Μια «συγγνώμη» δεν σβήνει την ρατσιστική συμπεριφορά
Ιανουάριος 2008: Νεαρή ασκούμενη δικηγόρος με πρόβλημα όρασης καταγγέλλει δικαστικό υπάλληλο του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών για προσβλητική συμπεριφορά εστιασμένη στην αναπηρία της. Σύμφωνα με την καταγγελτήρια αναφορά της, ο δικαστικός υπάλληλος είχε προκλητικά αξιώσει από τη νεαρή ασκούμενη την... ανάγνωση αριθμών πινακίου, περιπαίζοντας εμμέσως πλην σαφώς την αδυναμία της να το κάνει!
Η υπόθεση εκδικάζεται αρμοδίως -επιτέλους- σήμερα, προς απόδοση πειθαρχικών ευθυνών στον... είρωνα υπάλληλο. Στο δεκατετράμηνο της αναμονής, επανειλημμένα προτάθηκε στην καταγγέλλουσα να αποσύρει την καταγγελία και να ικανοποιηθεί με μια απλή προφορική «συγγνώμη» εκ μέρους του υπαλλήλου. Η νεαρή δικηγόρος αρνήθηκε τον προταθέντα προφορικό... συμβιβασμό. Αντιθέτως, μεθοδικά διεκδίκησε και εξασφάλισε τις απαραίτητες συμμαχίες (στο πλευρό της συντάσσονται πλέον η Συντονιστική Επιτροπή Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και το αναπηρικό κίνημα, με έγγραφα υπομνήματα), ώστε μέσω της δικής της «περίπτωσης» να γεννηθεί δεδικασμένο υπέρ όλων των ανάπηρων επιστημόνων που μάχονται στη χώρα μας για ίσες ευκαιρίες. Η πρόθεσή της είναι εύλογη, διότι: η σύγχρονη νομοθεσία (ευρωπαϊκή και εγχώρια) ρητά και κυρωτικά απαγορεύει τη διακριτική εις βάρος των αναπήρων μεταχείριση. Η εφαρμογή της, όμως, προϋποθέτει τη δημοσιοποίηση των διακριτικών συμπεριφορών, από πλευράς των παθόντων. Δυστυχώς, ο κανόνας επί χρόνια ήταν και εξακολουθεί να είναι -εκατοντάδες οι σχετικές περιπτώσεις που 'χουν καταγράψει οι αναπηρικοί φορείς- η αποσιώπηση των ρατσιστικών περιστατικών, ελέω της έντονης απαισιοδοξίας των παθόντων ότι... μπορούν να βρουν το δίκιο τους...
«Αυτό επιχειρώ να ανατρέψω», δηλώνει αποφασιστικά η νεαρή με πρόβλημα όρασης δικηγόρος. Και συμπληρώνει: «Η άρνηση αποδοχής της συγγνώμης δεν υποκρύπτει την παραμικρή έναντι του υπαλλήλου εμπάθεια. Υπερέχει το μείζον. Δηλαδή, να ανοίξει δρόμος για όλους τους θιγόμενους αναπήρους, ώστε να δημοσιοποιούν άφοβα τις εναντίον τους ρατσιστικές συμπεριφορές».
Πέμπτη 5 Μαρτίου 2009
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ
Στις 5 Μαρτίου 1953 τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης σ' όλο τον κόσμο ανέφεραν ως πρώτη είδηση τον θάνατο του Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν που το πραγματικό του επίθετο ήταν Τζουγκασβίλι και καταγόταν από τη Γεωργία.
Η πολιτική δράση του Στάλιν συνδέθηκε άμεσα ή έμμεσα με τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι τον θάνατό του.
Η Σοβιετική Ενωση στη διάρκεια του πολέμου, αλλά όπως φαίνεται και προπολεμικά, δεν έθετε στις άμεσες προτεραιότητές της την Ελλάδα αν και θα το επιθυμούσε. Αντιλαμβανόταν το μεγάλο βρετανικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα και αν θα έπρεπε να συνάψει μια πιθανή συμμαχία με την Αγγλία, για ν' αντιμετωπίσει άλλους σοβαρότερους κινδύνους, θα έπρεπε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να δείξει ότι σέβεται, τουλάχιστον προσωρινά, τα υπέρτατα βρετανικά συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου. Αυτό βέβαια δεν θα γινόταν χωρίς ανταλλάγματα. Η Βρετανία με τη σειρά της θα έπρεπε ν' αναγνωρίσει και να σεβαστεί τα σοβιετικά ενδιαφέροντα.
Ενας επιφανής κομμουνιστής, ο Γιάννης Ιωαννίδης, έλεγε χαρακτηριστικά: «Θυμούμαι σύντροφοι κάτι που μου είπε από την άποψη αυτή ο σ. Μανουίλσκι αστειευόμενος: Τι να κάνει και ο σ. Ιωαννίδης στην Ελλάδα. Θα 'ρθει η Αγγλία και θα την πνίξει! Αυτό χαρακτηρίζει ώς ποιο σημείο φτάνει το ενδιαφέρον και η επέμβαση της Αγγλίας στα εσωτερικά της Ελλάδας».(1)
Τον Οκτώβριο του 1943, στη διάρκεια του Πολέμου, πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών Αγγλίας, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ.
Με αυτή την ευκαιρία ο Βρετανός υπουργός Αντονι Ιντεν συναντήθηκε με τον Στάλιν και προσπάθησε να διευκρινίσει τις διαθέσεις του περί την Ελλάδα. Ο Στάλιν απάντησε σχετικά ότι «δεν ενδιαφέρεται για την Ελλάδα και ότι δεν έχει επαφές με το ΕΑΜ».(2)
Αντίθετα, το ΚΚΕ στη διάρκεια της Κατοχής επιζητεί διακαώς την αποκατάσταση των επαφών του -που έχουν διακοπεί- με τους ιδεολογικούς του φίλους στην ΕΣΣΔ χωρίς όμως να βρίσκει ανταπόκριση.
Οταν αποκαθίσταται η επαφή του ΚΚΕ με τον Τίτο ο επικεφαλής του κόμματος Γ. Σιάντος θα ζητήσει επίμονα ν' αποκατασταθεί «η ασύρματη επικοινωνία με τη Μόσχα», αλλά η σοβιετική πλευρά σιωπά.
Το ίδιο κάνει και ο απεσταλμένος του ΚΚΕ στο αρχηγείο του Τίτο, Α. Τζήμας, που αποστέλλει επιστολή προς τον Στάλιν ζητώντας την ενίσχυση του ΕΛΑΣ χωρίς να λάβει καμιά απάντηση.
Οπως ανέφερε στον γράφοντα ο αείμνηστος ιστορικός Αλέκος Παπαπαναγιώτου, «αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ, η ίδια η Κομμουνιστική Διεθνής με το βουλγαρικό τμήμα της» θα στείλει προς τη Βουλγαρία επτά αποστολές με σοβιετικά αεροπλάνα και υποβρύχια. «Μάλιστα η μια αποστολή -κι αυτό αποδείχνει τις πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για επαφή με την Ελλάδα, αν υπήρχε η διάθεση για αποκατάσταση των συνδέσεων- έπεσε με αλεξίπτωτα στη γερμανοκρατούμενη περιοχή της ελληνικής Μακεδονίας. Ανακύπτει το ερώτημα: γιατί δεν έγινε καμιά προσπάθεια για επαφές με την Ελλάδα;».(3)
Η αριστερή αντιπροσωπεία στην Αίγυπτο και τον Λίβανο δεν θα κατορθώσει να συναντήσει τον Σοβιετικό πρεσβευτή Ν. Νόβικοφ, παρ' όλες τις προσπάθειές της, αν και ο Ρώσος διπλωμάτης θα διαβιβάσει στην ελληνική Αριστερά, μέσω υφισταμένων του, την «προσωπική» του γνώμη.
Το μέλος της ηγεσίας του ΚΚΕ Πέτρος Ρούσος θα γράψει προς το Πολιτικό Γραφείο του κόμματός του τον Ιούλιο του 1944: «Σε προσωπική επαφή με τον πρεσβευτή της ΕΣΣΔ δεν κατορθώσαμε αν 'ρθούμε. Ζητήσαμε αν είναι δυνατόν να 'χουμε την άποψη της σοβιετικής κυβέρνησης πάνω στα ελληνικά ζητήματα... μια βδομάδα μετά... ο σύμβουλος (της πρεσβείας) με κάλεσε και μου έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: Η σοβιετική κυβέρνηση δεν απάντησε επί του θέματος. Ο πρεσβευτής όμως, σας διαβιβάζει την ακόλουθη προσωπική του γνώμη: Η συμφωνία του Λιβάνου ανταποκρίνεται προς τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων». Η ελληνική Αριστερά θα έπρεπε να μπει στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας που αποφασίστηκε στη διάσκεψη του Λιβάνου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου.(4)
Στα τέλη Ιουλίου 1944 έφτασε στα ελληνικά αντάρτικα βουνά μια ρωσική στρατιωτική αποστολή που διαπιστεύτηκε στον ΕΛΑΣ έχοντας επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Γκριγκόρι Ποπόφ.
Στην πραγματικότητα επρόκειτο για κλιμάκιο των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών που διατύπωσε «γνώμες» και «συμβουλές» των ανωτέρων του.
Και όταν θα φτάσει η σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944 και θ' ανοίξει η άμεση ραδιοσύνδεση με τη Μόσχα, ο Στάλιν και πάλι θα εκφράσει τις «συμβουλές» του διαμέσου των Βούλγαρων κομμουνιστών Γκ. Δημητρόφ και Τ. Κόστοφ. Αυτό θα τον διευκολύνει ώστε ν' αποποιηθεί κάθε ευθύνη στη συνάντησή του με την ελληνική κομμουνιστική ηγεσία στο Κρεμλίνο, τον Ιανουάριο του 1950, σχετικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
Σ' εκείνη τη συνάντηση ο Ζαχαριάδης και ο Παρτσαλίδης θα υποστηρίξουν ότι υπογράφτηκε η συμφωνία της Βάρκιζας έπειτα από σχετικό μετριοπαθές τηλεγράφημα του Δημητρόφ από τη Μόσχα. Τότε ο Στάλιν θ' απαντήσει ότι «ο Δημητρόφ δεν είναι η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ». Ηταν απλά ένας Βούλγαρος που είχε εκφράσει την «προσωπική» του γνώμη ο επικεφαλής της Κομμουνιστικής Διεθνούς πριν από τη διάλυσή της;
Ο Στάλιν ποτέ δεν ενημέρωσε την ηγεσία του ΚΚΕ για τις επαφές του με τους Βρετανούς.
Ο Π. Ρούσος, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και βετεράνος του κόμματος μέχρι το τέλος της ζωής του, έγραψε σχετικά: «Πολλοί απ' τους μελετητές αναρωτήθηκαν αν κατά τους κρίσιμους μήνες του '44 ήταν ή δεν ήταν γνωστές στην ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ οι συνεννοήσεις Στάλιν και Τσόρτσιλ γύρω από το ελληνικό ζήτημα. Δυστυχώς δεν ήταν· "διά της τεθλασμένης των γεγονότων" κυρίως αντιλαμβανόμασταν».(5)
Και ο Παρτσαλίδης θα πει στον γράφοντα: «Στις διαπραγματεύσεις τους με τους Αγγλους οι Ρώσοι φαίνεται ότι δεν επιμείνανε για την Ελλάδα. Και δυστυχώς ενώ μπορούσαν να μας ενημερώνουν για τις δυσκολίες τους δεν μας είπαν ποτέ τίποτα για τις συζητήσεις τους με τους Αγγλους».(6)
Αφού η σοβιετική ηγεσία αποποιείτο κάθε ευθύνης, επικράτησε πλήρως η θεωρία της «εσωτερικής προδοσίας» του αγώνα. «Ο προβοκάτορας» Σιάντος και «ο κουρέας» (Ιωαννίδης) ήταν μεταξύ των εξιλαστηρίων θυμάτων για την ανατροπή των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα μετά την αγγλική επέμβαση.
Η θεωρία της «προδοσίας» θα μπορούσε να βολεύει ένα παγκόσμιο, ιδεολικό κέντρο που δεν πρέπει να κάνει λάθη για να διατηρεί το κύρος και την επιρροή του.
Υπήρχαν όμως και Σοβιετικοί που άρχισαν να κρίνουν ως υπερβολικά τα αυτομαστιγώματα της ηγεσίας του ΚΚΕ.
«Περισσότερες ευθύνες»
Στη δεκαετία του '50 ο καθηγητής της Ιστορίας του ΚΚΣΕ Στεπάνοφ πλησίασε έναν μαθητή, στέλεχος του ΚΚΕ, στην κομματική σχολή της Μόσχας, τον Αλέκο Ψηλορείτη, για να συνομιλήσουν περί το ελληνικό ζήτημα.
