Ο πιο γενναίος άνθρωπος στην Ευρώπη

Ο πιο γενναίος άνθρωπος στην Ευρώπη

Αναρτήθηκε από Τηλέμαχος Χορμοβίτης
Ο πιο γενναίος άνθρωπος στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή ονομάζεται Ρίτσαρντ Σούλικ και είναι πρόεδρος του μικρού σλοβάκικου φιλελεύθερου κόμματος της "Ελευθερίας και της Αλληλεγγύης". Κόντρα στις αφόρητες πιέσεις της ευρωπαϊκής πολιτικο-οικονομικής ελίτ, κόντρα στην ορθοδοξία των bailouts και στον εξευτελισμό των θεσμών της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας από τις Βρυξέλλες, ο Σούλικ είχε το θάρρος να πει όχι στη διεύρυνση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

Είναι σίγουρο πως τις επόμενες ημέρες θα ακούσετε πολλά εναντίον του Ρίτσαρντ Σούλικ από τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. Από τη μια μεριά, οι "εθνικολαϊκιστές" θα τον αποκαλέσουν "ανθέλληνα". Γιατί μπορεί να δίνουν τον αγώνα τον καλό και τον δίκαιο εναντίον του Μνημονίου αλλά ταυτόχρονα πιστεύουν ακράδαντα πως έχουμε κάτι σαν μεταφυσικό δικαίωμα πάνω στα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογούμενων , που προφανώς πηγάζει από την εποχή που εμείς χτίζαμε Παρθενώνες και αυτοί ζούσαν στα δέντρα. Από την άλλη, οι εστέτ εκσυγχρονιστές και ευρωπαϊστές θα ανασηκώσουν το φρύδι με έκδηλη απέχθεια για τον "ανάλγητο νεοφιλελεύθερο" πολιτικό που -άκουσον, άκουσον- τόλμησε να αντιταχθεί στη θέληση των Βρυξελλών και να επιδείξει τέτοια ασυγχώρητη "έλλειψη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης". Βλέπετε, μπορεί οι δύο πλευρές να χρησιμοποιούν διαφορετικό λεξιλόγιο, αλλά στην ουσία και οι δύο έχουν ενστερνιστεί πλήρως τον παπανδρεϊκό "σοσιαλισμό της επαιτείας". Όμως, η αλήθεια είναι πως θα ήμασταν τυχεροί αν είχαμε στην Ευρώπη περισσότερους πολιτικούς σαν τον Ρίτσαρντ Σούλικ.

Ο 43χρονος οικονομολόγος, επιχειρηματίας και πολιτικός θεωρείται πως είναι ο άνθρωπος που συνέβαλε περισσότερο από κάθε άλλο το 2004 , σαν σύμβουλος του τότε Υπουργού Οικονομικών, στην εισαγωγή ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή ύψους 19% και στην απλοποίηση του φορολογικού συστήματος της χώρας . Αυτά τα μέτρα θεωρούνται από τους περισσότερους αναλυτές σαν ο σπουδαιότερος λόγος για το οικονομικό μπουμ που παρατηρήθηκε στη Σλοβακία τα επόμενα χρόνια. Το 2009, ο Σούλικ ίδρυσε το φιλελεύθερο κόμμα της Ελευθερίας και της Αλληλεγύης που ήρθε τρίτο στις εκλογές του 2010 με 22 έδρες και μετείχε στην κυβέρνηση συνεργασίας της συντηρητικής Ιβέτα Ραντίτσοβα. Ο ίδιος έγινε Πρόεδρος της Βουλής. Ο Σούλικ τάσσεται υπερ της απελευθέρωσης των αγορών, της μειώσης του ελλείμματος, του περιορισμού των προνομίων των πολιτικών, ενώ είναι φιλελεύθερος και στα κοινωνικά θέματα, υποστηρίζοντας τον gay γάμο και τη νομιμοποίηση της κάνναβης. Ταυτόχρονα είναι μετριοπαθής ευρωσκεπτικιστής και τάσσεται εναντίον της συνθήκης της Λισαβώνας, της αύξησης του κοινοτικού προϋπολογισμού και της εναρμόνισης της οικονομικής πολιτικής της Ε.Ε..

