιδρυτών ανήκε από το 1959, μαζί με τους Χαλίλ αλ Ουαζίρ (Αμπού Τζιχάντ) και Σαλάχ αλ Χάλαφ (Αμπού Ιγιάντ).
Ο Αραφάτ και το κίνημά του έδρασαν μέσα από την επικράτεια αρκετών αραβικών χωρών. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές της επομένης, οι μαχητές της Φατάχ ενεπλάκησαν κυριολεκτικά σε πόλεμο με τις αρχές της Ιορδανίας (Μαύρος Σεπτέμβρης) σε μια προσπάθεια του τότε βασιλιά Χουσεΐν να μειώσει την αυξανόμενη δύναμή τους στη χώρα του. Διωγμένοι από την Ιορδανία και έχοντας καταφύγει στον Λίβανο και οργανώνοντας ένοπλη αντίσταση κατά του Ισραήλ και μέσα στους καταυλισμούς των Παλαιστινίων προσφύγων του 1948, Αραφάτ και Φατάχ γίνονται κύριοι στόχοι στη διάρκεια των εισβολών του στρατού του Ισραήλ στη χώρα, το 1978 και το 1982.
Η Τυνησία υπήρξε κατόπιν καταφύγιο του ιδίου, της εξόριστης παλαιστινιακής κυβέρνησης και των περισσότερων Παλαιστινίων φενταγίν, που κατέφυγαν εκεί από τον Λίβανο επιβαίνοντας σε ελληνικά πλοία. Με το τέλος του Πολέμου στον Κόλπο, το 1991, προχωρεί σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ. Μετά την υπογραφή των Πρωτοκόλλων του Οσλο το 1993 και την ιστορική φωτογραφία των «εταίρων για την ειρήνη» έξω από το Λευκό Οίκο (χειραψία με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Γιτζάκ Ράμπιν υπό το βλέμμα του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον), το 1994 τον βρίσκει να επιστρέφει στα κατεχόμενα ως πρόεδρος της Εθνικής Παλαιστινιακής Αρχής. Την ίδια χρονιά μοιράζεται το Νόμπελ Ειρήνης με τον Γιτζάκ Ράμπιν και τον Σιμόν Πέρες.
Οι πολιτικοί του αντίπαλοι, μεταξύ των οποίων ισλαμιστές και ακροαριστεροί στους κόλπους της PLO, κατηγόρησαν επανειλημμένα και τον ίδιο και την Αρχή για διαφθορά ή για υπερβολική ενδοτικότητα στις ισραηλινές απαιτήσεις. Παράλληλα, η Χαμάς και άλλες μαχητικές οργανώσεις αύξησαν προοδευτικά τη δύναμή τους και τελικά κλόνισαν τα θεμέλια της διοίκησης που, κυρίως στελέχη της Φατάχ, είχαν εγκαθιδρύσει σε Δυτική Οχθη και Γάζα.
Εξαντλημένος έπειτα από περίπου δυόμισι χρόνια περιορισμού μέσα στο αρχηγείο του, τη Μουκάταα στη Ραμάλα, λόγω της επανακατάληψης της Δυτικής Οχθης από τον ισραηλινό στρατό, πεθαίνει στην ηλικία των 75 ετών σε νοσοκομείο του Παρισιού, όπου μεταφέρεται εσπευσμένα.
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ: Εάν όντως οι αντικειμενικοί στόχοι της διεθνούς κοινότητας για την επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης είναι η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους της Παλαιστίνης από τη μια και από την άλλη η ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ τόσο στο εσωτερικό του όσο και σε επίπεδο ειρηνικής συνύπαρξης με το σύνολο των Αράβων γειτόνων του, τότε πολύ λίγα έχει καταφέρει η άσκηση της διεθνούς διπλωματίας εδώ και έξι δεκαετίες.
Από τη Διάσκεψη της Ρόδου το 1949, για να τεθούν οι γραμμές ανακωχής του αραβοϊσραηλινού πολέμου του 1948 (η λεγόμενη «Πράσινη Γραμμή», σύνορα μέχρι τον πόλεμο του 1967 του Ισραήλ με Αίγυπτο, Ιορδανία, Λίβανο και Συρία) μέχρι τη Διάσκεψη της Μαδρίτης, το 1991, έλαβαν χώρα πολυάριθμες διπλωματικές συναντήσεις και επαφές για την εξεύρεση βιώσιμης λύσης. Αυτό που έκανε τη διαφορά στη δεκαετία του '90 και γέννησε ελπίδες ήταν τα Πρωτόκολλα του Οσλο: μέσω αυτών, από το 1993 για πρώτη φορά Ισραήλ και PLO ήρθαν σε απευθείας επίσημες διαπραγματεύσεις. Ακολούθησαν η ενδιάμεση συμφωνία της Τάμπα (ή Οσλο ΙΙ) το 1995, τα Πρωτόκολλα της Χεβρώνας το 1997, το Μνημόνιο του Γουάι Ρίβερ το 1998, που αποτέλεσε σκαρίφημα του Οδικού Χάρτη για την Ειρήνη που ματαίως πρότεινε το Κουαρτέτο τον Ιούνιο του 2002, ενώ η ανακατάληψη της Δυτικής Οχθης από τους Ισραηλινούς ήταν μία ντε φάκτο πραγματικότητα. Σχέδια προτάσεων από πλευράς αραβικών κρατών δεν είχαν καλύτερη τύχη. Η πολιτική βία που εξακολουθούν να ασκούν κυρίως οι Χαμάς και Τζιχάντ, που πάντα αντιτίθενται στην ειρηνευτική διαδικασία, το θέμα των εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστίνιων προσφύγων, οι οικισμοί των Εβραίων εποίκων, τα όρια ενός παλαιστινιακού κράτους (το Τείχος που ανήγειρε τα τελευταία χρόνια το Ισραήλ στη Δυτική Οχθη έχει ροκανίσει την οριογραμμή του 1967), καθώς και το τελικό καθεστώς της Ιερουσαλήμ με τα ιερά προσκυνήματα και των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών, δεν είναι απλώς εκκρεμότητες προς επίλυση. Είναι ίσως τα μεγαλύτερα αγκάθια της διεθνούς διπλωματίας.