Ο Ψηλορείτης ανέπτυξε τα γνωστά αριστερά επιχειρήματα για τις «αδικαιολόγητες υποχωρήσεις» στο Λίβανο -κι άλλα επιχειρήματα που προβάλλονται μέχρι σήμερα -που έκανε η ηγεσία του ΚΚΕ. Ο Στεπάνοφ διέκοψε τον συνομιλητή του για να του πει ότι κατά τη γνώμη του οι Ελληνες κομμουνιστές αναλαμβάνουν «περισσότερες ευθύνες απ' ό,τι τους ανήκουν στο ζήτημα αυτό». Είπε επί λέξει ο Στεπάνοφ: «Σλίσκομ μνόγκο να σεμπιά μπεριότε».
Ο Στάλιν γνώριζε καλά τι είχε συμβεί. Ισως γι' αυτό έδειχνε μια σχετική ανοχή σε κάποιες κριτικές επισημάνσεις του Ζαχαριάδη για τις σοβιετικές αντιδράσεις περί το ελληνικό ζήτημα, αν και τον κρατούσε στο χέρι για κάθε ενδεχόμενο.
(1) Ομιλία Γ. Ιωαννίδη, στην 11η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ (Απρίλιος 1945)
(2) Οι Προστάτες, σελ. 21
(3) Στο ίδιο σ.σ. 29-30
(4) Εκθεση Π. Ρούσου προς το Π.Γ. του ΚΚΕ, Ιούλιος 1944
(5) «Μεγάλη Πενταετία», τόμος β' σελ. 180
(6) «Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους», σελ. 419
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 05/03/2009
Στις 5 Μαρτίου 1953 τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης σ' όλο τον κόσμο ανέφεραν ως πρώτη είδηση τον θάνατο του Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν που το πραγματικό του επίθετο ήταν Τζουγκασβίλι και καταγόταν από τη Γεωργία.
Η πολιτική δράση του Στάλιν συνδέθηκε άμεσα ή έμμεσα με τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι τον θάνατό του.
Η Σοβιετική Ενωση στη διάρκεια του πολέμου, αλλά όπως φαίνεται και προπολεμικά, δεν έθετε στις άμεσες προτεραιότητές της την Ελλάδα αν και θα το επιθυμούσε. Αντιλαμβανόταν το μεγάλο βρετανικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα και αν θα έπρεπε να συνάψει μια πιθανή συμμαχία με την Αγγλία, για ν' αντιμετωπίσει άλλους σοβαρότερους κινδύνους, θα έπρεπε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να δείξει ότι σέβεται, τουλάχιστον προσωρινά, τα υπέρτατα βρετανικά συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου. Αυτό βέβαια δεν θα γινόταν χωρίς ανταλλάγματα. Η Βρετανία με τη σειρά της θα έπρεπε ν' αναγνωρίσει και να σεβαστεί τα σοβιετικά ενδιαφέροντα.
Ενας επιφανής κομμουνιστής, ο Γιάννης Ιωαννίδης, έλεγε χαρακτηριστικά: «Θυμούμαι σύντροφοι κάτι που μου είπε από την άποψη αυτή ο σ. Μανουίλσκι αστειευόμενος: Τι να κάνει και ο σ. Ιωαννίδης στην Ελλάδα. Θα 'ρθει η Αγγλία και θα την πνίξει! Αυτό χαρακτηρίζει ώς ποιο σημείο φτάνει το ενδιαφέρον και η επέμβαση της Αγγλίας στα εσωτερικά της Ελλάδας».(1)
Τον Οκτώβριο του 1943, στη διάρκεια του Πολέμου, πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών Αγγλίας, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ.
Με αυτή την ευκαιρία ο Βρετανός υπουργός Αντονι Ιντεν συναντήθηκε με τον Στάλιν και προσπάθησε να διευκρινίσει τις διαθέσεις του περί την Ελλάδα. Ο Στάλιν απάντησε σχετικά ότι «δεν ενδιαφέρεται για την Ελλάδα και ότι δεν έχει επαφές με το ΕΑΜ».(2)
Αντίθετα, το ΚΚΕ στη διάρκεια της Κατοχής επιζητεί διακαώς την αποκατάσταση των επαφών του -που έχουν διακοπεί- με τους ιδεολογικούς του φίλους στην ΕΣΣΔ χωρίς όμως να βρίσκει ανταπόκριση.
Οταν αποκαθίσταται η επαφή του ΚΚΕ με τον Τίτο ο επικεφαλής του κόμματος Γ. Σιάντος θα ζητήσει επίμονα ν' αποκατασταθεί «η ασύρματη επικοινωνία με τη Μόσχα», αλλά η σοβιετική πλευρά σιωπά.
Το ίδιο κάνει και ο απεσταλμένος του ΚΚΕ στο αρχηγείο του Τίτο, Α. Τζήμας, που αποστέλλει επιστολή προς τον Στάλιν ζητώντας την ενίσχυση του ΕΛΑΣ χωρίς να λάβει καμιά απάντηση.
Οπως ανέφερε στον γράφοντα ο αείμνηστος ιστορικός Αλέκος Παπαπαναγιώτου, «αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ, η ίδια η Κομμουνιστική Διεθνής με το βουλγαρικό τμήμα της» θα στείλει προς τη Βουλγαρία επτά αποστολές με σοβιετικά αεροπλάνα και υποβρύχια. «Μάλιστα η μια αποστολή -κι αυτό αποδείχνει τις πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για επαφή με την Ελλάδα, αν υπήρχε η διάθεση για αποκατάσταση των συνδέσεων- έπεσε με αλεξίπτωτα στη γερμανοκρατούμενη περιοχή της ελληνικής Μακεδονίας. Ανακύπτει το ερώτημα: γιατί δεν έγινε καμιά προσπάθεια για επαφές με την Ελλάδα;».(3)
Η αριστερή αντιπροσωπεία στην Αίγυπτο και τον Λίβανο δεν θα κατορθώσει να συναντήσει τον Σοβιετικό πρεσβευτή Ν. Νόβικοφ, παρ' όλες τις προσπάθειές της, αν και ο Ρώσος διπλωμάτης θα διαβιβάσει στην ελληνική Αριστερά, μέσω υφισταμένων του, την «προσωπική» του γνώμη.
Το μέλος της ηγεσίας του ΚΚΕ Πέτρος Ρούσος θα γράψει προς το Πολιτικό Γραφείο του κόμματός του τον Ιούλιο του 1944: «Σε προσωπική επαφή με τον πρεσβευτή της ΕΣΣΔ δεν κατορθώσαμε αν 'ρθούμε. Ζητήσαμε αν είναι δυνατόν να 'χουμε την άποψη της σοβιετικής κυβέρνησης πάνω στα ελληνικά ζητήματα... μια βδομάδα μετά... ο σύμβουλος (της πρεσβείας) με κάλεσε και μου έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: Η σοβιετική κυβέρνηση δεν απάντησε επί του θέματος. Ο πρεσβευτής όμως, σας διαβιβάζει την ακόλουθη προσωπική του γνώμη: Η συμφωνία του Λιβάνου ανταποκρίνεται προς τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων». Η ελληνική Αριστερά θα έπρεπε να μπει στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας που αποφασίστηκε στη διάσκεψη του Λιβάνου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου.(4)
Στα τέλη Ιουλίου 1944 έφτασε στα ελληνικά αντάρτικα βουνά μια ρωσική στρατιωτική αποστολή που διαπιστεύτηκε στον ΕΛΑΣ έχοντας επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Γκριγκόρι Ποπόφ.
Στην πραγματικότητα επρόκειτο για κλιμάκιο των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών που διατύπωσε «γνώμες» και «συμβουλές» των ανωτέρων του.
Και όταν θα φτάσει η σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944 και θ' ανοίξει η άμεση ραδιοσύνδεση με τη Μόσχα, ο Στάλιν και πάλι θα εκφράσει τις «συμβουλές» του διαμέσου των Βούλγαρων κομμουνιστών Γκ. Δημητρόφ και Τ. Κόστοφ. Αυτό θα τον διευκολύνει ώστε ν' αποποιηθεί κάθε ευθύνη στη συνάντησή του με την ελληνική κομμουνιστική ηγεσία στο Κρεμλίνο, τον Ιανουάριο του 1950, σχετικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
Σ' εκείνη τη συνάντηση ο Ζαχαριάδης και ο Παρτσαλίδης θα υποστηρίξουν ότι υπογράφτηκε η συμφωνία της Βάρκιζας έπειτα από σχετικό μετριοπαθές τηλεγράφημα του Δημητρόφ από τη Μόσχα. Τότε ο Στάλιν θ' απαντήσει ότι «ο Δημητρόφ δεν είναι η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ». Ηταν απλά ένας Βούλγαρος που είχε εκφράσει την «προσωπική» του γνώμη ο επικεφαλής της Κομμουνιστικής Διεθνούς πριν από τη διάλυσή της;
Ο Στάλιν ποτέ δεν ενημέρωσε την ηγεσία του ΚΚΕ για τις επαφές του με τους Βρετανούς.
Ο Π. Ρούσος, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και βετεράνος του κόμματος μέχρι το τέλος της ζωής του, έγραψε σχετικά: «Πολλοί απ' τους μελετητές αναρωτήθηκαν αν κατά τους κρίσιμους μήνες του '44 ήταν ή δεν ήταν γνωστές στην ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ οι συνεννοήσεις Στάλιν και Τσόρτσιλ γύρω από το ελληνικό ζήτημα. Δυστυχώς δεν ήταν· "διά της τεθλασμένης των γεγονότων" κυρίως αντιλαμβανόμασταν».(5)
Και ο Παρτσαλίδης θα πει στον γράφοντα: «Στις διαπραγματεύσεις τους με τους Αγγλους οι Ρώσοι φαίνεται ότι δεν επιμείνανε για την Ελλάδα. Και δυστυχώς ενώ μπορούσαν να μας ενημερώνουν για τις δυσκολίες τους δεν μας είπαν ποτέ τίποτα για τις συζητήσεις τους με τους Αγγλους».(6)
Αφού η σοβιετική ηγεσία αποποιείτο κάθε ευθύνης, επικράτησε πλήρως η θεωρία της «εσωτερικής προδοσίας» του αγώνα. «Ο προβοκάτορας» Σιάντος και «ο κουρέας» (Ιωαννίδης) ήταν μεταξύ των εξιλαστηρίων θυμάτων για την ανατροπή των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα μετά την αγγλική επέμβαση.
Η θεωρία της «προδοσίας» θα μπορούσε να βολεύει ένα παγκόσμιο, ιδεολικό κέντρο που δεν πρέπει να κάνει λάθη για να διατηρεί το κύρος και την επιρροή του.
Υπήρχαν όμως και Σοβιετικοί που άρχισαν να κρίνουν ως υπερβολικά τα αυτομαστιγώματα της ηγεσίας του ΚΚΕ.
«Περισσότερες ευθύνες»
Στη δεκαετία του '50 ο καθηγητής της Ιστορίας του ΚΚΣΕ Στεπάνοφ πλησίασε έναν μαθητή, στέλεχος του ΚΚΕ, στην κομματική σχολή της Μόσχας, τον Αλέκο Ψηλορείτη, για να συνομιλήσουν περί το ελληνικό ζήτημα.
Ο Ψηλορείτης ανέπτυξε τα γνωστά αριστερά επιχειρήματα για τις «αδικαιολόγητες υποχωρήσεις» στο Λίβανο -κι άλλα επιχειρήματα που προβάλλονται μέχρι σήμερα -που έκανε η ηγεσία του ΚΚΕ. Ο Στεπάνοφ διέκοψε τον συνομιλητή του για να του πει ότι κατά τη γνώμη του οι Ελληνες κομμουνιστές αναλαμβάνουν «περισσότερες ευθύνες απ' ό,τι τους ανήκουν στο ζήτημα αυτό». Είπε επί λέξει ο Στεπάνοφ: «Σλίσκομ μνόγκο να σεμπιά μπεριότε».
Ο Στάλιν γνώριζε καλά τι είχε συμβεί. Ισως γι' αυτό έδειχνε μια σχετική ανοχή σε κάποιες κριτικές επισημάνσεις του Ζαχαριάδη για τις σοβιετικές αντιδράσεις περί το ελληνικό ζήτημα, αν και τον κρατούσε στο χέρι για κάθε ενδεχόμενο.