Το γεγονός πως η φτωχή Σλοβακία χρηματοδοτεί την πλούσια Ελλάδα αποτελεί ίσως μια από τις πιο ανήθικες και ντροπιαστικες πτυχές του ελληνικού πακέτου διάσωσης. Η Σλοβακία έκανε τεράστια πρόοδο τα τελευταία χρόνια , εφαρμόζοντας μια πολιτική ιδιωτικοποίησεων, μείωσης του δημόσιου τομέα και μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος. Όμως επειδή ξεκίνησε από πολύ χαμηλή βάση, παραμένει η δεύτερη πιο φτωχή χώρα της Ευρωζώνης , με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που φτάνει μόλις τα 15.906 δολάρια για το 2010 . Αυτή η φτωχή χώρα που ακολούθησε συνετή οικονομική πολιτική είναι υποχρεώμενη σήμερα ,λόγω της συμμετοχής της στο ευρώ, να χρηματοδοτεί την πλούσια Ελλάδα που έχει σχεδόν διπλάσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (27.302 δολάρια) και έφτασε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας λόγω της σοσιαλιστικής dolce vita . Αυτή την αδικία επισημαίνει ο Σούλικ και ταυτόχρονα τονίζει πως η συμμετοχή της Σλοβακίας στα πακέτα διάσωσης θα απειλήσει την πιστοληπτική ικανότητα της χωρας του, σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Στο λόγο του και στις συνεντέυξεις του δεν θα βρούμε ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς για "τεμπέληδες" και "κοπρίτες" Έλληνες . Μόνο λογικά επιχειρήματα και νηφάλια οικονομική ανάλυση της κατάστασης. Ο Σούλικ, ως γνήσιος φιλελεύθερος, καταλαβαίνει αυτό που δεν μπορούν να κατανοήσουν οι Έλληνες φιλελεύθεροι που πλέκουν το εγκώμιο των bailouts : τα πακέτα στήριξης είναι επιζήμια όχι μόνο γι αυτούς που τα δίνουν αλλά και γι αυτούς που τα λαμβάνουν. Σε δηλώσεις του στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt» αυτό τον Αύγουστο τόνισε :«Τα δισεκατομμύρια θα κάνουν την κατάσταση χειρότερη, καθώς δεν υπάρχει ένδειξη ότι η Ελλάδα θα ανακάμψει και θα καταφέρει να αποπληρώσει ποτέ τα χρέη της. Η Ελλάδα δημιουργεί επιπλέον χρέη, και δεν αποτελεί βοήθεια, δεν υπάρχει διέξοδος, όταν σε μια εντελώς υπερχρεωμένη χώρα δανείζεις συνεχώς όλο και περισσότερα χρήματα...Δεν σώζουμε τους Ελληνες, αλλά τα κέρδη των γερμανικών και των γαλλικών τραπεζών, που σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να διαγράψουν τις απαιτήσεις τους από ελληνικά ομόλογα...Το ερώτημα είναι πότε οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα βρουν το θάρρος να δαγκώσουν το πικρό μήλο της ελληνικής χρεοκοπίας και του γενναίου κουρέματος στο ελληνικό χρέος. Η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη για την οικονομική ανάκαμψη. Αν η Ελλάδα είχε αφεθεί να χρεοκοπήσει πέρυσι, τώρα θα είχε τα χειρότερα πίσω της. Τώρα είναι κλινικά νεκρή και τη διατηρούμε σε κώμα».

Για να καταλάβουμε τις πιέσεις που ασκούνται αυτόν τον καιρό στη μικρή κεντροευρωπαϊκή χώρα, αρκεί να δούμε τη στάση της πρωθυπουργού Ιβέτα Ραντίτσοβα. Πριν λίγους μήνες , η Ραντίτσοβα συμμερίζοταν τα επιχειρήματα του Σούλικ εναντίον των πακέτων διάσωσης. Ξαφνικά, αυτές τις ημέρες μεταμορφώθηκε σε ...Πασιονάρα των bailouts και έφτασε στο σημείο να προτιμήσει να διαλυθεί ο κυβερνητικός της συνασπισμός και να χάσει την εξουσια παρά να καταψηφιστεί η διεύρυνση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Ο Σούλικ πάλι έμεινε σταθερός στις θέσεις του. Προτίμησε να απέχει αυτός και το κόμμα του από την ψηφοφορία παρότι ήξερε πως κάτι τέτοιο θα σημάνει την πτώση της κυβέρνησης που ο ίδιος συμμετέχει. "Το πιο σημαντικό πράγμα για μένα είναι να προστατέψω τα χρήματα των Σλοβάκων φορολογούμενων", δήλωσε για να συμπληρώσει : "Προτιμώ να είμαι παρίας για τις Βρυξέλλες παρά να ντρέπομαι μπροστά στα παιδιά μου, που θα επιβαρυνθούν με χρέος" . Σε νέες δηλώσεις μετά την καταψήφιση της ενίσχυσης του Ταμείου ο Σούλικ τόνισε πως “σήμερα γλιτώσαμε τους Ευρωπαίους φορολογούμενους από 300 δισεκατομμύρια ευρώ που αλλιώς θα πλήρωναν για να σώσουν ιδιωτικές τράπεζες" και πρόσθεσε πως το κόμμα του έλαβε ψηφο για να προστατεύει τους πολίτες από το να πληρώνουν για τη διάσωση των τραπεζων και των κερδών τους.

Βέβαια, η διεύρυνση του Ταμείου μπορεί να καταψηφίστηκε αλλά μάλλον αυτό δε σημαίνει και πολλά πράγματα, αφού οι ευρωπαϊκές ελίτ έχουν το δικό τους τρόπο για να ... συνετίσουν τους απείθαρχους και να τους δείξουν πώς αντιλαμβάνονται τη δημοκρατία : πολύ απλά, η Βουλή της Σλοβακίας θα ψηφίζει...μέχρι να πει το ναι (όπως έγινε, πριν κάποια χρόνια με την Ιρλανδία και τη Συνθήκη της Λισαβώνας). Πριν λίγες ώρες, οι πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζήτησαναπό τη Σλοβακία να εγκρίνει τα ευρωπαϊκά σχέδια όσο το δυνατόν συντομότερα και ήδη φαίνεται πως στη νέα ψηφοφορία που θα γίνει την επόμενη εβδομάδα η διεύρυνση του Ταμείου θα πάρει την έγκριση του αντιπολιτεύομενου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος με αντάλλαγμα την προκήρυξη εκλογών για τον Μάρτιο. Ο θρίαμβος της δημοκρατίας αλα Ε.Ε!

Σε αυτό το ασφυκτικό σκηνικό όπου φορολογούμενοι θυσιάζονται για να διασφαλιστούν οι τράπεζες και οι σπάταλες κυβερνήσεις, οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν την εναρμόνιση της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, οι αποφάσεις παίρνονται πίσω από κλειστές πόρτες και οι λαοί της Ευρώπης δεν έχουν κανένα λόγο για το μέλλον τους , ο Ρίτσαρντ Σούλικ τόλμησε και είπε όχι. Ακόμη και αν η πράξη του δεν έχει κάποιο βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα, μας δείχνει πως τουλάχιστον κάτι έχει μείνει ζωντάνο από τη φιλελεύθερη και δημοκρατική ευρωπαϊκή παράδοση. Και ίσως αυτό μας αρκεί για να ελπίζουμε για το μέλλον...