ΕΠΟΙΚΟΙ: Τουλάχιστον μισό εκατομμύριο Εβραίοι έποικοι, μετανάστες στο Ισραήλ από όλο σχεδόν τον κόσμο στη συντριπτική τους πλειονότητα, ακραία θρησκευόμενοι, δεξιοί ή ακροδεξιοί πολιτικά, οπλοφορούντες και πολύτεκνοι κατά πλειοψηφία, είναι σήμερα εγκατεστημένοι κατά παράβαση της διεθνούς νομιμότητας σε εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ στον Πόλεμο των Εξι Ημερών του 1967: στη Δυτική Οχθη και τα Υψώματα του Γκολάν, που μέχρι τότε αποτελούσαν μέρη της εδαφικής επικράτειας της Ιορδανίας και της Συρίας αντιστοίχως.
Κι ενώ τη δημιουργία και επέκταση των εποικισμών έχει επανειλημμένα καταδικάσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (αποφάσεις 446, 452, 465 και 471), ουδεμία ισραηλινή κυβέρνηση έχει ανακόψει το ρεύμα των εποίκων. Τη δεκαετία του '90, στατιστικοί υπολογισμοί έφεραν τη μέση ετήσια αύξηση του πληθυσμού στους εποικισμούς μέχρι τρεις φορές παραπάνω της αντίστοιχης αύξησης μέσα στο κράτος του Ισραήλ. Ανάλογη και η αύξηση στην τρέχουσα δεκαετία.
Αν και ευρισκόμενοι μέσα σε εδάφη υπό κατοχή (και φυλασσόμενοι από ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις), οι εποικισμοί υπάγονται υπό ισραηλινό νομικό και διοικητικό καθεστώς. Οικισμοί εποίκων έχουν κατασκευαστεί και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ενταγμένοι στη δημοτική περιφέρεια του εβραϊκού, δυτικού τομέα της πόλης, του οποίου τα όρια επέκτεινε και μονομερώς προσάρτησε το Ισραήλ, χωρίς αυτή η πράξη να έχει τύχει της αναγνώρισης της διεθνούς κοινότητας. Ανάλογο καθεστώς ισχύει και για τα Υψίπεδα του Γκολάν.
Επιπλέον, από 18 οικισμούς εποίκων που υπήρχαν στη Χερσόνησο του Σινά αποσύρθηκε μονομερώς το Ισραήλ (1982), όπως και από άλλους 21 στη Λωρίδα της Γάζας και τέσσερις στα βόρεια της Δυτικής Οχθης, το 2005.
ΖΑΧΑΡ: Από πατέρα Παλαιστίνιο και μητέρα Αιγύπτια, γεννημένος το 1945 στη συνοικία Ζεϊτούν της Πόλης της Γάζας, γιατρός, χειρουργός και καθηγητής στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας (πριν φυσικά αυτό ισοπεδωθεί από τους τελευταίους ισραηλινούς βομβαρδισμούς), ο Μαχμούντ Ζάχαρ είναι ένας από τους σκληροπυρηνικούς της Χαμάς. Πολιτικός ηγέτης της οργάνωσης στη Γάζα και εκ των ιδρυτικών στελεχών της το 1987, έγινε μέλος της «συλλογικής ηγεσίας» της Χαμάς στην Παλαιστίνη μετά τις διαδοχικές δολοφονίες, το 2004, από το Ισραήλ του σεΐχη Αχμεντ Γιασίν, πνευματικού και ανώτατου πολιτικού ηγέτη της οργάνωσης και του, φερόμενου ως επικρατέστερου διαδόχου του, Αμπντελαζίζ Ραντίσι.