(1) Ομιλία Γ. Ιωαννίδη, στην 11η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ (Απρίλιος 1945)
(2) Οι Προστάτες, σελ. 21
(3) Στο ίδιο σ.σ. 29-30
(4) Εκθεση Π. Ρούσου προς το Π.Γ. του ΚΚΕ, Ιούλιος 1944
(5) «Μεγάλη Πενταετία», τόμος β' σελ. 180
(6) «Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους», σελ. 419
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 05/03/2009
Τετάρτη 4 Μαρτίου 2009
ΠΕΤΥΧΕ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ;
Όπως προέβλεπαν οι αριστεροί «προδότες», ο πόλεμος στην Γάζα δεν τερμάτισε τις επιθέσεις με Κασάμ.
Του Χαγκάϊ Ματάρ*
Ο πόλεμος στην Γάζα, με στόχο την υπεράσπιση του βομβαρδιζόμενου και υποβαθμισμένου νότου, άρχισε δύο μήνες πριν. Το θυμάται άραγε κανείς πλέον; Αντιθέτως ακούμε συζητήσεις για διαπραγματεύσεις που έχουν στόχο την απελευθέρωση του Γκιλάτ Σαλίτ με ανταλλαγή Παλαιστινίων κρατουμένων και για εκεχειρία με αντάλλαγμα το άνοιγμα των περασμάτων. Που και που, Κασάμ προσγειώνονται στον νότο και σπανίως ακούμε για την κατάσταση στην Λωρίδα της Γάζας. Θυμάται άραγε κανείς ακόμη τον πόλεμο; Δεν θα άξιζε να σταματήσουμε και να αναλογιστούμε για το τι συνέβη εκεί και για το τι επιτύχαμε;
Ας προσπαθήσουμε να ξαναθυμηθούμε τα γεγονότα: Το Κράτος του Ισραήλ επέλεξε να μην αποδεχτεί τις προτάσεις της Χαμάς για παράταση της εκεχειρίας, η οποία έδωσε περισσότερη ειρήνη στο δυτικό Νεγκέβ από οτιδήποτε άλλο, με αντάλλαγμα να ανοίξουν τα περάσματα. Αντίθετα με την μέση αντίληψη, δεν ήταν ποτέ πραγματικά ανοικτά πριν την πρόταση αυτή.
Αντί για συμφωνία, η κυβέρνηση αποφάσισε να ξεκινήσει μία τεράστια επίθεση, της οποίας ο επίσημος στόχος ήταν να τερματιστούν οι εκτοξεύσεις Κασάμ, η ανάκτηση της αποφασιστικότητας μας και να πληγεί η Χαμάς. Με το που τελείωσε ο πόλεμος, μετά την δολοφονία περισσότερων από 1000 Παλαιστινίους, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων παιδιών και μετά τον τραυματισμός χιλιάδων ανθρώπων και την τεράστια καταστροφή που προκλήθηκε και μετά τον θάνατο 13 Ισραηλινών(συμπεριλαμβανομένων πέντε από φίλια πυρά), τίποτα δεν άλλαξε και οι στόχοι δεν επιτεύχθηκαν.
Οι εκτοξεύσεις Κασάμ, οι οποίες αυξήθηκαν στην διάρκεια του πολέμου, έχουν γίνει ξανά ρουτίνα. Η αποφασιστικότητα είναι δύσκολο να μετρηθεί, αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι συνεχιζόμενες εκτοξεύσεις κρύβουν την απάντηση και για αυτό. Τι γίνεται με την Χαμάς; Εξακολουθεί να κυβερνά την Λωρίδα, ξεκινά σχέδια ανασυγκρότησης, μετέχει σε διαπραγματεύσεις με την Φατάχ για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και συνεχίζει να προσφέρει στο Ισραήλ την ίδια συμφωνία: Μία εκεχειρία με αντάλλαγμα το άνοιγμα των περασμάτων και τον Σαλίτ με αντάλλαγμα κρατουμένους. Άρα, εκτός από τους σκοτωμούς, την καταστροφή και το αυξανόμενο μίσος, τι πετύχαμε;
Μην πείτε πως δεν είχαμε άλλη επιλογή
Στην διάρκεια του πολέμου, οι αντιρρήσεις και οι διαδηλώσεις δεν επιτρεπόντουσαν. Όταν τις κάναμε, καταδικαστήκαμε ως προδότες και 800 περίπου από εμάς, οι περισσότεροι άραβες, συλληφθήκαμε. Πολλοί άλλοι δέχθηκαν επίθεση από την αστυνομία. Τα μέσα ενημέρωσης μας αγνόησαν και ο κόσμος στο δρόμο μας λοιδορούσε, λέγοντας ότι δεν νοιαζόμαστε για τον νότο. « Που ήσασταν εδώ και οκτώ χρόνια όταν οι κάτοικοι της Σντερότ υπέφεραν;» ήταν η κοινή ερώτηση που πετούσαν αυτοί που ξέχναγαν τους χιλιάδες Παλαιστινίους θύματα τα προηγούμενα οκτώ χρόνια και οι οποίοι δεν προσφέρθηκαν ποτέ να δώσουν πραγματική βοήθεια στον νότο.
Τελικά με μαγικό τρόπο ο πόλεμος τελείωσε και ξεχάστηκε, όπως ξεχάστηκαν τα προηγούμενα οκτώ χρόνια. Ακόμη και οι επικρίσεις που είδαμε κατά κόρον να ακούγονται στην διάρκεια του δευτέρου πολέμου στον Λίβανο δεν ακούστηκαν αυτή την φορά, παρά όλες τις αποτυχίες.
Που είναι όλος αυτός ο κόσμος που μας προπηλάκιζε και μας πετούσε αυγά; Νοιάζονται πράγματι για τον νότο; Μήπως τώρα καταλαβαίνουν αυτό που οι προδότες στο περιθώριο έλεγαν πριν τον πόλεμο-το ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση και το ότι πρέπει να τερματίσουμε την πολιορκία;
Σύντομα μία νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί. Αν και είναι απίθανο να μας ακούσει, πρέπει να απαιτήσουμε να βγάλει συμπεράσματα από τον πόλεμο, να άρει αμέσως την πολιορκία, να απελευθερώσει όλους τους Παλαιστινίους κρατουμένους(με απελευθέρωση παράλληλα του Γκιλάντ Σαλίτ) και να μετάσχει σε πραγματικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της κατοχής τόσο στηνΛωρίδα της Γάζας όσο και στην Δυτική όχθη. Όλοι όσοι δεν μάχονται για τα αιτήματα αυτά δεν θα πρέπει να εκπλαγούν όταν ξεσπάσει ο επόμενος πόλεμος ή τουλάχιστον να μην πουν ξανά ότι δεν είχαμε άλλη επιλογή.
*Ο Χαγκάι Ματάρ είναι δημοσιογράφος και ακτιβιστής κατά του πολέμου και της πολιορκίας. Το άρθρο του αυτό δημοσιεύτηκε στον ιστοσελίδα της ισραηλινής εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας «Γεντιότ Αχρονότ»(ynetnews) στις 28/02/2009.
http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3678804,00.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Του Χαγκάϊ Ματάρ*
Ο πόλεμος στην Γάζα, με στόχο την υπεράσπιση του βομβαρδιζόμενου και υποβαθμισμένου νότου, άρχισε δύο μήνες πριν. Το θυμάται άραγε κανείς πλέον; Αντιθέτως ακούμε συζητήσεις για διαπραγματεύσεις που έχουν στόχο την απελευθέρωση του Γκιλάτ Σαλίτ με ανταλλαγή Παλαιστινίων κρατουμένων και για εκεχειρία με αντάλλαγμα το άνοιγμα των περασμάτων. Που και που, Κασάμ προσγειώνονται στον νότο και σπανίως ακούμε για την κατάσταση στην Λωρίδα της Γάζας. Θυμάται άραγε κανείς ακόμη τον πόλεμο; Δεν θα άξιζε να σταματήσουμε και να αναλογιστούμε για το τι συνέβη εκεί και για το τι επιτύχαμε;
Ας προσπαθήσουμε να ξαναθυμηθούμε τα γεγονότα: Το Κράτος του Ισραήλ επέλεξε να μην αποδεχτεί τις προτάσεις της Χαμάς για παράταση της εκεχειρίας, η οποία έδωσε περισσότερη ειρήνη στο δυτικό Νεγκέβ από οτιδήποτε άλλο, με αντάλλαγμα να ανοίξουν τα περάσματα. Αντίθετα με την μέση αντίληψη, δεν ήταν ποτέ πραγματικά ανοικτά πριν την πρόταση αυτή.
Αντί για συμφωνία, η κυβέρνηση αποφάσισε να ξεκινήσει μία τεράστια επίθεση, της οποίας ο επίσημος στόχος ήταν να τερματιστούν οι εκτοξεύσεις Κασάμ, η ανάκτηση της αποφασιστικότητας μας και να πληγεί η Χαμάς. Με το που τελείωσε ο πόλεμος, μετά την δολοφονία περισσότερων από 1000 Παλαιστινίους, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων παιδιών και μετά τον τραυματισμός χιλιάδων ανθρώπων και την τεράστια καταστροφή που προκλήθηκε και μετά τον θάνατο 13 Ισραηλινών(συμπεριλαμβανομένων πέντε από φίλια πυρά), τίποτα δεν άλλαξε και οι στόχοι δεν επιτεύχθηκαν.
Οι εκτοξεύσεις Κασάμ, οι οποίες αυξήθηκαν στην διάρκεια του πολέμου, έχουν γίνει ξανά ρουτίνα. Η αποφασιστικότητα είναι δύσκολο να μετρηθεί, αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι συνεχιζόμενες εκτοξεύσεις κρύβουν την απάντηση και για αυτό. Τι γίνεται με την Χαμάς; Εξακολουθεί να κυβερνά την Λωρίδα, ξεκινά σχέδια ανασυγκρότησης, μετέχει σε διαπραγματεύσεις με την Φατάχ για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και συνεχίζει να προσφέρει στο Ισραήλ την ίδια συμφωνία: Μία εκεχειρία με αντάλλαγμα το άνοιγμα των περασμάτων και τον Σαλίτ με αντάλλαγμα κρατουμένους. Άρα, εκτός από τους σκοτωμούς, την καταστροφή και το αυξανόμενο μίσος, τι πετύχαμε;
Μην πείτε πως δεν είχαμε άλλη επιλογή
Στην διάρκεια του πολέμου, οι αντιρρήσεις και οι διαδηλώσεις δεν επιτρεπόντουσαν. Όταν τις κάναμε, καταδικαστήκαμε ως προδότες και 800 περίπου από εμάς, οι περισσότεροι άραβες, συλληφθήκαμε. Πολλοί άλλοι δέχθηκαν επίθεση από την αστυνομία. Τα μέσα ενημέρωσης μας αγνόησαν και ο κόσμος στο δρόμο μας λοιδορούσε, λέγοντας ότι δεν νοιαζόμαστε για τον νότο. « Που ήσασταν εδώ και οκτώ χρόνια όταν οι κάτοικοι της Σντερότ υπέφεραν;» ήταν η κοινή ερώτηση που πετούσαν αυτοί που ξέχναγαν τους χιλιάδες Παλαιστινίους θύματα τα προηγούμενα οκτώ χρόνια και οι οποίοι δεν προσφέρθηκαν ποτέ να δώσουν πραγματική βοήθεια στον νότο.
Τελικά με μαγικό τρόπο ο πόλεμος τελείωσε και ξεχάστηκε, όπως ξεχάστηκαν τα προηγούμενα οκτώ χρόνια. Ακόμη και οι επικρίσεις που είδαμε κατά κόρον να ακούγονται στην διάρκεια του δευτέρου πολέμου στον Λίβανο δεν ακούστηκαν αυτή την φορά, παρά όλες τις αποτυχίες.
Που είναι όλος αυτός ο κόσμος που μας προπηλάκιζε και μας πετούσε αυγά; Νοιάζονται πράγματι για τον νότο; Μήπως τώρα καταλαβαίνουν αυτό που οι προδότες στο περιθώριο έλεγαν πριν τον πόλεμο-το ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση και το ότι πρέπει να τερματίσουμε την πολιορκία;
Σύντομα μία νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί. Αν και είναι απίθανο να μας ακούσει, πρέπει να απαιτήσουμε να βγάλει συμπεράσματα από τον πόλεμο, να άρει αμέσως την πολιορκία, να απελευθερώσει όλους τους Παλαιστινίους κρατουμένους(με απελευθέρωση παράλληλα του Γκιλάντ Σαλίτ) και να μετάσχει σε πραγματικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της κατοχής τόσο στηνΛωρίδα της Γάζας όσο και στην Δυτική όχθη. Όλοι όσοι δεν μάχονται για τα αιτήματα αυτά δεν θα πρέπει να εκπλαγούν όταν ξεσπάσει ο επόμενος πόλεμος ή τουλάχιστον να μην πουν ξανά ότι δεν είχαμε άλλη επιλογή.