Σώζοντας τους καταθέτες και όχι τους τραπεζίτες

Αναρτήθηκε από Nikos Georgiopoulos 

Μια κοινωνία για να λειτουργεί εύρυθμα χρειάζεται τέσσερα πράγματα. 'Ενα σύστημα αναγνώρισης των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, ένα σύστημα ορθής και ταχείας απόδοσης της δικαιοσύνης, μια ισόρροπη αγορά γάμου με ισορροπία του αριθμού των γυναικών και των ανδρών και τέλος ένα καλό τραπεζικό σύστημα. Το τραπεζικό σύστημα είναι η καρδιά της οικονομίας, είναι το μέρος που συναντιούνται καταθέτες και επενδυτές και ανταλλάσσουν κεφάλαια με τόκους για την επίτευξη δυο στόχων. Οι μεν δανειστές να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις τους, οι δε καταθέτες να αποθηκεύσουν τα χρήματα τους και να συμμετάσχουν στην φυσική ανάπτυξη της οικονομίας.

Η λειτουργία των τραπεζών ως αποθηκευτικών χώρων χρήματος είναι μια σπουδαία λειτουργία διότι δημιουργεί όχι μόνο ένα αίσθημα ασφάλειας στους κατόχους του χρήματος άλλα και γιατί συνεισφέρει με κεφάλαιο στην οικονομία. Οι τράπεζες εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς την πολιτική κλασματικού αποθέματος. Πάντα οι τράπεζες θα κρατάνε ένα απόθεμα στην άκρη για τις καθημερινές ανάγκες των καταθετών και το υπόλοιπο θα το δανείσουν στην αγορά για να παραχθούν οι αναγκαίοι τόκοι. Αυτή η μόχλευση της τράπεζας παράγει τους τόκους και τα κέρδη των μετόχων της. Επιπρόσθετα η τράπεζα είναι ένα φυσικό μονοπώλιο φύλαξης χρήματος αφού η εναλλακτική του σεντουκιού δημιουργεί την ανάγκη του προσωπικού ναρκοπεδίου με συνοδεία οπλοπολυβόλων σε κάθε αυλή και μπαλκόνι διαμερίσματος.

Οι άνθρωποι δεν έχουν καμιά σχεδόν άλλη εναλλακτική φύλαξης του χρήματός τους πέραν της τράπεζας. Όμως η κλασματικού αποθέματος τραπεζική γεννάει την πιθανότητα του πανικού και της κατάρρευσης (θεωρητικά και η πλήρους αποθέματος τραπεζική μπορεί να οδηγήσει σε καταρρεύσεις αν επενδυθούν τα χρήματα σε κακά περιουσιακά στοιχεία). Θεωρητικά οι καταθέτες θα έπρεπε να κάνουν την έρευνά τους όσον αφορά την ποιότητα του χαρτοφυλακίου της τράπεζας, τους κινδύνους που έχει αναλάβει, μαζί με μια προσεχτική ανάγνωση του ισολογισμού της. Δυστυχώς ο μέσος καταθέτης και τολμώ να πω ο κάθε μικρός καταθέτης δεν έχει καμία μα καμία δυνατότητα να ελέγξει την τράπεζά του.

Είμαι επαγγελματίας στον χώρο της διαχείρισης κινδύνων και μπορώ να διαβεβαιώσω πως οι γνώσεις στατιστικής, ανωτέρων μαθηματικών και οικονομικών που είναι αναγκαίες για την αξιολόγηση της πιθανότητας χρεωκοπίας μιας τράπεζας είναι πέραν των γνώσεων που έχει ο μέσος καθημερινός άνθρωπος. Ακόμα και εγώ που κάνω αυτήν την δουλειά δεν μπορώ να αξιολογήσω πλήρως την τράπεζα μου, δεδομένου ότι δεν μπορώ να έχω τα διαθέσιμα δεδομένα που θα μου επιτρέψουν να την αξιολογήσω. Ο ισολογισμός δεν δίνει από μόνος του επαρκείς πληροφορίες, δεδομένου ότι πρόκειται για λογιστικά στοιχεία άρα ευεπίφορα σε λογιστικές πρακτικές που θα θέλουν να αποκρύψουν κάποια πράγματα. Επίσης ο ισολογισμός είναι μια στατική απεικόνιση μιας δυναμικά εξελισσόμενης κατάστασης. Ο ισολογισμός δεν δίνει την στοχαστική (με την έννοια της στοχαστικής ανέλιξης) φύση της εξέλιξης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων.

Η αδυναμία αξιολόγησης της τράπεζας και η μονοπωλιακή θέση της τράπεζας όσον αφορά την φύλαξη χρήματος γεννά την ανάγκη προστασίας του καταναλωτή (καταθέτη). Η προστασία αυτή γίνεται με δυο τρόπους. Πρώτον μέσω των κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας που όντως είναι συζητήσιμο για το κατά πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι. Δεύτερον μέσω της προστασίας των καταθέσεων με εγγυήσεις, συνήθως του κράτους. Η φύση της ζημιάς που υφίστανται οι καταθέτες σε περίπτωση κατάρρευσης των τραπεζών δεν μπορεί να ασφαλιστεί από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και αυτό γιατί ο κίνδυνος αυτός παραβιάζει τους κανόνες της ασφαλισιμότητας ενός κίνδυνου. Οι κανόνες της ασφαλισιμότητας ενός κίνδυνου λένε πως ένας κίνδυνος είναι ασφαλίσιμος αν μεταξύ άλλων ο κίνδυνος έχει μετρήσιμο ασφάλιστρο, είναι ανεξάρτητος από ομοειδείς κίνδυνους σε ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο ομοειδών κινδύνων και δεν είναι καταστροφικός.

Μεμονωμένες τράπεζες μπορούν να καταρρεύσουν και ενδεχομένως μπορούν να ασφαλιστούν από ιδιώτες ασφαλιστές, άλλα οι ιδιώτες ασφαλιστές δεν θα μπορέσουν να ασφαλίσουν μια συστημική κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Ούτε υπάρχουν αντασφαλιστές τόσο ισχυροί για να αναλάβουν τις ζημιές πέραν ενός ορίου.