Αν και η Χαμάς μποϊκοτάρησε τις προεδρικές εκλογές του Ιανουαρίου 2005, οπότε και εξελέγη ο Μαχμούντ Αμπάς ως ο πρώτος αντικαταστάτης του θανόντος Γιάσερ Αραφάτ, συμμετείχε με επιτυχία στις δημοτικές εκλογές της ίδιας χρονιάς και σάρωσε εκλογικά στις βουλευτικές της επομένης. Υπό την πρώτη κυβέρνηση με πλειοψηφία της Χαμάς και πρωθυπουργό τον Ισμαήλ Χανίγιε το 2006, ο Ζάχαρ υπηρέτησε στο πόστο του υπουργού Εξωτερικών. Πάγια πεποιήθησή του είναι το δικαίωμα της Χαμάς στην ένοπλη αντίσταση εναντίον της ισραηλινής κατοχής.
ΗΠΑ: Μεγαλύτερο πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό σύμμαχο από τις ΗΠΑ το Ισραήλ ούτε είχε ούτε ποτέ πρόκειται να έχει. Γιατί η συγκεκριμένη συμμαχία έχει βαθιές ρίζες και προηγείται της ίδρυσης και του κινήματος του Σιωνισμού και του κράτους του Ισραήλ. Σχετίζεται περισσότερο με το πώς, ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, η προσκολημμένη στην Παλαιά Διαθήκη προτεσταντική Αμερική αντιλαμβάνεται την υπόθεση της «επιστροφής των Εβραίων στη Γη της Επαγγελίας». Το Αμερικανικό Κογκρέσο ψήφισε την πρώτη του κοινή απόφαση με την οποία υποστήριξε την υπόθεση της «πατρίδας στην Παλαιστίνη για τον ιουδαϊκό λαό» στις 21 Σεπτεμβρίου 1922, την ίδια μέρα με την επικύρωση της Βρετανικής Εντολής στην Παλαιστίνη από την Κοινωνία των Εθνών.
Οι δύο τετραετίες της προεδρίας του Τζορτζ Μπους του νεότερου έχουν ίσως αναδείξει περισσότερο από κάθε άλλη κυβέρνηση των ΗΠΑ εδώ και έξι δεκαετίες πόσο σπουδαίο παράγοντα στη συνολική τους πολιτική στη Μέση Ανατολή θεωρούν οι ΗΠΑ τις στενές διμερείς σχέσεις τους με το Ισραήλ. Η κύρια έκφραση της υποστήριξης είναι η οικονομική βοήθεια, η μεγαλύτερη που λαμβάνει ετησίως ξένο κράτος από τις ΗΠΑ, και την οποία ελέγχει λεπτομερώς το Κογκρέσο, μαζί με άλλα ζητήματα διμερών σχέσεων (παραπλεύρως πίνακας). Ετσι έχει δημιουργηθεί το μικρό αλλά στρατιωτικά ισχυρό Ισραήλ -ο εκτός ΝΑΤΟ σύμμαχος της Μέσης Ανατολής- σχεδόν απολύτως όμως εξαρτημένο από τις ΗΠΑ για την οικονομική και στρατιωτική του ισχύ και με την αμερικανική υπερδύναμη να επιδιώκει να κρατήσει σε ισορροπία τα γεωστρατηγικά και ενεργειακά συμφέροντά της στην ευρύτερη περιοχή, κατευνάζοντας τουλάχιστον τα σύμμαχα αραβικά κράτη.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ: Ξεπερνώντας ανάγκες πνευματικές, υπαρξιακές ή ψυχολογικές, η θρησκεία ανάγεται σε ταυτότητα και μέσο εθνικού, πολιτικού ή κοινωνικού προσδιορισμού, διαδικασίες που διαφοροποιούνται ανάλογα με τις δογματικές και ποιοτικές διαφορές των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών και των αιρέσεών τους: Ο ιδιαίτερος τρόπος που βιώνουν τη θρησκευτικότητα οι Μεσανατολίτες ισχύει στον υπερθετικό εδώ στην περιοχή των βιβλικών και κορανικών Αγίων Τόπων, όπου συχνά φαντάζουν δυσδιάκριτες, η βαθιά και η ειλικρινής θρησκευτική πίστη, η υστερική θρησκοληψία και η κυνική χρήση του θρησκευτικού αισθήματος για προώθηση εξουσιαστικών, πολιτικών και οικονομικών επιδιώξεων. Στερεότυπα ίσως, αλλά χαρακτηριστικά: Στο ίδιο τοπίο ανήκουν γυναίκες καλυμμένες από την κορφή ώς τα νύχια σύμφωνα με τον ισλαμικό ενδυματολογικό κώδικα, που κλαίνε νεαρό άνδρα της οικογένειας που πέθανε βίαια ως βομβιστής αυτοκτονίας, Εβραίοι που με το κιπά στο κεφάλι θα κλάψουν προσευχόμενοι μπροστά στο Τείχος των Δακρύων στην Ιερουσαλήμ και ύστερα θα πυροβολήσουν αδιάκριτα, ως στρατιώτες, εναντίον παιδιών που τους πετροβολούν σε ένα παλαιστινιακό χωριό, αλλά και Ελληνορθόδοξοι και Αρμένιοι κληρικοί που θα αλληλοδαρθούν μέχρις αίματος για διαφορά λίγων εκατοστών επιφανείας -και παραδοσιακών κανόνων επιρροής - στις πλάκες του δαπέδου της εκκλησίας του Πανάγιου Τάφου.
ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ: Τζβα Χαχαγκανά Βε Γισραέλ, συντομογραφημένο ως Τζαχάλ, στα εβραϊκά σημαίνει Αμυντικός Στρατός για το Ισραήλ. Διεθνώς γνωστός ως Israeli Defence Forces (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις) -IDF. Προήλθε από τις εβραϊκές παραστρατιωτικές οργανώσεις της βρετανικής εντολής και σήμερα θεωρείται από τους ισχυρότερους στρατούς στον κόσμο, ακόμα και αν αυτό το χρωστάει κατά μεγάλο μέρος στη συνεχή χρηματοδότηση από πλευράς ΗΠΑ. Ο Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος (1948), ο Πόλεμος του Σινά (1956), ο Πόλεμος των Εξι Ημερών (1967), ο Πόλεμος Φθοράς με την Αίγυπτο και την PLO μέχρι το 1970, ο Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ (1973), η εισβολή στο Λίβανο (2002) και ο Πόλεμος στο Νότιο Λίβανο του 2006 αποτελούν κορυφαίες, αλλά και αμφίσημες, σελίδες της ισραηλινής στρατιωτικής ιστορίας. Πριν από την κυριολεκτική σφαγή στην οποία επιδίδεται ο IDF στη Λωρίδα της Γάζας, σήμερα, μέσω της οποίας, όπως έχουν ήδη διατυπώσει διεθνείς στρατιωτικοί αναλυτές, οι Ισραηλινοί στρατηγοί επιδιώκουν να ξορκίσουν το φάντασμα της επιχειρησιακής ήττας που υπέστησαν από τους αντάρτες της Χεζμπολά στον Λίβανο το 2006. Χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία και με τη Χαμάς επίσης, όπως διαφαίνεται, παρά τις άκρως δυσανάλογες απώλειες στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας.
Μέχρι την αιγυπτοϊσραηλινή Συνθήκη Ειρήνης του 1979, η οποία ακολούθησε τις συνομιλίες του Καμπ Ντέιβιντ του 1978, ο IDF κατένειμε τον επιχειρησιακό του ρόλο σε τρία μέτωπα: Λίβανο-Συρία βόρεια, Ιορδανία-Ιράκ ανατολικά, Αίγυπτο νότια. Εκτοτε διατηρεί δύο μέτωπα ανοιχτά, του Λιβάνου και των Κατεχόμενων σε Δυτική Οχθη και Γάζα, αντιμετωπίζοντας με δυσανάλογη βία ως δύναμη κατοχής την παλαιστινιακή αντίσταση. Οι κατεδαφίσεις σπιτιών των οικογενειών των βομβιστών αυτοκτονίας ή άλλων ενόπλως αντιστεκόμενων Παλαιστινίων είναι μια κλασική μορφή -απαγορευμένης από το Διεθνές Δίκαιο- απονομής συλλογικής ευθύνης που εφαρμόζει κατά κόρον, ήδη από την πρώτη Ιντιφάντα του 1987.
Βαθιά μιλιταριστική η κοινωνία του Ισραήλ, με τη στρατιωτική θητεία υποχρεωτική για άνδρες και γυναίκες και την εφεδρεία εξίσου υποχρεωτική μέχρι την ηλικία των 45. Οι εγχώριες αμυντικές δαπάνες, που έφθαναν μέχρι και το 24% του ΑΕΠ τη δεκαετία του '80, μετά την υπογραφή συνθηκών ειρήνης με Αίγυπτο και Ιορδανία κατέβηκαν στο 9%, που αναλογεί σε 15 δισ. $ περίπου, όπως υπολογίζεται από ανεξάρτητες πηγές.
Το Ισραήλ, η μοναδική ατομική στρατιωτική δύναμη στη Μέση Ανατολή, περηφανεύεται για την ποσότητα και ποιότητα των υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων του, καθώς και για τις δυνατότητες σε παραγωγή και έρευνα της πολεμικής του βιομηχανίας, ειδικά στον τομέα των ηλεκτρονικών συστημάτων, κατευθυνόμενων βλημάτων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ομως, πρακτικά, δεν υπάρχει ισραηλινό αμυντικό πρόγραμμα (προμήθεια, εισαγωγή, έρευνα, ανάπτυξη πρωτοτύπου, ακόμα και γραμμή παραγωγής) που να έχει εξαιρεθεί από χρηματοδότηση των ΗΠΑ. Αυτό ισχύει ακόμα και για τα ισραηλινά βαρέα άρματα μάχης Merkava, όχι μόνο για πιο σύγχρονα προγράμματα, όπως των κατευθυνόμενων βαλλιστικών πυραύλων στρατόσφαιρας Arrow ή το σύστημα υψηλής ενέργειας τακτικών λέιζερ, γνωστό ως Nautilus.