*Ο Χαγκάι Ματάρ είναι δημοσιογράφος και ακτιβιστής κατά του πολέμου και της πολιορκίας. Το άρθρο του αυτό δημοσιεύτηκε στον ιστοσελίδα της ισραηλινής εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας «Γεντιότ Αχρονότ»(ynetnews) στις 28/02/2009.
http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3678804,00.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
ΤΟΝ ΠΥΡΟΒΟΛΗΣΑ 11 ΦΟΡΕΣ
Ισραηλινός πρώην κομάντο μιλά για εν ψυχρώ δολοφονίες Παλαιστινίων
Ήταν μέλος μιας επίλεκτης ομάδας του ισραηλινού στρατού, αποστολή της οποίας ήταν η εν ψυχρώ δολοφονία Παλαιστίνιων μαχητών. Σήμερα σπάει για πρώτη φορά τη σιωπή του.
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε πριν από οκτώ χρόνια, όταν άρχιζε η δεύτερη ιντιφάντα. Από εκείνη την αποστολή επέστρεψε με ψυχολογικά προβλήματα και μέχρι σήμερα δεν είχε μιλήσει ποτέ στους γονείς του για τη συμμετοχή σε αυτό που αποκαλεί «πρώτη δολοφονία πρόσωπο με πρόσωπο στην ιντιφάντα». Όσο η εξέγερση των Παλαιστινίων γιγαντωνόταν, οι στοχευμένες δολοφονίες έγιναν ένα συνηθισμένο όπλο στο οπλοστάσιο του ισραηλινού στρατού, ειδικά στη Λωρίδα της Γάζας όπου οι συλλήψεις έγιναν αργότερα πιο δύσκολες σε σχέση με τη Δυτική Όχθη. Οι πιο γνωστές δολοφονίες ήταν αυτές των ηγετών της Χαμάς Αχμέντ Γιασίν και Αμπντέλ Αζίζ Ραντίσι το 2005. Ωστόσο, οι δολοφονίες χαμηλόβαθμων μαχητών απασχόλησαν ελάχιστα την επικαιρότητα.
Η μαρτυρία
Καθώς είναι ο πρώτος πρώην στρατιώτης που περιγράφει μια στοχευμένη δολοφονία, δεν μπορεί να αποκαλύψει το όνομά του. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσε να κατηγορηθεί για την άμεση ανάμειξή του σε μια πράξη που για τις περισσότερες δυτικές χώρες αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ο πρώην στρατιώτης είναι σήμερα περίπου 30 χρονών και ζει στην περιοχή του Τελ Αβίβ. Όταν κατετάγη πριν από οκτώ χρόνια στην ειδική μονάδα του ισραηλινού στρατού, εκπαιδεύτηκε για να δολοφονήσει. Όταν, πάντως, άρχισε η αποστολή, οι ανώτεροί του είπαν στον ίδιο και τους συναδέλφους του ότι θα πραγματοποιούσαν μια επιχείρηση σύλληψης. Μόνο αν ο «στόχος» είχε οπλισμό στο αυτοκίνητό του θα άνοιγαν πυρ.
Στις 22 Νοεμβρίου του 2000, λέει στον κυριακάτικο «Ιndependent», η μονάδα είχε πάρει τη θέση της στη Νότια Γάζα. Στόχος ήταν ο Παλαιστίνιος μαχητής Τζαμάλ Αμπντέλ Ραζάκ. Ο Ραζάκ καθόταν στη θέση του συνοδηγού ενός μαύρου Ηyundai, το οποίο οδηγούσε ο σύντροφός του Αουνί Ντουχεΐρ. Οι ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν αρχίσει να παρακολουθούν τον Ραζάκ από τη στιγμή που βγήκε από το σπίτι του στη Ράφα. Η πληροφορία που έφθασε στην επίλεκτη μονάδα ήταν ότι οι δύο Παλαιστίνιοι ήταν άοπλοι. «Για είκοσι λεπτά ξέραμε ότι θα κάναμε μια απλή σύλληψη», διηγείται ο 30χρονος Ισραηλινός. Ξαφνικά, όμως, οι εντολές άλλαξαν. «Μας είπαν ότι θα έφθανε σε ένα λεπτό και μας έδωσαν μια διαταγή που τελικά θα μας οδηγούσε στη δολοφονία». Πιστεύει ότι η διαταγή προήλθε από μια αίθουσα επιχειρήσεων στην οποία ήταν παρόντα «όλα τα μεγάλα αφεντικά», μεταξύ των οποίων κι ένας ταξίαρχος.
Όσο πλησιάζει η κρίσιμη στιγμή, ο σκοπευτής νιώθει να χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. «Και τότε συνέβη ένα από τα πιο παράξενα πράγματα στη ζωή μου. Ένιωσα απολύτως συγκεντρωμένος. Κάποια στιγμή άκουσα “άρξατε πυρ”. Ποιος έδωσε τη διαταγή και σε ποιον; Ο διοικητής της μονάδας... σε όλους. Όλοι άκουσαν “πυρ”». Ο Ραζάκ βρισκόταν στο σκόπευτρό του: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τον είδα. Άρχισα να πυροβολώ- όλοι αρχίσαμε να πυροβολούμε. Έχασα τον έλεγχο. Πυροβόλησα για ένα ή δύο δευτερόλεπτα. Έπειτα μέτρησα τις σφαίρες. Του είχα ρίξει έντεκα σφαίρες στο κεφάλι. Θα μπορούσα να είχα ρίξει μόνο έναν πυροβολισμό. Ίσως από τον φόβο μου ή για να αντεπεξέλθω σε όλα που συνέβαιναν, συνέχισα να πυροβολώ».
Σαν σακί με μύγες
Ο 30χρονος άνδρας είδε σοκαρισμένος το πτώμα του Ραζάκ στον δρόμο- «έμοιαζε σαν ένα σακί γεμάτο μύγες». Έπειτα ήρθαν τα συγχαρητήρια του διοικητή: «Μας τηλεφώνησε ο πρωθυπουργός, το υπουργείο Άμυνας και το Γενικό Επιτελείο. Όλοι τους μάς έδωσαν συγχαρητήρια. Η αποστολή μας πέτυχε απολύτως». Και αυτό, παρά το γεγονός ότι μαζί με τον «στόχο» έχασαν τη ζωή τους ακόμη δύο Παλαιστίνιοι που είχαν την ατυχία να περάσουν από το σημείο της ενέδρας.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" στις 03/03/2009
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4504845&ct=2
Το αρχικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα "Ιντιπέντεντ"
http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/israels-death-squads-a-soldiers-story-1634774.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Ήταν μέλος μιας επίλεκτης ομάδας του ισραηλινού στρατού, αποστολή της οποίας ήταν η εν ψυχρώ δολοφονία Παλαιστίνιων μαχητών. Σήμερα σπάει για πρώτη φορά τη σιωπή του.
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε πριν από οκτώ χρόνια, όταν άρχιζε η δεύτερη ιντιφάντα. Από εκείνη την αποστολή επέστρεψε με ψυχολογικά προβλήματα και μέχρι σήμερα δεν είχε μιλήσει ποτέ στους γονείς του για τη συμμετοχή σε αυτό που αποκαλεί «πρώτη δολοφονία πρόσωπο με πρόσωπο στην ιντιφάντα». Όσο η εξέγερση των Παλαιστινίων γιγαντωνόταν, οι στοχευμένες δολοφονίες έγιναν ένα συνηθισμένο όπλο στο οπλοστάσιο του ισραηλινού στρατού, ειδικά στη Λωρίδα της Γάζας όπου οι συλλήψεις έγιναν αργότερα πιο δύσκολες σε σχέση με τη Δυτική Όχθη. Οι πιο γνωστές δολοφονίες ήταν αυτές των ηγετών της Χαμάς Αχμέντ Γιασίν και Αμπντέλ Αζίζ Ραντίσι το 2005. Ωστόσο, οι δολοφονίες χαμηλόβαθμων μαχητών απασχόλησαν ελάχιστα την επικαιρότητα.
Η μαρτυρία
Καθώς είναι ο πρώτος πρώην στρατιώτης που περιγράφει μια στοχευμένη δολοφονία, δεν μπορεί να αποκαλύψει το όνομά του. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσε να κατηγορηθεί για την άμεση ανάμειξή του σε μια πράξη που για τις περισσότερες δυτικές χώρες αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ο πρώην στρατιώτης είναι σήμερα περίπου 30 χρονών και ζει στην περιοχή του Τελ Αβίβ. Όταν κατετάγη πριν από οκτώ χρόνια στην ειδική μονάδα του ισραηλινού στρατού, εκπαιδεύτηκε για να δολοφονήσει. Όταν, πάντως, άρχισε η αποστολή, οι ανώτεροί του είπαν στον ίδιο και τους συναδέλφους του ότι θα πραγματοποιούσαν μια επιχείρηση σύλληψης. Μόνο αν ο «στόχος» είχε οπλισμό στο αυτοκίνητό του θα άνοιγαν πυρ.
Στις 22 Νοεμβρίου του 2000, λέει στον κυριακάτικο «Ιndependent», η μονάδα είχε πάρει τη θέση της στη Νότια Γάζα. Στόχος ήταν ο Παλαιστίνιος μαχητής Τζαμάλ Αμπντέλ Ραζάκ. Ο Ραζάκ καθόταν στη θέση του συνοδηγού ενός μαύρου Ηyundai, το οποίο οδηγούσε ο σύντροφός του Αουνί Ντουχεΐρ. Οι ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν αρχίσει να παρακολουθούν τον Ραζάκ από τη στιγμή που βγήκε από το σπίτι του στη Ράφα. Η πληροφορία που έφθασε στην επίλεκτη μονάδα ήταν ότι οι δύο Παλαιστίνιοι ήταν άοπλοι. «Για είκοσι λεπτά ξέραμε ότι θα κάναμε μια απλή σύλληψη», διηγείται ο 30χρονος Ισραηλινός. Ξαφνικά, όμως, οι εντολές άλλαξαν. «Μας είπαν ότι θα έφθανε σε ένα λεπτό και μας έδωσαν μια διαταγή που τελικά θα μας οδηγούσε στη δολοφονία». Πιστεύει ότι η διαταγή προήλθε από μια αίθουσα επιχειρήσεων στην οποία ήταν παρόντα «όλα τα μεγάλα αφεντικά», μεταξύ των οποίων κι ένας ταξίαρχος.
Όσο πλησιάζει η κρίσιμη στιγμή, ο σκοπευτής νιώθει να χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. «Και τότε συνέβη ένα από τα πιο παράξενα πράγματα στη ζωή μου. Ένιωσα απολύτως συγκεντρωμένος. Κάποια στιγμή άκουσα “άρξατε πυρ”. Ποιος έδωσε τη διαταγή και σε ποιον; Ο διοικητής της μονάδας... σε όλους. Όλοι άκουσαν “πυρ”». Ο Ραζάκ βρισκόταν στο σκόπευτρό του: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τον είδα. Άρχισα να πυροβολώ- όλοι αρχίσαμε να πυροβολούμε. Έχασα τον έλεγχο. Πυροβόλησα για ένα ή δύο δευτερόλεπτα. Έπειτα μέτρησα τις σφαίρες. Του είχα ρίξει έντεκα σφαίρες στο κεφάλι. Θα μπορούσα να είχα ρίξει μόνο έναν πυροβολισμό. Ίσως από τον φόβο μου ή για να αντεπεξέλθω σε όλα που συνέβαιναν, συνέχισα να πυροβολώ».