Για αυτό στις ΗΠΑ το κράτος ήταν αυτό που ανέλαβε την ασφάλιση των καταθέσεων μέσω της Ομοσπονδιακής Εταιρείας Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC). H FDIC δεν απέτρεψε μεμονωμένες καταρρεύσεις τραπεζών άλλα κατάφερε να στείλει στο παρελθόν τον εφιάλτη των μαζικών τραπεζικών πανικών που ταλάνισαν το τραπεζικό σύστημα. Στην μεγάλη κρίση των savings and loans που σε άλλες εποχές θα μπορούσε να είχε οδηγήσει σε μια νέα ύφεση η ύπαρξη τόσο της κεντρικής τράπεζας όσο και της FDIC απέτρεψαν τους μαζικούς τραπεζικούς πανικούς που θα οδηγούσαν το σύστημα στην κατάρρευση. Η FDIC για να μειώσει τον ηθικό κίνδυνο χρεώνει ένα ασφάλιστρο στις τράπεζες, όμως σε κάθε περίπτωση βασίζεται στην κυβέρνηση εάν τα πράγματα πάνε πολύ άσχημα.

Από την μελέτη της νομισματικής ιστορίας των ΗΠΑ από την Άννα Σβαρτς και τον Μίλτον Φρίντμαν γνωρίζουμε πως η Μεγάλη Ύφεση ήταν αποτέλεσμα της ραγδαίας μείωσης της νομισματικής κυκλοφορίας λόγω της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος που προκάλεσαν οι τραπεζικοί πανικοί. Μια νέα τέτοια μαζική κατάρρευση μπορεί να οδηγήσει σε ανυπολόγιστες συνέπειες. Αν οι καταθέτες χάσουν την εμπιστοσύνη στις τράπεζες θα οδηγήσουν στην αφαίμαξη τη πραγματικής οικονομίας από το τόσο αναγκαίο κεφάλαιο με αποτέλεσμα να οδηγήσουν την οικονομία σε μια τραγική ύφεση. Υπό αυτήν την έννοια. ΝΑΙ πρέπει να διασώσουμε ΟΧΙ τις τράπεζες ΑΛΛΑ τους καταθέτες! Και η διάφορα είναι σαφής. Κάθε τράπεζα έχει κεφαλαιακή διάρθρωση στο παθητικό της, δηλαδή μετόχους, πιστωτές και καταθέτες.

Σε περίπτωση κρίσης οι μέτοχοι δέχονται τις πρώτες ζημιές, οι πιστωτές τις υπόλοιπες όταν η περιορισμένη ευθύνη των μετόχων ενεργοποιηθεί και τέλος οι καταθέτες δέχονται τις ζημίες όταν έχουν εκμηδενιστεί οι δύο παραπάνω (μέτοχοι και πιστωτές). Η διάσωση των καταθετών γίνεται μόνο αφού θα έχουν εκμηδενιστεί οι μέτοχοι (ενδεχομένως και οι πιστωτές) με ανακεφαλαιοποίηση ή μερική κρατικοποίηση σε περίπτωση που ανακεφαλαιοποιήσει η κυβέρνηση. Θα αντιτείνει κανείς δυο πράγματα, πρώτον το ότι οι φορολογούμενοι επωμίζονται τα λάθη των τραπεζιτών και δεύτερον τον ηθικό κίνδυνο που δημιουργούν οι διασώσεις. Όσον αφορά το πρώτο ζήτημα ας εξετάσουμε τι ΔΕΝ είναι ο φορολογούμενος.

Ο φορολογούμενος δεν είναι μια αποκομμένη μονάδα από το τραπεζικό σύστημα. Ο φορολογούμενος μπορεί να είναι καταθέτης, μπορεί να είναι μέτοχος αν το ασφαλιστικό του ταμείο έχει επενδύσει σε τραπεζικές μετοχές, μπορεί να είναι και δανειζόμενος αν έχει μια επιχείρηση που χρηματοδοτείται από την τράπεζα. Αν καταρρεύσει μια τράπεζα επειδή δεν θα κάνει η κυβέρνηση bail out μπορεί να τον σώζει ως φορολογούμενο, δεν τον σώζει ούτε ως καταθέτη ούτε ως μέτοχο άλλα ούτε ως επιχειρηματία που έχει ανάγκη την πίστωση. Και βέβαια μπορούμε να σκεφτούμε κάθε είδους συνδυασμούς που ο φορολογούμενος εξαρτάται από το τραπεζικό σύστημα με μια κοινή όμως διαπίστωση. Ο φορολογούμενος δεν είναι μια εξωγενής μεταβλητή της οικονομίας. Συμμετέχει και αντιδρά στα σοκ του συστήματος.

Όσον αφορά τον ηθικό κίνδυνο εδώ θα πρέπει να πούμε πως εφόσον οι μικροκαταθέτες δεν έχουν την τεχνική δυνατότητα να αξιολογήσουν την τράπεζά τους, ο κίνδυνος αυτός είναι σχετικά μικρός. Επιπρόσθετα ο ηθικός κίνδυνος είναι εκ των πρότερων ένας συμμορφωτικός μηχανισμός που καθορίζει τα κόστη που πρέπει να πληρωθούν για την ανάληψη του. Όμως επειδή είναι κίνδυνος άρα τυχαίο ενδεχόμενο, ο ηθικός κίνδυνος παύει να είναι σχετικός (relevant) μετά το γεγονός. Το κόστη του είναι sunk costs στην ορολογία της χρηματοδοτικής αφότου έχει εκδηλωθεί. Εφόσον έγινε το κακό παρόλο που πληρώθηκαν τα κόστη του ηθικού κίνδυνου εκ των ΠΡΟΤΕΡΩΝ, δεν έχει καμιά σημασία πλέον ο κίνδυνος αυτός καθαυτός. Αν δεν πληρώθηκαν τα κόστη, πάλι ο κίνδυνος είναι μη σχετικός αφού έχει εκδηλωθεί αν και έχουμε μια περίπτωση λανθασμένης τιμολόγησης από την οποία κάποιοι θα πάρουν την χασούρα τους. Η χασούρα αυτή θα πρέπει να σταθμιστεί με τις συνέπειες της μη δράσης αν είχε ληφθεί υπόψη ο ηθικός κίνδυνος. Οι Σβαρτς και Φρίντμαν έχουν απαντήσει σε αυτό. Σε συστημικές κρίσεις τα κόστη της αδράνειας υπερβαίνουν τα κόστη του ηθικού κινδύνου.