Οι στρατιωτικές σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ περιλαμβάνουν και συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών, κοινή επιχειρησιακή δράση για την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας, παροχή επιμελητείας και διευκολύνσεων από το Ισραήλ σε αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή, αλλά και κοινές, κυρίως αεροναυτικές, ασκήσεις.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «International Herald Tribune» (20 Μαρτίου 2008), στη διάρκεια κοινής άσκησης επιχειρησιακής προσομοίωσης («Juniper Falcon» - Γεράκι των Κυπαρισσιών), στην οποία συμμετείχαν περίπου 200 στρατιωτικοί από ΗΠΑ και Ισραήλ, Ισραηλινοί επιτελείς εισήγαγαν ένα δικό τους ξεχωριστό σενάριο με κωδική ονομασία «Coiled Spring» (Συσπειρωμένο Ελατήριο) το οποίο αφορούσε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα! Οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί, ερωτηθέντες σχετικά, είχαν αποκλείσει τότε κάθε ενδεχόμενο επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας...
ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ: Το διπλωματικό κουαρτέτο της Μέσης Ανατολής ή απλώς το Κουαρτέτο, είναι διεθνής οντότητα με διακηρυγμένο ρόλο αυτόν του μεσολαβητή για τη νεκρανάσταση της ειρηνευτικής διαδικασίας στην ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη. Το αποτελούν ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρωπαϊκή Ενωση και Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Ιδρύθηκε στη Μαδρίτη το 2002, στη διάρκεια ειδικής συνάντησης με οικοδεσπότη τον τότε Ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ είναι ο σημερινός ειδικός απεσταλμένος του κουαρτέτου.
ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ: Οικεία είναι η φιγούρα του στρατιωτικού λογοκριτή εδώ και δεκαετίες για ντόπιους και ξένους δημοσιογράφους που δουλεύουν σε Ισραήλ και κατεχόμενα. Το ίδιο και διάφορα κόλπα για να τον αποφύγουν (διακινδυνεύοντας άμεση απέλαση οι εργαζόμενοι στα ξένα ΜΜΕ), την αναλογική εποχή της γραφομηχανής και του φιλμ. Σήμερα, την εποχή τού δορυφορικά μεταδιδόμενου ψηφιακού υλικού, ο λογοκριτής πήρε τη μορφή της «κλειστής ζώνης στρατιωτικών επιχειρήσεων» κι έτσι τα ΜΜΕ εμποδίζονται να μεταδώσουν ενοχλητικές για την ισραηλινή πολιτική ειδήσεις και εικόνες. Ποτέ όμως με απόλυτη επιτυχία.
Λογοκρισία στα ΜΜΕ υπάρχει και σε Δυτική Οχθη και Γάζα, κυρίως όμως για τους ντόπιους δημοσιογράφους. «Μη φίλα προσκείμενα» έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα έχουν κλείσει και από τη Φατάχ και από τη Χαμάς στις τοπικές σφαίρες επιρροής τους, ενώ δημοσιογράφοι έχουν απαχθεί, βασανιστεί ή φυλακιστεί.
ΜΑΡΟΥΑΝ ΜΠΑΡΓΚΟΥΤΙ: Πολιτικό τέκνο της πρώτης Ιντιφάντα (1987-1993) ο Μαρουάν Μπιν Χατίμπ Μπαργκούτι, γεννημένος το 1959 στη Ραμάλα, κέρδισε πόντους στο ηγετικό του προφίλ τη δεκαετία του '90 και κατά τη δεύτερη Ιντιφάντα του 2002, ηγούμενος της Τανζίμ, της στρατιωτικής πτέρυγας της Φατάχ. Αν και διορίστηκε γενικός γραμματέας της Φατάχ στη Δυτική Οχθη από τον ίδιο τον Αραφάτ, οι σχέσεις τους γρήγορα χάλασαν όταν ο Μπαργκούτι κατηγόρησε πρόσωπα της Παλαιστινιακής Αρχής για διαφθορά και ανυποληψία. Συνελήφθη από το Ισραήλ, δικάστηκε κατηγορούμενος για φονικές επιθέσεις εναντίον στρατιωτών και φυλακίστηκε ισόβια. Δυσαρεστημένος με την «παλιά φρουρά» της Φατάχ, αποχώρησε από το κόμμα ιδρύοντας δικό του, το «Αλ Μουστάκμπαλ», με το οποίο κέρδισε έδρα στο Εθνικό Νομοθετικό Συμβούλιο στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές του 2006. Χρησιμοποίησε το κύρος του παίζοντας ρόλο διαμεσολαβητικό, μέσα από τη φυλακή, μεταξύ του Μαχμούντ Αμπάς και της Χαμάς. Η Χαμάς τον συμπεριέλαβε στη λίστα των Παλαιστίνιων κρατουμένων των οποίων την απελευθέρωση ζήτησε, ανταλλάσσοντάς τους με τον απαχθέντα και κρατούμενο στη Γάζα Ισραηλινό στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίντ.
ΝΑΚΜΠΑ: Σημαίνει στα αραβικά καταστροφή. Η 15η Μαΐου, ημέρα της Νάκμπα, μνημονεύεται ως μαύρη επέτειος από τους Παλαιστινίους: σηματοδοτεί τη μαζική έξοδο εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστίνιων προσφύγων το 1948, με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα των ανθρώπων αυτών, περίπου 61 χρόνια μετά, είτε αποτελούν την ανθηρή παλαιστινιακή διεθνή διασπορά είτε διαβιούν κυριολεκτικά ως πολίτες β' κατηγορίας σε προσφυγικούς καταυλισμούς γειτονικών αραβικών χωρών.