Σαν σακί με μύγες
Ο 30χρονος άνδρας είδε σοκαρισμένος το πτώμα του Ραζάκ στον δρόμο- «έμοιαζε σαν ένα σακί γεμάτο μύγες». Έπειτα ήρθαν τα συγχαρητήρια του διοικητή: «Μας τηλεφώνησε ο πρωθυπουργός, το υπουργείο Άμυνας και το Γενικό Επιτελείο. Όλοι τους μάς έδωσαν συγχαρητήρια. Η αποστολή μας πέτυχε απολύτως». Και αυτό, παρά το γεγονός ότι μαζί με τον «στόχο» έχασαν τη ζωή τους ακόμη δύο Παλαιστίνιοι που είχαν την ατυχία να περάσουν από το σημείο της ενέδρας.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" στις 03/03/2009
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4504845&ct=2
Το αρχικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα "Ιντιπέντεντ"
http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/israels-death-squads-a-soldiers-story-1634774.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΕΙ Ο ΣΙΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΘΕ ΠΡΑΞΗ ΒΙΑΣ;
του Γκιντεόν Λέβι*
Η αριστερά στο Ισραήλ πέθανε το 2000. Από τότε το πτώμα της κείτονταν τριγύρω άταφο μέχρι που τελικά το πιστοποιητικό θανάτου της εκδόθηκε, υπογράφτηκε, σφραγίστηκε και παραδόθηκε την Τρίτη. Ο δήμιος του 2000 ήταν αυτός που έσκαψε και τον τάφο το 2009: ο Υπουργός Άμυνας Ehud Barak. Ο άνθρωπος που πέτυχε να διαδώσει το ψέμα ότι δεν υπάρχει κανένας σύμμαχος καρπώθηκε τα κατορθώματά του με αυτή την εκλογή. Η κηδεία έγινε πριν από δύο μέρες.Η αριστερά στο Ισραήλ είναι νεκρή. Τα τελευταία εννέα χρόνια μάταια πήρε το όνομα της παράταξης της ειρήνης. Το Εργατικό Κόμμα, το Meretz και το Kadima διεκδίκησαν να μιλήσουν εν ονόματι της ειρήνης, αλλά αυτό ήταν τέχνασμα και απάτη. Το Εργατικό Κόμμα και το Kadima έκαναν δύο πολέμους και συνέχισαν να δημιουργούν Εβραϊκούς εποικισμούς στη Δυτική Όχθη• το Meretz υποστήριξε και τους δύο πολέμους. Η ειρήνη αφέθηκε “ορφανή”. Οι Ισραηλινοί εκλογείς, οι οποίοι είχαν παρασυρθεί να πιστέψουν ότι δεν υπάρχει κανένας για να συνομιλήσουν και ότι η μόνη απάντηση σε αυτό είναι βία - πόλεμοι, στοχευμένοι φόνοι και εποικισμοί – εξέφρασαν καθαρά την άποψή τους στις εκλογές: η χαριστική βολή για το Εργατικό Κόμμα και το Meretz. Ήταν μόνο η δύναμη της αδράνειας που έδωσε σε αυτές τις παρατάξεις τις λίγες ψήφους που κέρδισαν.Δεν υπήρχε κανένας λόγος για να είναι διαφορετικά τα πράγματα. Μετά από πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων σχεδόν καμία διαμαρτυρία δεν προερχόταν από την αριστερή παράταξη, και το κέντρο της πόλης, που αγανάκτησε μετά την Sabra και την Chatila, παρέμενε σιωπηλό, αυτή η έλλειψη διαμαρτυρίας εκφράστηκε και στην κάλπη. Ο Λίβανος, η Γάζα, τα σκοτωμένα παιδιά, οι σωροί βομβών, ο άσπρος φώσφορος και όλες οι θηριωδίες της κατοχής – τίποτε από αυτά δεν παρακίνησε την αδιάφορη και δειλή αριστερά στους δρόμους. Αν και οι ιδέες της αριστεράς βρήκαν στήριγμα στους κεντρώους και μερικές φορές ακόμη και στους δεξιούς, όλοι, από τον πρώην Πρωθυπουργό Ariel Sharon μέχρι τον Πρωθυπουργό Ehud Olmert, μιλούσαν με μία γλώσσα που κάποτε θεωρείτο ακραία. Αλλά ενώ η φωνή ήταν της αριστεράς, οι θέσεις ήταν της δεξιάς.Στο περιθώριο αυτού του “μπαλ μασκέ” υπήρχε μία άλλη αριστερά, η περιθωριοποιημένη αριστερά - αποφασισμένη και θαρραλέα, αλλά μικρή και χωρίς νομιμοποίηση. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτήν και την αριστερά ήταν δήθεν ο Σιωνισμός. Το Hadash(σ.σ.μετωπικό σχήμα που στηρίζεται από το ΚΚ Ισραήλ), η Gush Shalom(Μέτωπο Ειρήνης-η κυριότερη οργάνωση της ευρύτερης ριζοσπαστικής αριστεράς του Ισράηλ)
και άλλοι σαν αυτούς είναι έξω από το στρατόπεδο. Γιατί; Επειδή δεν ήταν “Σιωνιστές”.Και τι είναι ο Σιωνισμός στις μέρες μας; Μία απαρχαιωμένη αντίληψη που δημιουργήθηκε σε μία διαφορετική πραγματικότητα, μία αόριστη και απατηλή ιδέα που επισημαίνει τη διαφορά ανάμεσα στο επιτρεπόμενο και το απαγορευμένο. Ο Σιωνισμός σημαίνει εποικισμό στα εδάφη; Κατοχή; Νομιμοποίηση κάθε πράξης βίας και αδικίας; Η αριστερά ψέλλισε. Οποιαδήποτε δήλωση κριτικής του Σιωνισμού, ακόμη και στον Σιωνισμό της κατοχής, θεωρήθηκε ένα ταμπού το οποίο η αριστερά δεν τόλμησε να σπάσει. Οι δεξιοί απέκτησαν ένα μονοπώλιο αναφορικά με το Σιωνισμό, αφήνοντας την αριστερά στη δική της “δικαιοσύνη”.Ένα Εβραϊκό και δημοκρατικό κράτος; Οι Σιωνιστές αριστεροί είπαν αυτόματα ναι, παραβλέποντας τη διαφορά ανάμεσα στα δύο και μη τολμώντας να δώσουν προτεραιότητα σε καθένα από τα δύο. Νομιμοποίηση για κάθε πόλεμο; Οι Σιωνιστές αριστεροί ψέλλισαν ξανά – ναι στην αρχή και όχι στη συνέχεια, ή κάτι τέτοιο. Λύση του προβλήματος των προσφύγων και του δικαιώματος επιστροφής; Αναγνώριση του αδικήματος του 1948; Ακατονόμαστο. Αυτή η αριστερά έχει τώρα, δίκαια, φθάσει στο τέλος της πορείας της.Όποιος επιθυμεί μία δυναμική αριστερά πρέπει πρώτα να θέσει τον Σιωνισμό στο περιθώριο. Μέχρι να εκδηλωθεί από την κυρίαρχη τάση μία κίνηση η οποία θα επαναπροσδιορίσει με γενναιότητα το Σιωνισμό, δεν θα υπάρχει κανένας ανοιχτόμυαλος αριστερός εδώ. Δεν είναι δυνατόν να είσαι και αριστεριστής και Σιωνιστής μόνο σύμφωνα με τον προσδιορισμό του δεξιού. Ποιος αποφάσισε ότι οι έποικοι είναι Σιωνιστές και νόμιμοι, και ότι οι αγώνες εναντίον τους δεν είναι τίποτα από τα δύο;Αυτό το ταμπού πρέπει να σπάσει. Είναι θεμιτό να μην είσαι Σιωνιστής, όπως κοινά ορίζεται σήμερα. Είναι θεμιτό να πιστεύεις στο δικαίωμα των Εβραίων να έχουν ένα κράτος και παρόλα αυτά να είσαι αντίθετος με το Σιωνισμό που εμπλέκεται στην κατοχή. Είναι θεμιτό να πιστεύεις πως ό, τι συνέβη το 1948 θα έπρεπε να μπει στην ατζέντα, ώστε να απολογηθούν οι υπεύθυνοι για την αδικία και να ενεργήσουν για τον επαναπατρισμό των θυμάτων. Είναι θεμιτό να είσαι αντίθετος σε έναν άσκοπο πόλεμο από την πρώτη του κιόλας μέρα. Είναι θεμιτό να πιστεύεις ότι οι Άραβες του Ισραήλ αξίζουν να έχουν τα ίδια δικαιώματα – πολιτιστικά, κοινωνικά και εθνικά – όπως οι Εβραίοι. Είναι θεμιτό να εγείρεις ενοχλητικά ερωτήματα σχετικά με την εικόνα των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων ως στρατού κατοχής, και είναι ακόμη θεμιτό να θέλεις να συνομιλήσεις με την Hamas.Αν το προτιμάς, αυτό είναι Σιωνισμός, και αν το προτιμάς, αυτό είναι αντι-Σιωνισμός. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, είναι νόμιμο και βασικό για εκείνους που δεν θέλουν να δουν το Ισραήλ να πέφτει θύμα της παράνοιας των δεξιών για πολλά χρόνια ακόμη. Όποιος θέλει έναν Ισραηλινό αριστερό πρέπει να πει “αρκετά” στο Σιωνισμό, το Σιωνισμό του οποίου το δίκαιο έχει πάρει τον πλήρη έλεγχο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Χαάρετς" στις 12/02/2009
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1063597.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLIOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Η αριστερά στο Ισραήλ πέθανε το 2000. Από τότε το πτώμα της κείτονταν τριγύρω άταφο μέχρι που τελικά το πιστοποιητικό θανάτου της εκδόθηκε, υπογράφτηκε, σφραγίστηκε και παραδόθηκε την Τρίτη. Ο δήμιος του 2000 ήταν αυτός που έσκαψε και τον τάφο το 2009: ο Υπουργός Άμυνας Ehud Barak. Ο άνθρωπος που πέτυχε να διαδώσει το ψέμα ότι δεν υπάρχει κανένας σύμμαχος καρπώθηκε τα κατορθώματά του με αυτή την εκλογή. Η κηδεία έγινε πριν από δύο μέρες.Η αριστερά στο Ισραήλ είναι νεκρή. Τα τελευταία εννέα χρόνια μάταια πήρε το όνομα της παράταξης της ειρήνης. Το Εργατικό Κόμμα, το Meretz και το Kadima διεκδίκησαν να μιλήσουν εν ονόματι της ειρήνης, αλλά αυτό ήταν τέχνασμα και απάτη. Το Εργατικό Κόμμα και το Kadima έκαναν δύο πολέμους και συνέχισαν να δημιουργούν Εβραϊκούς εποικισμούς στη Δυτική Όχθη• το Meretz υποστήριξε και τους δύο πολέμους. Η ειρήνη αφέθηκε “ορφανή”. Οι Ισραηλινοί εκλογείς, οι οποίοι είχαν παρασυρθεί να πιστέψουν ότι δεν υπάρχει κανένας για να συνομιλήσουν και ότι η μόνη απάντηση σε αυτό είναι βία - πόλεμοι, στοχευμένοι φόνοι και εποικισμοί – εξέφρασαν καθαρά την άποψή τους στις εκλογές: η χαριστική βολή για το Εργατικό Κόμμα και το Meretz. Ήταν μόνο η δύναμη της αδράνειας που έδωσε σε αυτές τις παρατάξεις τις λίγες ψήφους που κέρδισαν.Δεν υπήρχε κανένας λόγος για να είναι διαφορετικά τα πράγματα. Μετά από πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων σχεδόν καμία διαμαρτυρία δεν προερχόταν από την αριστερή παράταξη, και το κέντρο της πόλης, που αγανάκτησε μετά την Sabra και την Chatila, παρέμενε σιωπηλό, αυτή η έλλειψη διαμαρτυρίας εκφράστηκε και στην κάλπη. Ο Λίβανος, η Γάζα, τα σκοτωμένα παιδιά, οι σωροί βομβών, ο άσπρος φώσφορος και όλες οι θηριωδίες της κατοχής – τίποτε από αυτά δεν παρακίνησε την αδιάφορη και δειλή αριστερά στους δρόμους. Αν και οι ιδέες της αριστεράς βρήκαν στήριγμα στους κεντρώους και μερικές φορές ακόμη και στους δεξιούς, όλοι, από τον πρώην Πρωθυπουργό Ariel Sharon μέχρι τον Πρωθυπουργό Ehud Olmert, μιλούσαν με μία γλώσσα που κάποτε θεωρείτο ακραία. Αλλά ενώ η φωνή ήταν της αριστεράς, οι θέσεις ήταν της δεξιάς.Στο περιθώριο αυτού του “μπαλ μασκέ” υπήρχε μία άλλη αριστερά, η περιθωριοποιημένη αριστερά - αποφασισμένη και θαρραλέα, αλλά μικρή και χωρίς νομιμοποίηση. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτήν και την αριστερά ήταν δήθεν ο Σιωνισμός. Το Hadash(σ.σ.μετωπικό σχήμα που στηρίζεται από το ΚΚ Ισραήλ), η Gush Shalom(Μέτωπο Ειρήνης-η κυριότερη οργάνωση της ευρύτερης ριζοσπαστικής αριστεράς του Ισράηλ)