Άρα πρέπει να σταθμίσουμε σε μια κατάσταση κρίσης τι κάνουμε από εδώ και πέρα και όχι με βάση του τι δεν έγινε σωστά πριν. Αυτή είναι μια συζήτηση της επόμενης ημέρας και θα ακολουθήσει άρθρο με τις προτάσεις μου.

Ζούμε τη δεύτερη κατάρρευση του σοσιαλισμού

Αναρτήθηκε από Τηλέμαχος Χορμοβίτης
Για τον Detlev Schlichter είχαμε ξαναγράψει στο "ΜπλεΜήλο" όταν έκανε την ριζοσπαστική πρότασή του να υιοθέτησει η Ελλάδα τον "Κανόνα του Χρυσού" για να βγει από την κρίση . Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Paper Money Collapse – The Folly of Elastic Money and the Coming Monetary Breakdown" , που θα παρουσιάσουμε σε λίγες μέρες στο μπλογκ μας . Σήμερα όμως μου τράβηξε την προσοχή στην ιστοσελίδα του το τελευταίο εξαιρετικό του άρθρο με τίτλο "Η δεύτερη κρίση του σοσιαλισμού" . Αν έπρεπε να διαβάσετε ένα μόνο άρθρο για την παγκόσμια οικονομική κρίση , θα σας πρότεινα να διαβάσετε αυτό:

"Ο κόσμος αντιμετωπίζει τη χειρότερη οικονομική κρίση τουλάχιστον από το 1930 ,"αν όχι όλων των εποχών", δήλωσε ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας την περασμένη εβδομάδα, όταν ο ίδιος εξήγησε σε ένα όλο και πιο σκεπτικό και κουρασμένό κοινό την απόφαση της Τράπεζας να εκτυπώσει ακόμα περισσότερο κυβερνητικό χρήμα και να το χρησιμοποιήσει για να αγοράσει ακόμη περισσότερα κρατικά ομόλογα. Αμφιβάλλω πως τα λόγια του ή οι ενέργειές του θα κάνουν πολλά για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Και δεν θα σημάνουν ένα τέλος σε αυτή την κρίση.

...Τα βαθύτερα αίτια (της κρίσης) βρίσκονται σταθερά στο χρήμα , στις πιστώσεις , στο χρέος και στον τραπεζικό τομέα . Και δεν νομίζω ότι ο Διοικητής (της Τράπεζας της Αγγλίας) υπερέβαλε όταν έκανε εκτιμήσεις για το μέγεθός της . Αυτή είναι η "Μεγάλη" Κρίση.

...Αυτή η κρίση είναι συστημική και όχι κυκλική. Πρόκειται για μια κρίση των θεσμών. Πρόκειται για μια κρίση της πολιτικής. Πρόκειται για μια κρίση της χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής μας.

Όταν αυτή η κρίση ξεκίνησε το 2007 και εντάθηκε στη διάρκεια του 2008, χαρακτηρίστηκε πολλές φορές σαν μια «κρίση του καπιταλισμού". Αυτό δεν το ακούμε πια τόσο συχνά... Όσο η κρίση συνεχίζεται και όσο περισσότερο στο προσκήνιο παραμένει το χρήμα και ο τραπεζικός τομέας, τόσο περισσότερο γίνεται φανερό για το κοινό πως η παρούσα χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική δεν ορίζεται από το «αόρατο χέρι» της αγοράς, αλλά από το ελεγκτικό χέρι του κράτους. Όταν ένας ακόμα γύρος "ανακεφαλαιοποίησης" των τραπεζών ανακοινώνεται , κατά πάσα πιθανότητα με έξοδα των φορολογουμένων ... όταν ανακοινώνεται πως η σωτηρία για τη φορτωμένη με χρέος οικονομία μας πρέπει να αναζητηθεί για πολλοστή φορά στις κρατικές δαπάνες που δημιουργούν ακόμα περισσότερο χρέος ή σε μία ακόμη χρηματική "ένεση" που δημιουργείται σε καθεστώς κρατικού μονοπωλίου από την κεντρική τράπεζα και παρέχεται στο κοινό ως ένα προφανές κίνητρο για να αναλάβουν ακόμη περισσότερο χρέος, τότε το κοινό αρχίζει να αναρωτιέται αν αυτοί που χαράζουν την πολιτική έχουν χάσει την μπάλα , και αν πρέπει να φοβόμαστε περισσότερο το "κίνητρο" παρά την ανεξέλεγκτη αγορά.