ΞΕΝΟΙ: Χιλιάδες ξένοι, Δυτικοί και μη, ακτιβιστές και μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων έχουν περάσει εδώ και δεκαετίες από Δυτική Οχθη και Γάζα, προσπαθώντας να βοηθήσουν, σε επίπεδο καθημερινότητας κυρίως, τους Παλαιστινίους. Η Ρέιτσελ Κόρεϊ του Διεθνούς Κινήματος Αλληλεγγύης ((ISM) μνημονεύεται ως μάρτυρας: την 24χρονη Αμερικανίδα καταπλάκωσε μια μπουλντόζα του ισραηλινού στρατού τον Μάρτιο του 2003, ενώ μαζί με άλλους ακτιβιστές προσπαθούσε να εμποδίσει την κατεδάφιση σπιτιών στον προσφυγικό καταυλισμό της Ράφα. Ακτιβιστές του ISM και τις μέρες αυτές στη Γάζα σπάνε με αναφορές τους προς τα έξω το επικοινωνιακό μπλακ άουτ που μάταια προσπαθεί να επιβάλει το Ισραήλ.
ΟΗΕ: «Γη για ειρήνη»: Η απόλυτη φόρμουλα ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή. Πρωτοδιατυπώθηκε στην απόφαση 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στις 22 Νοεμβρίου 1967, πέντε μήνες μετά τον Πόλεμο των Εξι Ημερών. Σύμφωνα με αυτή, το Ισραήλ πρέπει να αποχωρήσει από όλα τα εδάφη που κατέλαβε τότε και να τα εκκενώσει από τους Εβραίους εποίκους, με αντάλλαγμα ειρήνη και αναγνώριση από όλο τον αραβικό κόσμο.
ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ: Χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται κατά κόρον από κάθε εμπλεκόμενο μέρος. Αλλά, σε περιόδους εντάσεων και συρράξεων, μάλλον χαμένο βρίσκεται το Ισραήλ στον πόλεμο της προπαγάνδας, όταν στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης μεγαλύτερο βάρος αποκτούν οι εικόνες των θυμάτων που προκαλεί στον άμαχο παλαιστινιακό πληθυσμό, παρά οι δικές του απώλειες.
Και στην τελευταία περίπτωση του μακελειού στη Γάζα, η κοινή λογική καταρρίπτει το επίσημο ισραηλινό επιχείρημα ότι ξεκίνησε τους βομβαρδισμούς στις 27 Δεκεμβρίου επειδή η Χαμάς είχε εκτοξεύσει ρουκέτες εναντίον του Νότιου Ισραήλ, σπάζοντας την εκεχειρία που ίσχυε από τις 19 Ιουνίου 2008: Το ίδιο το Ισραήλ είχε πρωτοπαραβιάσει την εκεχειρία στις 4 Νοεμβρίου, βομβαρδίζοντας ένα από τα τούνελ λαθρεμπορίου της Χαμάς στη Γάζα.
ΡΟΥΚΕΤΕΣ: Το περιβόητο οπλοστάσιο από ρουκέτες της Χαμάς αποτελούν κυρίως μερικές χιλιάδες αυτοσχέδια βλήματα κατασκευασμένα από μεταλλικούς σωλήνες (συνήθως μήκους 1,5 μ. και διαμέτρου 15 εκατοστών) γεμισμένους με εκρηκτικά, χωρίς σύστημα κατεύθυνσης και στόχευσης, με επίσης αυτοσχέδιους εκτοξευτήρες: οι πύραυλοι Κασάμ με βεληνεκές 4-15 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με την ισραηλινή πλευρά, από το 2001 η Χαμάς και οι άλλες μαχητικές παλαιστινιακές οργανώσεις φέρεται να έχουν εκτοξεύσει περίπου 4.100 ρουκέτες και αντίστοιχο αριθμό μικρότερων βλημάτων όλμου μέσα στο Ισραήλ (τουλάχιστον 1.500 ρουκέτες μέσα στο 2008). Ομως η επίδραση αυτού του πρωτόγονου όπλου είναι μάλλον ψυχολογική, αφού μόνο 16 πολίτες και δύο στρατιώτες έχει σκοτώσει αυτή την επταετία. Επιπλέον 3 Ισραηλινοί πολίτες και ένας στρατιωτικός σκοτώθηκαν από τις ρουκέτες μετά την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα της 27ης Δεκεμβρίου.
ΣΑΡΟΝ: Ο «απόλυτος κακός» της ισραηλινής πολιτικής. Ο στρατιωτικός και πολιτικός ηγέτης που πολλοί σε όλον τον κόσμο θα χαίρονταν να τον δουν να δικάζεται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη για φυσική και ηθική αυτουργία σε εγκλήματα πολέμου, όπως οι σφαγές της Κίμπια το 1953 (τότε Ιορδανία), των καταυλισμών Παλαιστίνιων προσφύγων της Σάμπρα και Σατίλα στον Λίβανο το 1982 και της Τζενίν το 2002. Γεννημένος ως Αριέλ Σέινερμαν το 1928 στον οικισμό Κφαρ Μαλάλ επί Βρετανικής Εντολής, ο Αριέλ Σαρόν έφτασε μέχρι και το αξίωμα του πρωθυπουργού του Ισραήλ τον Μάρτιο του 2001 μέχρι τις 4 Ιανουαρίου 2006: Παθαίνει αποπληξία και έκτοτε συντηρείται στη ζωή με μηχανική υποστήριξη, όντας σε κώμα.