και άλλοι σαν αυτούς είναι έξω από το στρατόπεδο. Γιατί; Επειδή δεν ήταν “Σιωνιστές”.Και τι είναι ο Σιωνισμός στις μέρες μας; Μία απαρχαιωμένη αντίληψη που δημιουργήθηκε σε μία διαφορετική πραγματικότητα, μία αόριστη και απατηλή ιδέα που επισημαίνει τη διαφορά ανάμεσα στο επιτρεπόμενο και το απαγορευμένο. Ο Σιωνισμός σημαίνει εποικισμό στα εδάφη; Κατοχή; Νομιμοποίηση κάθε πράξης βίας και αδικίας; Η αριστερά ψέλλισε. Οποιαδήποτε δήλωση κριτικής του Σιωνισμού, ακόμη και στον Σιωνισμό της κατοχής, θεωρήθηκε ένα ταμπού το οποίο η αριστερά δεν τόλμησε να σπάσει. Οι δεξιοί απέκτησαν ένα μονοπώλιο αναφορικά με το Σιωνισμό, αφήνοντας την αριστερά στη δική της “δικαιοσύνη”.Ένα Εβραϊκό και δημοκρατικό κράτος; Οι Σιωνιστές αριστεροί είπαν αυτόματα ναι, παραβλέποντας τη διαφορά ανάμεσα στα δύο και μη τολμώντας να δώσουν προτεραιότητα σε καθένα από τα δύο. Νομιμοποίηση για κάθε πόλεμο; Οι Σιωνιστές αριστεροί ψέλλισαν ξανά – ναι στην αρχή και όχι στη συνέχεια, ή κάτι τέτοιο. Λύση του προβλήματος των προσφύγων και του δικαιώματος επιστροφής; Αναγνώριση του αδικήματος του 1948; Ακατονόμαστο. Αυτή η αριστερά έχει τώρα, δίκαια, φθάσει στο τέλος της πορείας της.Όποιος επιθυμεί μία δυναμική αριστερά πρέπει πρώτα να θέσει τον Σιωνισμό στο περιθώριο. Μέχρι να εκδηλωθεί από την κυρίαρχη τάση μία κίνηση η οποία θα επαναπροσδιορίσει με γενναιότητα το Σιωνισμό, δεν θα υπάρχει κανένας ανοιχτόμυαλος αριστερός εδώ. Δεν είναι δυνατόν να είσαι και αριστεριστής και Σιωνιστής μόνο σύμφωνα με τον προσδιορισμό του δεξιού. Ποιος αποφάσισε ότι οι έποικοι είναι Σιωνιστές και νόμιμοι, και ότι οι αγώνες εναντίον τους δεν είναι τίποτα από τα δύο;Αυτό το ταμπού πρέπει να σπάσει. Είναι θεμιτό να μην είσαι Σιωνιστής, όπως κοινά ορίζεται σήμερα. Είναι θεμιτό να πιστεύεις στο δικαίωμα των Εβραίων να έχουν ένα κράτος και παρόλα αυτά να είσαι αντίθετος με το Σιωνισμό που εμπλέκεται στην κατοχή. Είναι θεμιτό να πιστεύεις πως ό, τι συνέβη το 1948 θα έπρεπε να μπει στην ατζέντα, ώστε να απολογηθούν οι υπεύθυνοι για την αδικία και να ενεργήσουν για τον επαναπατρισμό των θυμάτων. Είναι θεμιτό να είσαι αντίθετος σε έναν άσκοπο πόλεμο από την πρώτη του κιόλας μέρα. Είναι θεμιτό να πιστεύεις ότι οι Άραβες του Ισραήλ αξίζουν να έχουν τα ίδια δικαιώματα – πολιτιστικά, κοινωνικά και εθνικά – όπως οι Εβραίοι. Είναι θεμιτό να εγείρεις ενοχλητικά ερωτήματα σχετικά με την εικόνα των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων ως στρατού κατοχής, και είναι ακόμη θεμιτό να θέλεις να συνομιλήσεις με την Hamas.Αν το προτιμάς, αυτό είναι Σιωνισμός, και αν το προτιμάς, αυτό είναι αντι-Σιωνισμός. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, είναι νόμιμο και βασικό για εκείνους που δεν θέλουν να δουν το Ισραήλ να πέφτει θύμα της παράνοιας των δεξιών για πολλά χρόνια ακόμη. Όποιος θέλει έναν Ισραηλινό αριστερό πρέπει να πει “αρκετά” στο Σιωνισμό, το Σιωνισμό του οποίου το δίκαιο έχει πάρει τον πλήρη έλεγχο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Χαάρετς" στις 12/02/2009
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1063597.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLIOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
ΕΓΩ Ο ΠΡΟΒΟΚΑΤΟΡΑΣ Ο ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣ
Η μαρτυρία ενός εργάτη, στελέχους της αριστεράς, από τα οδοφράγματα των
Ιουλιανών στην παρανομία της δικτατορίας. Το ταξίδι του στην επαναστατική Κούβα
αμέσως μετά την επανάσταση και η ισόβια καταδίκη του από τη χούντα όταν
συνελήφθη ένοπλος συμμετέχοντας στις πιο δυναμικές μορφές αντίστασης εκείνης
της εποχής. Μια προσωπική στάση απέναντι στο απαγορευμένο ζήτημα της ένοπλης
πάλης.
ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ
Ποιοι είναι οι κουκουλοφόροι;
Ενα φάντασμα πλανιέται, τον τελευταίο καιρό, πάνω από τις μαζικές κινητοποιήσεις στη χώρα μας: το φάντασμα των κουκουλοφόρων. Κάτι η εμπειρία του περασμένου Δεκέμβρη (και του δυναμικού φοιτητικού κινήματος του 2006-07), κάτι η οικονομική κρίση και η επιδιωκόμενη αξιοποίησή της προς όφελος της «επιχειρηματικότητας» εις βάρος της μισθωτής εργασίας, και το φόβητρο των ανεξέλεγκτων ορδών που απειλούν υποτίθεται την ηρεμία των πολιτών επισείεται όλο και περισσότερο από διάφορες πλευρές.
Από κοντά κι οι προσπάθειες για τη σκλήρυνση της υφιστάμενης νομοθεσίας, με τη μετατροπή της «κουκουλοφορίας» σε ιδιώνυμο αδίκημα.
Η αρχική ιδέα ανήκε -σε ποιον άλλο;- στον Γιώργο Καρατζαφέρη. «Εμείς έχουμε συγκεκριμένες θέσεις» ανακοίνωσε στη Βουλή κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού (21/12/08). «Πρώτον, ιδιώνυμον αδίκημα η κουκούλα. Οποιον φοράει κουκούλα κατευθείαν από το αυτί στον εισαγγελέα. Ανεξαρτήτως γιατί τη φοράει».
Για τη διασφάλιση της πάση θυσία πάταξης των ασχημονούντων, η ίδια πρόταση προβλέπει ότι «πρέπει να υπάρχουν ειδικής μορφής δικαστήρια που να δικάζουν τους "κουκουλοφόρους"» -επιστροφή, μ' άλλα λόγια, σε μια μορφή έκτακτων στρατοδικείων.
Ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ ήταν, άλλωστε, σαφέστατος όσον αφορά το σκεπτικό που υπαγόρευσε την εισήγησή του: «Είμαστε εδώ οι "πολιτικοί ταγοί" του τόπου και δεν θα οδηγούμεθα από τα γεγονότα του πεζοδρομίου».
Αυτά, στο Κοινοβούλιο. Γιατί τη νομική επεξεργασία της ίδιας εισήγησης την ανέλαβε ένας άνθρωπος πολύ διαφορετικός απ' τον Καρατζαφέρη: η ομότιμη καθηγήτρια του Παντείου Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου!
Το σχέδιο νόμου που εισηγήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου στον πρόεδρο της Βουλής και στην κυβέρνηση προβλέπει τη θέσπιση ενός νέου άρθρου του Ποινικού Κώδικα (189Α), βάσει του οποίου «όποιος μετέχει ή εμφανίζεται σε δημόσια συνάθροιση με καλυμμένο το πρόσωπο ή διαμορφωμένο κατά τρόπο που να μη διακρίνονται τα χαρακτηριστικά του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο μηνών μέχρι ενός έτους», μη εξαγοράσιμη.
Η εισηγητική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία για το σκεπτικό του διαβήματος: «Οι κουκουλοφόροι πληθύνονται και οργανώνονται επικίνδυνα», οπότε «το κράτος οφείλει να εξασφαλίσει επειγόντως την ασφάλεια των πολιτών». Η μη εξαγορά των ποινών επιβάλλεται λόγω της «πιθανολογούμενης» (!) ύπαρξης «κοινής χρηματικής πηγής» πίσω από την «οργάνωση ομάδων κουκουλοφόρων», η οποία (υποτίθεται ότι) «καθιστά λιγότερο επώδυνη ή και ανώδυνη τη χρηματική ποινή για το κάθε μέλος της οργάνωσης»...
Δεν λείπει, τέλος, η επίκληση του εξωτερικού εχθρού: «Επιπροσθέτως εθνικοί λόγοι συντρέχουν για την επείγουσα ανάσχεση του φαινομένου, διότι τα από τους "κουκουλοφόρους" δημιουργούμενα έκτροπα χρησιμοποιούνται από τους εχθρούς της χώρας μας ως επιχειρήματα αποδεικτικά της ύπαρξης τρομοκρατίας στην Ελλάδα ή για απόσπαση της προσοχής των πολιτών από σοβαρότατα εθνικά θέματα».
Ο «εσωτερικός εχθρός»
Η προληπτική πάταξη των «ταραξιών» συνιστά, λοιπόν, την αναγκαία προϋπόθεση για την υποβολή της νέας γενιάς στην απαραίτητη Εθνική Ηθική Διαπαιδαγώγηση -από ΜΜΕ και εθνικά ευαίσθητους διανοούμενους, υποθέτουμε, κι όχι απευθείας από τον λοχία, όπως τον παλιό καλό καιρό.
Ας σοβαρευτούμε. Η όλη φιλολογία περί «κουκουλοφόρων» στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια αφαιρετική -και σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετη- ιδεολογική κατασκευή, με την οποία διάφοροι παράγοντες της δημόσιας ζωής (από τα ΜΜΕ ώς τους πολιτικούς) επιχειρούν να οικοδομήσουν την εικόνα (και να ποινικοποιήσουν τις πρακτικές) του αναδυόμενου «εσωτερικού εχθρού».
Στα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, αυτός ο εχθρός είχε τη μορφή των «αριστεροχουντικών», των «άκρων» που (υποτίθεται ότι) συντόνιζαν τη δράση τους εις βάρος της νεοσύστατης τότε δημοκρατίας.
Τους διαδέχθηκαν ως φόβητρο οι «εξτρεμιστές», οι «αναρχικοί» (η ιδεολογία των οποίων παραλίγο να ποινικοποιηθεί ως ιδιώνυμο αδίκημα με το νομοσχέδιο Μαγκάκη το 1983), οι «πανκ», οι «γνωστοί-άγνωστοι».
Ηδη σε κρίση νομιμοποίησης τα τελευταία χρόνια, καθώς οι δυναμικές μαζικές αντιστάσεις στη νεοφιλελεύθερη πολιτική όλο και διογκώνονταν, αυτός ο τελευταίος όρος ετέθη σε πλήρη αχρηστία με το νεανικό ξέσπασμα του Δεκέμβρη. Πώς μπορούν να θεωρηθούν «γνωστοί-άγνωστοι» τόσες χιλιάδες άνθρωποι, πολλοί απ' τους οποίους κατέβηκαν πρώτη φορά στους δρόμους; Η ανάγκη μιας νέας ορολογίας κατέστη, ως εκ τούτου, επιτακτική.
Η παρουσία ανθρώπων με καλυμμένα πρόσωπα στις διαδηλώσεις είναι, φυσικά, αναντίρρητο γεγονός. Η συλλογική υπαγωγή τους στη νομική κατασκευή των «κουκουλοφόρων» μπάζει, ωστόσο, σε δύο σημεία: Πρώτον, στο αυθαίρετο πακετάρισμα μιας πλειάδας εντελώς διαφορετικών πρακτικών σε μια ενιαία (ποινική) κατηγορία. Και δεύτερον, στην αυθαίρετη σύνδεση της «κουκουλοφορίας» με όλη την γκάμα των βιαιοτήτων που διαπράττονται εν ώρα οδομαχιών.
Η πραγματικότητα, όμως, για όσους την έχουν ζήσει στο πεζοδρόμιο κι όχι μέσω των τηλεοπτικών «ζωντανών συνδέσεων», είναι πολύ διαφορετική.
Οι διαδηλωτές που σκεπάζουν τα πρόσωπά τους το κάνουν για τρεις λόγους (εναλλακτικά ή και σωρευτικά): για ν' αποφύγουν την καταγραφή της ταυτότητάς τους από τις κάμερες των ΜΜΕ και της ΕΛ.ΑΣ., για να προστατευθούν από τα χημικά και, ίσως, για να τραβήξουν την προσοχή, μετατρέποντας την αμφίεση τους σε πολιτικό μήνυμα αντίστασης.