"Τράπεζες με χαμηλή κεφαλαιοποίηση" είναι η κωδική ορολογία για τις τράπεζες που δάνεισαν υπερβολικά. Πώς μπορούν οι τράπεζες να έχουν δανείσει τόσο πολύ, εδώ και τόσα χρόνια, και δεκαετίες ακόμη, και αυτό να συμβαίνει σε όλο τον κόσμο με την πιο διαρκή και επίμονη πιστωτική κραιπάλη στην ιστορία, όταν είναι όλες υπό τον έλεγχο της κρατικής κεντρικής τράπεζας, η οποία σε ένα σύστημα χάρτινου νομίσματος έχει το μονοπώλιο να εκτυπώνει (απεριόριστα) τραπεζικά αποθεματικά , να ρυθμίζει διοικητικά τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, και έτσι να ελέγχει τους όρους δανεισμού; Αυτό δεν ονομάζεται πιο σωστά κατάρρευση του κράτους, και όχι αποτυχία της αγοράς;

Να θυμάστε πως η μετάβαση από το απολιτικό, ανελαστικό , σκληρό χρήμα που βασίζοταν σε κάποιο προϊόν , στο χωρίς περιορισμούς χάρτινο χρήμα υπό κρατικό έλεγχο ήταν μια πολιτική απόφαση και όχι αποτέλεσμα των δυνάμεων της αγοράς. Και ολοκληρώθηκε με το κλείσιμο του "παραθύρου του χρυσού" από το πολιτικό Ρίτσαρντ Νίξον το 1971. Το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα είναι το αποτέλεσμα πολιτικού σχεδιασμού και της δημοφιλούς μακροοικονομικής θεωρίας ...και όχι αποτέλεσμα της αυθόρμητης ανθρώπινης συνεργασίας στις αγορές . Η πορεία προς το απόλυτα ελαστικό κυβερνητικό χρήμα απελευθέρωσε τόσο το κράτος όσο και τους προστατευόμενους του , τις τράπεζες, από τα χρυσά δεσμά του ανελαστικού χρήματος που βασίζοταν σε κάποιο προϊόν . Χωρίς τον "ζουρλομανδύα" του "χρυσού κανόνα", το κράτος απέκτησε απεριόριστο έλεγχο στη μηχανή εκτύπωσης χρήματος και μπορούσε να συμμετάσχει στη «διαχείριση» της οικονομίας, στη διάσωση των τραπεζών, στην αποφυγή ή στον περιορισμό μιας ύφεσης, και στον καθορισμό των όρων δανεισμού - και τη ρύθμισή τους με πιο γενναιόδωρο τρόπο, αν μη τι άλλο για το ίδιο.

Ύστερα από 40 χρόνια που η κυβέρνηση ελέγχει το χρήμα, αυτό είναι το αποτέλεσμα.

Αυτή η κρίση είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της επικίνδυνη πεποίθησης πως τα χαμηλά επιτόκια, οι επενδύσεις και η διαρκής ευημερία, μπορούν να επιτευχθούν μέσω της εκτύπωσης χρήματος, και των δίδυμων αδελφών του, των τεχνητών χαμηλών επιτοκίων και της , χωρίς τέλος, τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης, παρά με τον σκληρό αλλά δοκιμασμένο από το χρόνο καπιταλιστικό τρόπο της αποταμίευσης και της αληθινής δημιουργίας κεφαλαίου.

Αυτή δεν είναι μια κρίση του καπιταλισμού. Ο καλός μου φίλος Brian Micklethwait επινόησε μια πολύ καλύτερη φράση για αυτό: Αυτή είναι η δεύτερη κρίση του σοσιαλισμού. Είμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης του σύστηματος του χάρτινου χρήματος, σαράντα χρόνια αφού το παγκόσμιο fiat money απελευθερώθηκε από τον τελευταίο δεσμό του με τον χρυσό, και το χρήμα έγινε παντού ένα ανεξέλεγκτο εδαφικό μονοπώλιο του κράτους . Αυτό που τώρα ανακαλύπτουμε είναι το εξής: το κράτος και οι τράπεζες χρειάζονται ένα χαλινάρι αλλιώς αργά ή γρήγορα θα μας σύρουν όλους μας σε μια μαύρη τρύπα.

Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους ένα νομισματικό σύστημα μπορεί να οργανωθεί: είτε η αγορά θα διαλέξει ποιό είναι το χρήμα,είτε θα το κάνει το κράτος.

Το χρήμα της ελεύθερης αγοράς, του καπιταλισμού, υπήρξε πάντα το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν , που βρίσκεται εκτός του πολιτικού ελέγχου. Όταν οι άνθρωποι που εμπoρεύονταν ήταν ελεύθεροι να επιλέξουν , διάλεγαν ως νομισματικές μονάδες εμπορεύματα αρκετά ανελαστικής προσφοράς. Σχεδόν όλες οι κοινωνίες, σε όλες τις κουλτούρες και τους πολιτισμούς, χρησιμοποίησαν πολύτιμα μέταλλα σαν χρήμα.

Το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν είναι απολιτικό χρήμα. Κανείς δεν μπορεί να το δημιουργήσει κατά βούληση και να το χρησιμοποιεί για να χρηματοδοτεί τον εαυτό του και να ελέγχει την οικονομία. Κυρίως, η ανθρώπινη συνεργασία μέσω του εμπορίου δεν σταματά στα εθνικά σύνορα, και το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν πάντα υπερβαίνει τέτοια σύνορα. Αν ο χρυσός ήταν το χρήμα από αυτή την πλευρά των συνόρων, ήταν συνήθως εξίσου χρήμα και για την άλλη πλευρά, ανεξάρτητα ποιανού η εικόνα τυπώνοταν σε αυτό .

Αντίθετα, τα συστήματα του πλήρως χάρτινου νομίσματος που δεν έχουν καμία σύνδεση με κάποιο υποκείμενο εμπόρευμα είναι πάντα δημιουργήματα της πολιτικής. Σε τέτοια συστήματα, τα χρήματα μπορούν να "τυπώνονται" ουσιαστικά χωρίς κόστος και, συνεπώς, στην πράξη, χωρίς όριο. Αλλά όχι από όλους. Η εκτύπωση χρήματος είναι προνόμιο του κράτους και της κεντρικής τράπεζας του. Το χρήμα , σε αυτό το σύστημα, είναι εντελώς ελαστικό. Αλλά είναι πολιτικό χρήμα και συνδέεται στενά με την πολιτική εξουσία. Σε έναν κόσμο χάρτινου νομίσματος , εάν διασχίσετε κάποια πολιτικά σύνορα, πρέπει να ανταλλάξετε τα χρήματά σας με διαφορετικά χρήματα. Όλη η αποτελεσματικότητα της σημερινής εικοσιτετράωρης διεθνούς αγοράς συναλλάγματος, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που τόσο εύκολα εντυπωσιάζει τον ανεκπαίδευτο παρατηρητή... δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθεια της αγοράς να αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αναποτελεσματικότητα του νομισματικού εθνικισμού και του νομισματικού διαχωρισμού που οφείλεται στο ότι κάθε εθνική κυβέρνηση θέλει να έχει το δικό της χάρτινο νόμισμα κάτω από το δικό της εδαφικό πολιτικό έλεγχο.