Η περίοδος που προηγήθηκε της εκλογής του στην πρωθυπουργία του Ισραήλ περιείχε μια πράξη ακραίας προβοκάτσιας: συνοδευόμενος από δύναμη χιλίων (!) ανδρών ασφαλείας, επισκέφτηκε στην Ιερουσαλήμ το λατρευτικό συγκρότημα του Ορους του Ναού, όπου συνυπάρχουν τα Τεμένη του Βράχου και του Αλ Ακσά (η ιερότερη λατρευτική τοποθεσία για τους Εβραίους και τρίτη ιερότερη για το Ισλάμ), διακηρύσσοντας ότι η περιοχή θα παραμείνει υπό διαρκή ισραηλινό έλεγχο. Η επίσκεψη πυροδότησε τις βίαιες αντιδράσεις των Παλαιστινίων (Δεύτερη Ιντιφάντα) και κατήγαγε καίριο πλήγμα στην έτσι κι αλλιώς θνήσκουσα ειρηνευτική διαδικασία του Οσλο.
Βαθμιαία αποξενωμένος από το κόμμα του, το δεξιό Λικούντ, ίδρυσε νέο, το Καντίμα. Τον διαδέχτηκε στην ηγεσία ο σημερινός Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμερτ.
ΤΖΕΝΙΝ: Ισως δεν γίνει γνωστό ποτέ πόσοι ακριβώς Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν μέσα στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν, στη βόρεια Δυτική Οχθη, κατά τη μάχη για την ανακατάληψη της πόλης από τον ισραηλινό στρατό τον Απρίλιο του 2002. Συναντώντας απρόσμενα ισχυρή αντίσταση από τους μαχητές των οργανώσεων Χαμάς και Τζιχάντ, οι Ισραηλινοί (μέτρησαν 23 στρατιώτες νεκρούς), ισοπέδωσαν το μεγαλύτερο μέρος του καταυλισμού με άρματα μάχης και μπουλντόζες. Μέρες μετά την αποχώρηση του στρατού ξεχώνονταν νεκροί σε ημιαποσύνθεση μέσα από τα ερείπια. Η επίσημη εκδοχή των 52-56 νεκρών Παλαιστινίων της Τζενίν έγινε, αν και απρόθυμα, αποδεκτή και από τα Ηνωμένα Εθνη, αν και το Ισραήλ δεν επέτρεψε στους εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ να ερευνήσουν επί τόπου κατά το επίμαχο διάστημα.
ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΟΣ: Επανειλημμένες αναφορές της UNRWA, του ειδικού οργανισμού αρωγής του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους, όπως και άλλων διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων, μιλούν για επίπεδα χρόνιου υποσιτισμού, ανάλογα με αυτά χωρών της Αφρικής, για μεγάλο ποσοστό από το περίπου 1,5 εκατομμύριο του παλαιστινιακού πληθυσμού της Γάζας, ειδικά για τα παιδιά. Υποσιτισμός, χρόνια αναιμία και αβιταμίνωση καταγράφονται ευρέως και στη Δυτική Οχθη.
ΦΑΡΟΥΚ ΚΑΝΤΟΥΜΙ: Ο τελευταίος εν ζωή του ιδρυτικού πυρήνα της Φατάχ, ο γεννημένος το 1931 στην υπό Βρετανική Εντολή Παλαιστίνη Φαρούκ Καντούμι (Αμπού αλ-Λουτφ), από το αξίωμα του γενικού γραμματέα της κεντρικής επιτροπής της Φατάχ και της πολιτικής επιτροπής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στην Τυνησία, επέλεξε να μην εγκαταλείψει το ρόλο του μαχητικού διεκδικητή της παλαιστινιακής αυτοδιάθεσης.
Οπως τώρα ασκεί κριτική στην πολιτική του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, κατηγορώντας τον μεταξύ άλλων για ενδοτισμό σε ΗΠΑ και Ισραήλ, με αντίστοιχο τρόπο είχε εκφράσει τις διαφωνίες του και στον Γιάσερ Αραφάτ, δυσπιστώντας για τα αποτελέσματα της ειρηνευτικής διαδικασίας του Οσλο.