Τίποτα από τα τρία δεν συνιστά αδίκημα. Πρόκειται, αντίθετα, είτε για απολύτως νόμιμα μέτρα αυτοπροστασίας (από τον χημικό πόλεμο της ΕΛ.ΑΣ. και τα αδιάκριτα βλέμματα -ας μην ξεχνάμε ότι στους δυνητικούς θεατές μιας διαδήλωσης περιλαμβάνονται δυσφορούντες γονείς, αντιφρονούντες εργοδότες ή προϊστάμενοι και, φυσικά, οι υπηρεσίες ασφαλείας) είτε για καθ' όλα θεμιτή επιδίωξη προβολής και μετάδοσης του επιθυμητού επικοινωνιακού μηνύματος.
Οσοι παρακολούθησαν από κοντά τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη παρατήρησαν άλλωστε ότι στις επιθέσεις κατά των αστυνομικών πρωταγωνιστούσαν συχνά όχι «κουκουλοφόροι» αλλά νέοι με ακάλυπτα πρόσωπα. Εξ ιδίας πείρας, μπορούμε να βεβαιώσουμε πως το ίδιο ακριβώς συνέβαινε και παλιότερα. Συχνά, μάλιστα, η κάλυψη του προσώπου των «ταραξιών» γινόταν με προτροπή των οπερατέρ και των φωτορεπόρτερ, που δεν ήθελαν η εκ μέρους τους καταγραφή των επεισοδίων να ισοδυναμεί με χαφιεδισμό των πρωταγωνιστών τους.
Εξίσου παραπλανητικό είναι και το «τεχνικό» σκέλος της υπόθεσης. Οπως διαπιστώνουμε από το «νομοσχέδιο» της κυρίας Μαραγκοπούλου, στην κατηγορία της «κουκούλας» μπορούν να τσουβαλιαστούν τα πιο ετερόκλητα μέσα ένδυσης ή αυτοπροστασίας που συναντάμε συνήθως στις διαδηλώσεις: νεανικά φουτεράκια της μόδας με κουκούλα, κασκόλ, χάρτινες υγειονομικές μάσκες, επαγγελματικές μάσκες μπογιατζήδων, γυαλιά οξυγονοκολλητή, κράνη μοτοσικλέτας, αναποδογυρισμένες πλαστικές σακούλες, απλές μπλούζες ή φανέλες τυλιγμένες γύρω απ' το πρόσωπο, κουκούλες του σκι ή της Αποκριάς, καθώς και ποικίλοι συνδυασμοί όλων των παραπάνω.
Τα διεθνή παραδείγματα
Τα νομικά αδιέξοδα που συνεπάγεται αυτή η ποικιλομορφία είναι κάτι παραπάνω από προφανή. Ποιο δικαστήριο θα μπορούσε π.χ. να καταδικάσει κάποιον πιτσιρικά επειδή φορούσε κασκόλ ή επειδή το μπουφάν του διαθέτει κουκούλα; Κι από πού κι ως πού η μάσκα αυτοπροστασίας από τα επικίνδυνα χημικά που η ΕΛΑΣ σκορπάει αφειδώς επί δικαίους και αδίκους, μπορεί να συνιστά ποινικό αδίκημα, όταν τη φοράει ένας πολίτης που ασκεί απλώς το νόμιμο δικαίωμά του να διαδηλώνει χωρίς να καταλήξει υποχρεωτικά στον πνευμονολόγο;
Το μόνο σίγουρο είναι πως ενδεχόμενη ποινικοποίηση της «κουκουλοφορίας» θα λύσει απλώς ακόμη περισσότερο τα χέρια των αστυνομικών, πολλαπλασιάζοντας τις αυθαίρετες συλλήψεις και σέρνοντας στο εδώλιο κάθε «ενδυματολογικά ύποπτο».
Αυτά όσον αφορά το νομικό σκέλος του ζητήματος. Γιατί το επικοινωνιακό μπαράζ των τελευταίων μηνών έχει και την «ιστοριογραφική» πτυχή του.
Οι κοινωνικοί αγώνες του παρελθόντος, ακούμε διαρκώς, διεξάγονταν πάντα με ακάλυπτα πρόσωπα. Κουκουλοφόροι έδρασαν μόνο στα χρόνια της Κατοχής, ως καταδότες των πατριωτών στα γερμανικά μπλόκα.
Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός του ΚΚΕ δεν δίστασε, μάλιστα, ν' ανακαλύψει (ή να επινοήσει) και μια «ρήση» του Τσε Γκεβάρα, σύμφωνα με την οποία «οι πραγματικοί επαναστάτες δεν θα έπρεπε να κυκλοφορούν με κουκούλες, γιατί τον καιρό της επανάστασης ο λαός θα πρέπει να γνωρίζει στα πρόσωπα των επαναστατών την πρωτοπορία του». Οσο κι αν ψάξαμε πάντως στα άπαντα του θρυλικού κομαντάντε (που, διέπρεπε ο ίδιος στις μεταμφιέσεις...), στάθηκε αδύνατο να εντοπίσουμε τέτοιο τσιτάτο.
Για να διαπιστώσουν τη σχέση της κουκούλας με την επανάσταση, οι σημερινοί κομμουνιστές δεν χρειάζεται, άλλωστε, να πάνε τόσες δεκαετίες πίσω. Ούτε να επηρεαστούν από τους (προφανώς «οπορτουνιστές») μεξικανούς Ζαπατίστας που έχουν αναγάγει την κουκούλα σε σύμβολο της πολιτικής τους ταυτότητας και παρέμβασης, τονίζοντας ότι «έκρυψαν τα πρόσωπά τους, για να μπορέσουν να γίνουν ορατοί» απ' όσους αγνοούσαν την ύπαρξη και τα προβλήματά τους.
Αρκεί μια ματιά στην ενημερωτική ιστοσελίδα «Δίκτυο Αντίσταση» (Red Resistencia) του Κ.Κ. Κολομβίας, καθοδηγητή του υπερπεντηκονταετούς πλέον αντάρτικου των FARC. Μια ολόκληρη δέσμη αναλύσεων για το φοιτητικό κίνημα της χώρας τιτλοφορείται εκεί «Η κουκούλα των φοιτητών».
Πρόσφατο μάλιστα άρθρο του Ειδησεογραφικού Πρακτορείου Νέα Κολομβία (11/9/2008) δεν διστάζει να διακηρύξει, ήδη από τον τίτλο του: «Ζήτω οι φοιτητές/φοιτήτριες! Ζήτω η κουκούλα!» (Que vivan los/las estudiantes! Que viva la capucha!)
Η κουκούλα εν Ελλάδι
Ας επιστρέψουμε, όμως, στα καθ' ημάς. Αντίθετα από την τρέχουσα παραφιλολογία περί «ακάλυπτων προσώπων» ως της διαχρονικά δέουσας μορφής αγώνα, στην πραγματικότητα η εμφάνιση των διαδηλωτών που καλύπτουν τα πρόσωπά τους συμβαδίζει χρονικά με τις αντίστοιχες προσπάθειες των μηχανισμών καταστολής για φωτογραφική καταγραφή τους.
Η πρώτη λακωνική αναφορά που συναντάμε σε υπηρεσιακό εγχειρίδιο για «λήψιν φωτογραφιών, ιδία των τμημάτων της συγκεντρώσεως εις τα οποία λαμβάνουν χώραν πράξεις ιδιαζούσης σημασίας», χρονολογείται μόλις το 1955 (Αθ. Τασιόπουλος, «Αστυνομία Τάξεως», σ. 395). Το 1962 δίνονται οδηγίες «όπως την αστυνομικήν δύναμιν ακολουθή είς αστυνομικός φωτογράφος, προς λήψιν φωτογραφιών επιτιθεμένων κατά των αστυνομικών μελών του όχλου» (Θ. Συρογιάννης, «Θέματα Ασφαλείας», σ. 100). Το 1966 προβλέπεται η προληπτική τοποθέτηση φωτογράφων της αστυνομίας «εις δεσπόζοντα σημεία της συναθροίσεως (εξώστας, παράθυρα)» κι η κινηματογράφηση επεισοδίων (Ηλ. Ψυχογιός, «Συναθροίσεις και οχλοκρατικαί εκδηλώσεις», σ. 24-26). Ενώ το 1969 προστίθενται και οδηγίες για τη χρήση τηλεφακών, ώστε οι «λίαν δραστήριοι» διαδηλωτές να φακελώνονται «άνευ ουδενός κινδύνου» (Ηλ. Ψυχογιός, «Οχλοκρατικαί εκδηλώσεις», σ. 26-27).
Για την αξιοποίηση των φωτογραφιών -ακόμη κι αυτών που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες- κατά τις ανακρίσεις στην ασφάλεια, μια πρώτη ιδέα μας δίνουν τα απομνημονεύματα του εκλιπόντος Τάσου Δαρβέρη («Μια ιστορία της νύχτας», Θεσ/νίκη 1983, σ. 35-36). Καθόλου περίεργο, λοιπόν, που, ήδη από τα Ιουλιανά, διαδηλωτές αρχίζουν να καλύπτουν τα πρόσωπά τους για να προστατευθούν από τα δακρυγόνα αλλά και από την ανεπιθύμητη ταυτοποίησή τους.
«Ο θάνατος του Σωτήρη [Πέτρουλα] έδειξε ότι η επαναστατική πρωτοπορία κινδύνευε πλέον σοβαρά από την αστυνομία, αλλά και από την κομματική ηγεσία της ΕΔΑ», διαβάζουμε χαρακτηριστικά στα απομνημονεύματα ενός παλαίμαχου αγωνιστή. «Οι σκέψεις αυτές ήταν που οδήγησαν τους επαναστάτες να σκεπάζουν το πρόσωπό τους με μαντήλια. Ο μηχανισμός της ΕΔΑ σκύλιαζε στη θέα αυτών των νέων με τα μαντήλια στα πρόσωπα. Τους αποκαλούσε κουκουλοφόρους, θέλοντας να τους παρομοιάσει με τους κουκουλοφόρους προδότες της κατοχής. Ωστόσο, παρά τις συκοφαντίες αυτές, τα πρόσωπα με τα μαντήλια γίνονταν διαρκώς περισσότερα» (Στέργιος Κατσαρός, «Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης», σ. 47).
Αλλά και στο Πολυτεχνείο του 1973, εκτός από τα μαντίλια στα πρόσωπα διαδηλωτών τη ματωμένη νύχτα της 16ης Νοεμβρίου, συναντάμε επίσης απαγόρευση φωτογράφισης των μελών της Συντονιστικής κατά τη συνέντευξη τύπου που δόθηκε το απόγευμα της ίδιας μέρας, καθώς και προσπάθεια εξουδετέρωσης των κινηματογραφικών μηχανών σε γειτονικά κτίρια:
«Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου εγκαθιστούν μεγάλα κάτοπτρα με τα οποία δημιουργούν αντανακλάσεις στις κάμερες και τους φακούς ορισμένων συνεργείων των μυστικών υπηρεσιών της χούντας που έχουν στηθεί στα απέναντι από το Πολυτεχνείο κτίρια και προσπαθούν να φωτογραφήσουν πρόσωπα και πράγματα» (Μηνάς Παπάζογλου, «Φοιτητικό κίνημα και δικτατορία», Αθήνα 1975, σ. 133).
Δυο από τα «ύποπτα» συνεργεία που δέχθηκαν τις αντανακλάσεις ανήκαν, πάντως, σε συνοδοιπόρους των εξεγερμένων: την ομάδα ΚΙΝΟ (Κώστας Ζυρίνης, Λάμπρος Παπαδημητράκης) και τον δημιουργό των «Μαρτυριών», Νίκο Καβουκίδη.
Μεταπολιτευτικά, η κυβέρνηση Καραμανλή θα χρησιμοποιήσει επανειλημμένα τις φωτογραφίες «ταραχοποιών» στον τύπο για να στηρίξει συλλήψεις και δικαστικές διώξεις.
Το πιο χτυπητό παράδειγμα αφορά έναν 30χρονο ναυτικό, φωτογραφίες από τη συμμετοχή του οποίου στις συγκρούσεις των οικοδόμων με τα ΜΑΤ (23 Ιουλίου 1975) δημοσιεύθηκαν σαν «ντοκουμέντο» στην πρώτη σελίδα των «Νέων» της επομένης. Τρεις μέρες μετά, ο δακτυλοδεικτούμενος «άνθρωπος με το καρό πουκάμισο» συνελήφθη κι οδηγήθηκε στην Ασφάλεια για τα περαιτέρω, ενώ η εφημερίδα πανηγύρισε πρωτοσέλιδα για την «επιτυχία».
Αυτού του είδους οι «αναγνωρίσεις» δεν υπήρξαν βέβαια πάντοτε πετυχημένες. Βάσει μιας παρόμοιας φωτογραφίας, ένας άσχετος ηχολήπτης διώχθηκε π.χ. για συμμετοχή στις συγκρούσεις διαδηλωτών με τα ΜΑΤ κατά το ματωμένο «Πολυτεχνείο» του 1980. Στην πραγματικότητα, ο συγκεκριμένος εικονιζόμενος διαδηλωτής ήταν ένας γνωστός ακτιβιστής της ριζοσπαστικής αριστεράς («Ε» 26/1/85).