Το να αποκαλούμε αυτό το σύστημα καπιταλιστικό σημαίνει πως στερούμε τη λέξη καπιταλισμός από κάθε της έννοια.

Σε αυτό το θαυμαστό, καινούργιο σύστημα του πλήρως ελαστικού χρήματος , οι οικονομικές μας υποθέσεις δεν βρίσκονται στα χέρια της ανεμπόδιστης αγοράς, αλλά στα χέρια του κράτους, των πολιτικών και των κεντρικών τραπεζιτών. Αυτό το σύστημα σωστά ονομάζεται σοσιαλιστικό και όχι καπιταλιστικό . Και αυτό το σύστημα έχει αποτύχει.

Για δεκαετίες αυτό το σύστημα έχει ωφελήσει το κράτος, τις τράπεζες, το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό κλάδο - όλοι τους έχουν επεκταθεί υπερβολικά σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο τμήμα της κοινωνίας - και εκείνους που έχουν περιουσιακά στοιχεία για να τα χρησιμοποιήσουν ως εγγύηση για τη μόχλευση του οικονομικού ισολογισμού: ακίνητα, χαρτοφυλάκια μετοχών , stock options. Το κόστος αυτού του συστήματος έχει εξαπλωθεί σε όλο τον ευρύτερο πληθυσμό μέσω του πληθωρισμού και των περιστασιακών πακέτων διάσωσης που πληρώνει ο φορολογούμενος . Αυτός ειναι ο "σοσιαλισμός για τους πλούσιους".

Ακριβώς όπως κατά την πρώτη κρίση του σοσιαλισμού - την κατάρρευση των κατευθυνόμενων οικονομιών που βρίσκονταν υπό σοβιετική καθοδήγηση το 1989 - και σε αυτή την κρίση, την κρίση του κρατικά ελεγχόμενου χρηματοπιστωτικού τομέα, θα δούμε την ανατροπή του σημερινού συστήματος . Παρότι η ηγεσία του κόμματος μας λέει ακόμα πως τα πράγματα βρίσκονται υπό έλεγχο: "Μη φοβάστε , σύντροφοι, με λίγες ελλειμματικές δαπάνες και λίγη έξυπνη εκτύπωση χρήματος η παραγωγή τρακτέρ θα φτάσει και πάλι σύντομα τους στόχους."

....Στο νέο μου βιβλίο "Paper Money Collapse – The Folly of Elastic Money and the Coming Monetary Breakdown" (John Wiley & Sons, 2011)αποδεικνύω - νομίζω οριστικά- πως τα συστήματα του ελαστικού χρήματος είναι πάντα κατώτερα από τα συστήματα του ανελαστικού χρήματος, και πως (τα πρώτα) δεν μπορούν να γίνουν σταθερά , πως διαταράσσουν τις αγορές και οδηγούν στη συσσώρευση ανισορροπιών με την πάροδο του χρόνου. Καταλήγουν στην οικονομική αποσύνθεση και χάος. Το χάρτινο νόμισμα δεν είναι μόνο μη ιδανικό, δεν είναι και βιώσιμο.

Αυτή η κρίση είναι απλά η διάλυση της τελευταίας ενσάρκωσης του συστήματος του fiat money . Όπως και η πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, αυτή η κρίση, θα επηρεάσει τις ζωές πολλών ανθρώπων, θα προκαλέσει αναταραχή και θα αποκαθηλώσει την ελίτ από την παγιωμένη της θέση της εξουσίας και των προνομίων. Όπως και η πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, είναι μια ευκαιρία για την ελευθερία.

Αλλά σε αντίθεση με την πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, αυτή τη φορά δεν υπάρχει Τείχος του Βερολίνου που μπορούμε να γκρεμίσουμε, ούτε κάποια λάσπωμένο κομμάτι γης στην ουγγρική εξοχή με μια τρύπα στον φράχτη, μέσω του οποίου μπορούμε να σκαρφαλώσουμε. Ο νομισματικός σοσιαλισμός σήμερα είναι παγκόσμιος. Και η κατάρρευση αυτού του συστήματος θα είναι επίσης παγκόσμια.

Προφανώς, το κράτος έχει να χάσει τα πάντα και η κρατική εξουσία έχει τη συνήθεια να μην αποδέχεται την απώλεια της εξουσίας ελαφρά τη καρδία. Ποιος ξέρει; Ίσως το κράτος εθνικοποιήσει τις τράπεζες , καθιερώσει έλεγχους κεφαλαίων, κατασχέσει τον χρυσό που ανήκει σε ιδιώτες ή τον φορολογήσει βαριά , απαγορεύσει το Bitcoin, εξαναγκάσει κάθε συνταξιοδοτικό ταμείο να αγοράσει περισσότερα κρατικά ομόλογα.

Στην περίπτωση αυτή, ορισμένοι μπορεί να ισχυριστούν πως δεν είμαστε στο καλοκαίρι του 1989, αλλά στην άνοιξη του 1968. Αυτό δεν θα αλλάξει το φινάλε, μόνο το χρονοδιάγραμμα. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι πολύ αργά. Είμαστε πολύ πιο κοντά στην στιγμή του Τείχους του Βερολίνου γι αυτό το σύστημα απ'όσο οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν.