ΧΑΝΙΓΕ: Θεωρούμενος η πλέον μετριοπαθής ηγετική φυσιογνωμία της Χαμάς, ο 46χρονος Ισμαήλ Χανίγε, πρώην πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής από τον Μάρτιο του 2006, «απολύθηκε» από το πόστο του από τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς στις 14 Ιουνίου 2007, με το ξεκίνημα των ενδοπαλαιστινιακών ένοπλων αντιπαραθέσεων που οδήγησαν στον πλήρη έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας από τη Χαμάς. Ο ίδιος δεν αποδέχτηκε ποτέ την απομάκρυνση και αντικατάστασή του από τον Σαλάμ Φαγιάντ και ασκεί ντε φάκτο πολιτική εξουσία στη Γάζα. Με σπουδές στην αραβική και ισλαμική λογοτεχνία, υπήρξε πρύτανης του Ισλαμικού Πανεπιστημίου της Γάζας, αλλά και βοηθός του ιδρυτή και πνευματικού ηγέτη της Χαμάς σεΐχη Αχμεντ Γιασίν, του οποίου θεωρείται άμεσο πολιτικό «παιδί».
Γεννήθηκε από γονείς πρόσφυγες του 1948 και κατοικεί στον καταυλισμό Σάτι, στα νότια της πόλης της Γάζας - το σπίτι του ισοπεδώθηκε από τους πρόσφατους ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Απέφυγε δημόσιες εμφανίσεις και δηλώσεις στο τελευταίο διάστημα, όπου το «βήμα» έχουν καταλάβει πλέον σκληροπυρηνικές φωνές της οργάνωσής του.
ΨΕΜΑΤΑ: Το μεγαλύτερο ίσως το έχει πει η πρωθυπουργός του Ισραήλ Γκόλντα Μεγίρ σε συνέντευξη στη «Sunday Times», στις 15 Ιουνίου 1969, δύο μήνες μετά την ανάληψη του αξιώματός της και δύο χρόνια μετά τον Πόλεμο των Εξι Ημερών: «Ποτέ δεν υπήρξαν οι Παλαιστίνιοι. Πότε υπήρξε ανεξάρτητος παλαιστινιακός λαός μέσα σε ένα παλαιστινιακό κράτος; Υπήρξε η νότια Συρία πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά υπήρξε μία Παλαιστίνη που περιελάμβανε την Ιορδανία. Δεν υπήρξε παλαιστινιακός λαός στην Παλαιστίνη που να αυτοπροσδιορίζονται ως Παλαιστίνιοι και ήρθαμε εμείς και τους στερήσαμε τη χώρα τους. Ποτέ δεν υπήρξαν».
ΩΡΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΛΟΓΙΑ: (Αλλά, δυστυχώς μόνο λόγια...): «...Θα υπάρχει για πάντα η πλέον πλήρης ελευθερία θρησκευτικής λατρείας για όλα τα δόγματα στην Παλαιστίνη. Δεν θα υφίστανται διακρίσεις μεταξύ των κατοίκων, όσον αφορά πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, με βάση τη θρησκεία ή τη φυλή τους...». Το απόσπασμα από το επίσημο κείμενο-διακήρυξη με το οποίο η Σιωνιστική Ομοσπονδία συμμετείχε στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων του 1916.
ΤΙ ΚΡΥΒΟΥΝ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ Μ.Μ.Ε
εκρηκτικό Dense inert metal explosive (Dime) και θερμοβαρικά εκρηκτικά – 3 τύπων -, τα οποία αναγνωρίζονται από τα χαρακτηριστικά των τραυμάτων που προκαλούν. Επίσης τις βόμβες διασποράς και βλήματα ουρανίου, που έχουν αφήσει μέχρι τώρα την ραδιενεργό παρουσία τους στους κέδρους της χώρας…».Ο νορβηγός γιατρός Mads Gilbert, που τώρα προσφέρει υπηρεσίες στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της Γάζας Shifa, επισημαίνει: «Πολλοί φθάνουν με ακρωτηριασμένα τα άκρα, με αποκομμένα τα δύο πόδια τους. 
Υποπτεύομαι ότι πρόκειται για τραύματα βομβών Dense inert metal explosive (Dime)…Δεν είμαι σε θέση να πω αν οι ισραηλινοί χρησιμοποιούν όπλα λευκού φωσφόρου ή απεμπλουτισμένου ουρανίου, αλλά σίγουρα “πειραματίζουν” πάνω στον πληθυσμό της Γάζας νέα όπλα Dime. Πρόκειται για 
εκρηκτικά μεγάλης και ελεγχόμενης ισχύος, που προκαλούν ακρωτηριασμούς σε απόσταση 10 μέτρων από το σημείο έκρηξης. Δεν διαθέτουμε ένα εργαστήριο ώστε ν’ αναλύσουμε τα δείγματα, αλλά μιλώ για τα πτώματα και τους τραυματίες που γεμίζουν αυτό το νοσοκομείο. Υπάρχουν κορμιά κομματιασμένα και τραύματα που σίγουρα δεν προκαλούνται από συμβατικά όπλα. Φθάνουν κορμιά απανθρακωμένα και με διαλυμένα τα εντόσθια…Στους περισσότερους τραυματισμένους, είμαστε αναγκασμένοι να πραγματοποιούμε χειρουργικούς ακρωτηριασμούς. Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα, είναι εναντίον κάθε διεθνούς δικαίου. Ακούω για τη Χαμάς, αλλά τα μάτια μου βλέπουν μόνον συστηματικούς βομβαρδισμούς εναντίον του πληθυσμού, με όπλα απαγορευμένα από τη διεθνή κοινότητα».