Το ιδιώνυμο Καραμανλή
Για να διευκολύνει αυτή την πρακτική, το «ιδιώνυμο» του Καραμανλή του πρεσβύτερου θα ποινικοποιήσει, το 1976, ως ιδιαίτερα επιβαρυντική περίπτωση, την «αντίσταση κατά της αρχής» από άτομα με «κεκαλυμμένα ή ηλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά αυτών» (Ν. 410/76).
Εναν χρόνο αργότερα, η πρώτη οργανωμένη εμφάνιση κουκουλοφόρων, σε πρωτομαγιάτικη διαδήλωση 100 περίπου αναρχικών, θα προκαλέσει κραυγές αποτροπιασμού του αθηναϊκού τύπου και συσχετισμούς των διαδηλωτών με την... Κου Κλουξ Κλαν.
«Κανείς δεν θέλησε να σκεφτεί», σημείωνε τότε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Βότσης, «ότι οι "κουκουλοφόροι" βεβαίως ήταν αναρχικοί που -όπως γίνεται στις δυναμικές διαδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη- κάλυψαν με μαντήλια και κουκούλες τα πρόσωπά τους για να μην αναγνωρίζονται και για να μη φτάσουν στο εδώλιο και καταδικαστούν μόνο από τις φωτογραφίες -όπως πρόσφατα έγινε με τους αντιαμερικανούς διαδηλωτές της Ρόδου» («Κ.Ε.» 7/5/77).
Ακόμη μικρότερη ανοχή θα επιδειχθεί απέναντι στο κίνημα των φαντάρων, μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981: Αντιγράφοντας τους δυτικοευρωπαίους συναδέλφους τους, τα μέλη των (παράνομων) «Επιτροπών Στρατιωτών, Ναυτών και Σμηνιτών» θα εμφανιστούν σε συνεντεύξεις τύπου και στις πορείες του Πολυτεχνείου (1982-1984) φορώντας κουκούλες.
Μια μερίδα του τύπου θα πρακτορολογήσει ασύστολα, αρνούμενη ότι πρόκειται όντως για έλληνες φαντάρους που διεκδικούν, απλώς, τον σεβασμό των στοιχειωδών δικαιωμάτων τους. Η ταυτότητα των «κουκουλοφόρων» (ανάμεσά τους σημερινοί δημοσιογράφοι, δικηγόροι κ.λπ.) ήταν, φυσικά, γνωστή στους συναγωνιστές τους, εντός και εκτός στρατώνα, δεν υπήρχε όμως κανένας λόγος να γνωστοποιηθεί και στους αξιωματικούς τους!
Δικαιολογημένες απέναντι σε επαγγελματίες φωτορεπόρτερ κι αστυνομικούς σκαρφαλωμένους σε ταράτσες, αυτές οι προφυλάξεις καθίστανται ακόμη πιο εύλογες στη σημερινή πραγματικότητα της γενικευμένης ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Δεν είναι μόνο οι κάμερες «ρύθμισης της κυκλοφορίας», που μπορούν να καταγράφουν επίσημα τους διαδηλωτές «εφόσον επίκειται [sic] σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια» (άρθρο 8 του Ν. 3.625/2007). Υπάρχουν και τα χιλιάδες ιδιωτικά βίντεο και -προ παντός- κινητά, που τίποτα δεν εμποδίζει να σε βγάλουν κάποια στιγμή φάτσα κάρτα στο Youtube (ή όπου αλλού).
Δεν είναι, όμως, μόνο λόγοι αυτοπροστασίας αυτοί που ωθούν πολλούς διαδηλωτές να καλύψουν τα πρόσωπά τους. Η ίδια η αμείλικτη λογική των ηλεκτρονικών ΜΜΕ επιβάλλει συχνά το επαναστατικό μασκάρεμα, προκειμένου το μήνυμα της πολιτικής ανυπακοής να μπορέσει να φτάσει στους δυνητικούς του παραλήπτες.
Οπως ακριβώς οι μακρινοί Ζαπατίστας, έτσι και οι εγχώριοι «κουκουλοφόροι» χρειάζεται συχνά να καλύψουν τα πρόσωπά τους για να μπορέσουν οι άλλοι να τους δουν.
-----------------------------------------------------------------------
Οι «νόμιμοι» κουκουλοφόροι
Αστυνομικοί με κουκούλες κρύβονται πίσω από τα ΜΑΤ στα Χαυτεία στις 10.12.08.
Μία από τις εντυπωσιακότερες «ανακαλύψεις» των ηλεκτρονικών ΜΜΕ τον περασμένο Δεκέμβρη αφορούσε την παρουσία και τη δράση κουκουλοφόρων αστυνομικών στο πλευρό των ΜΑΤ. Από την εκπομπή του Λάκη Λαζόπουλου (16.12.08) μέχρι διάφορα πρωινάδικα, οι πάντες εξέφρασαν την έκπληξή τους για το φαινόμενο. Κι όμως, κάθε άλλο παρά πρόκειται για καινοτομία στις κατασταλτικές πρακτικές της ΕΛ.ΑΣ.
Κατ' αρχάς, η κουκούλα αποτελεί μέρος της επίσημης στολής των ειδικών «αντιτρομοκρατικών» μονάδων όλων των αστυνομιών του Πρώτου Κόσμου, από τη βρετανική SAS ή τη γερμανική GSG-9 μέχρι τη «δική μας» ΕΚΑΜ. Στις παραμονές της Ολυμπιάδας του 2004, ελάχιστα ήταν, άλλωστε, τα έντυπα που δεν φιλοξένησαν ενθουσιώδη φωτορεπορτάζ με θέμα τις επιδόσεις των κουκουλοφόρων αυτών ράμπο. Οι δυνητικοί στόχοι των τελευταίων δεν περιορίζονταν, βέβαια, σε αεροπειρατές και μέλη της αλ-Κάιντα. Εδώ κι αρκετά χρόνια, στις 28 Ιανουαρίου 1992 και τις 20 Φεβρουαρίου 1996, τα αθηναϊκά κανάλια είχαν παρουσιάσει με κάθε λεπτομέρεια τις επιδρομές πάνοπλων εκαμιτών σε τσιγγάνικους καταυλισμούς της Αττικής. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ένστολοι που κατατρομοκράτησαν τους ανυπεράσπιστους πολίτες φορούσαν μαύρες κουκούλες.
Στο κέντρο της Αθήνας, η παρουσία κουκουλοφόρων αστυνομικών δίπλα στα ΜΑΤ χρονολογείται κι αυτή από τις παραμονές του 2004. Προσωπικά, τους είδαμε πρώτη φορά πίσω από τα ΜΑΤ κατά την πορεία του Πολυτεχνείου το 2003. Κατά το Πολυτεχνείο δε του 2006 έγιναν πανελληνίως γνωστοί, χάρη στα πλάνα της κακοποίησης του κύπριου φοιτητή που (κατά την επίσημη εκδοχή) «έπεσε πάνω στη ζαρντινιέρα».
Παρά την ηθελημένη ενδυματολογική ομοιότητα με τους διαδηλωτές, η επαγγελματική ιδιότητα των κουκουλοφόρων της ΕΛ.ΑΣ. είναι πάντως ορατή διά γυμνού (και στοιχειωδώς εξασκημένου) οφθαλμού, κάτω από κανονικές τουλάχιστον συνθήκες. Εξ ου και θύματά τους πέφτουν κατά κανόνα άσχετοι περαστικοί. Οι έμπειροι διαδηλωτές, αντίθετα, τους «κόβουν» από μακριά - ακόμη κι όταν τα ακουστικά του υπηρεσιακού γουόκι τόκι δεν ξεχωρίζουν κάτω από την κουκούλα ή το κασκόλ.
Η περιορισμένη αυτή αποτελεσματικότητα δεν καθιστά, βέβαια, τη δράση των κουκουλοφόρων αστυνομικών λιγότερο επικίνδυνη για τις δημοκρατικές ελευθερίες. Σε χαώδεις ιδίως στιγμές, τα περιθώρια δράσης τους είναι κυριολεκτικά απεριόριστα. Το κυριότερο πρόβλημα αποτελεί, ωστόσο, η κατοχυρωμένη ασυλία τους απέναντι σε οποιοδήποτε έλεγχο.
Παλιότερα, τα «όργανα» απέφευγαν την «ταυτοποίησή» τους απ' τους θιγόμενους πολίτες σκεπάζοντας τα διακριτικά τους - διαδικασία που διευκολύνθηκε από τη σμίκρυνση αυτών των διακριτικών στις στολές της ΕΛ.ΑΣ. το 1984 κι από την πλήρη απάλειψή τους στις χακί στολές των ΜΑΤ το 1995. Τα πράγματα ήταν ανέκαθεν ευκολότερα για τους αστυνομικούς με πολιτικά, από τους παραδοσιακούς ασφαλίτες ώς τις Μονάδες Ειδικών Αποστολών (ΜΕΑ) της πρώτης πασοκικής οκταετίας. Η κουκούλα, ωστόσο, εξασφαλίζει την απόλυτη προστασία του οργάνου απέναντι στο νόμο: ακόμη κι αν οι πράξεις του φωτογραφηθούν ή κινηματογραφηθούν, μόνο η υπηρεσία του γνωρίζει ενδεχομένως ποιος είναι.
Απομένει ο κίνδυνος «εργατικού ατυχήματος». Στο μακρινό Πολυτεχνείο του 1986, δεκάδες ασφαλίτες και ΜΕΑτζήδες με πολιτικά είχαν «διασπαρεί» μέσα στο ογκώδες μπλοκ των αναρχικών. Τέσσερις απ' αυτούς εντοπίστηκαν στη διάρκεια της πορείας, αφοπλίστηκαν κι έφαγαν το ξύλο της αρκούδας. Το εγχείρημα της οργανωμένης μαζικής «διείσδυσης» αυτού του τύπου δεν επαναλήφθηκε, σε παρόμοια τουλάχιστον έκταση.
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Στέργιος Κατσαρός,
«Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης» (Αθήνα 1999, εκδ. «Μαύρη Λίστα», 3η έκδοση Γιάννενα 2008, εκδ. «Ισνάφι»).
Αυτοβιογραφία ενός αγωνιστή της ριζοσπαστικής αριστεράς, από τη δεκαετία του '60 ώς τη Μεταπολίτευση. Τα οδοφράγματα των Ιουλιανών, η αντίσταση στη χούντα, το Πολυτεχνείο, ο πειρασμός της ένοπλης πάλης κι η συνειδητοποίηση των ορίων μιας τέτοιας επιλογής.
Αυτόνομη Πρωτοβουλία Πολιτών,
«Αυτοί οι αγώνες συνεχίζονται. Δεν εξαγοράζονται, δεν δικαιώθηκαν» (Αθήνα 1983).
Εκτενές χρονικό των δυναμικών κινητοποιήσεων και συγκρούσεων της περιόδου 1972-1980.
Notes from Nowhere (επιμ.),
«Είμαστε παντού. Η ακαταμάχητη άνοδος του παγκόσμιου αντικαπιταλισμού» (Αθήνα 2004, εκδ. «Οξύ»).
Συλλογή κειμένων «μεταξύ ανθολογίας ακτιβισμού και ιστοριογραφικής απόπειρας» για τα αντικαπιταλιστικά κινήματα της τελευταίας δεκαπενταετίας σε όλο τον κόσμο. Ειδική αναφορά στο δίλημμα «βία - μη βία» και προτάσεις για τη δημιουργική υπέρβασή του.
«The spirit of Rebellion» (περ. «Sarajevo», τχ.25, Ιανουάριος 2009).
Εκτενής αποτίμηση των χαρακτηριστικών του φετινού Δεκέμβρη, από ένα αιρετικό έντυπο του αντιεξουσιαστικού χώρου. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η -σχετική με το θέμα μας- ανάλυση της πρακτορολογίας και της (πραγματικής) δράσης πρακτόρων της αστυνομίας μέσα σε κόμματα, κινήματα κι εξεγέρσεις (σ. 17-18).
Ιός της Κυριακής,
«Οι μαύρες κουκούλες της εξουσίας» («Εψιλον» 17.3.1996).
Ρεπορτάζ για τους κουκουλοφόρους των ειδικών δυνάμεων της ΕΚΑΜ και των ομοειδών σωμάτων στις άλλες αναπτυγμένες χώρες (SAS, GIGN, SWAT, GSG-9), με αφορμή την επιδρομή στον τσιγγάνικο καταυλισμό του Ασπρόπυργου.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 01/03/2009
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)