Εν τω μεταξύ, η υποτίμηση του χάρτινου χρήματος συνεχίζεται."

Των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδωμεν

Των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδωμεν

από τον Gregory Pappas, Παρασκευή, 23 Σεπτέμβριος 2011 στις 10:57 π.μ.

Του Πέτρου Τσιτσόπουλου, από το περιοδικό SOUL.
Τα τελευταία 10 χρόνια η χώρα δεν παρήγε τίποτα, πέρα από λαϊκές σταρ και παικταράδες. Ο Ντέμης κι η Βανδή ήταν η απάντησή μας στο ζεύγος Μπέκαμ και Βικτόρια. Sakis, ο Έλλην Ρίκι Μάρτιν, NIVO σε ρόλο λευκού μαγκίτη, Snoop Doggy Dog από τα προάστια. Fabulous Βίσση, Μαντόνα a la grec. Σόου ολκής, τις νύχτες στις μπουζουκλερί το πόπολο καρδιοχτυπούσε για τη στιγμή που θα πιάσει κι αυτό το μικρόφωνο, «δικό σας» φώναζε η φίρμα, πάμε όλοι μαζί, «έλα να μάθεις πώς είν’ η ζωή κι όλα τα ωραία μέχρι το πρωί». Αρκούσε ένα αόρατο πρόσταγμα για τα αγόρια να σηκώσουν τον γιακά από τον Hilfiger ή τον Ralph Lauren και να μεταμορφωθούν σε αλάνια-πρίγκιπες του βαλκανικού μας Μπελέρ. Δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις την κομμώτρια από την account manager, τη νοσοκόμα από τη μεγαλοεργολάβαινα ή τη γιατρέσσα, όλες τους ντυμένες Burberry πατόκορφα. Ένα εθνικό καρό μπαλ μασκέ, σαν το βιντεοκλίπ της Νατάσσας Θεοδωρίδου, αυτό που είχε γυρίσει έξω από τα «Harrod’s».
Ήμασταν ο περιούσιος λαός της Ευρώπης. Η συνεισφορά μας στην ΟΝΕ, εκτός από πλαστά στατιστικά στοιχεία κι επιδοτήσεις που γίνονταν χαρτοπετσετάκια, ήταν οι δέκα τρόποι για να τσακίσεις την πιστωτική σου κάρτα κι ο φρέντο καπουτσίνο. Γάλα και παγάκια, δηλαδή, μέσα στον ζεστό εκχύλισμα, να χαρώ greek πατέντα! Επαρχιώτισσες φορτωμένες Galliano, όλοι Μύκονο, 3, 2, 1, «Βαρελάδικο». Χωριάτικη σαλάτα στα 10 ευρώ, ντοματίνια ιταλικά, φέτα δανέζικη, λάδι σικελιάνικο, δε γαμείς, η ζωή είναι πολύ μικρή, για να είναι θλιβερή. Δεν παρήγαμε τίποτα. Ψαροταβέρνες έψηναν φαγκριά Σενεγάλης, σαμπανιέρες στην άμμο, ο lounge ήχος του παριζιάνικου hotel «Costes» αντιλαλούσε στην Ξάνθη και τα Ψακούδια. Κατανάλωση μοχίτο σε τσανάκα, αντιστρόφως ανάλογη με την εθνική παραγωγή ζαχαρότευτλου. Ήμασταν η Κούβα της Μεσογείου, χωρίς τη μιζέρια του Φιντέλ Κάστρο. Ερωτιάρες λευκές μουλάτες στολισμένες με στρας t-shirt στάμπα των Rolling Stones τσάκιζαν μέση στα κλαμπ φλερτάροντας με ψωμωμένα ντερβισόπαιδα που φορούσαν φωσφοριζέ πουκάμισα με σήμα Takeshi Kurosawa. Ούζο power και εκλεκτικός γιαπωνέζικος μαξιμαλισμός. Πολιτικοί με προγούλια ρέμβαζαν στα πριβέ και κοιτούσαν τον λαό τους με λατρεία. Εκείνη τη διόρισαν σε ΔΕΚΟ, εκείνον τον είχαν αναλάβει εργολαβία από τον στρατό, βοηθώντας τον, αντί να πάει σε μονάδα στον Έβρο, να γίνει ταϊστής πουλιών στο φυλάκιο Λυκαβηττού. Μετά τον βάφτισαν σταζέρ. Με το καλό, θα γινόταν και μόνιμος δημόσιος υπάλληλος. Ήταν ωραία στον Παράδεισο.
Στις παραλίες τα κορίτσια διάβαζαν ζώδια, συνταγές για τέλειο ριζότο φράουλα και μάσκες ομορφιάς με το αγγούρι στη μάπα, εννοείται πάντα εισαγόμενο. Ας πούμε, Ισπανίας. Ο Σημίτης ήταν ξενέρωτος, πολύ τεχνοκράτης, βρε παιδί μου, με τον Καραμανλή μπορούσες να παίξεις ένα τάβλι ή μια μπιρίμπα. Σε ενέπνεαν και αυτός και η καλή του: σύζυγος, μητέρα διδύμων, νηπιαγωγός, γιατρός, κάτοχος ντοκτορά, φιγουρίνι σκέτο, καλέ, πώς τα προλαβαίνει; Τα αγόρια ξεκοκάλιζαν τα παραλειπόμενα των αθλητικών εφημερίδων. Πήραμε το Euro 2004 με τη μαγκιά μας, ταπώσαμε τα γερμανικά Πάντσερ και τους φλωρούμπες Σουηδούς δίχως σύστημα, χωρίς καμιά υποδομή, μόνο με τη λεβεντιά μας, ρεεε, τον γίγαντα Καραγκούνη και τη μέθοδο «γιούρια στον ταβλά με τα κουλούρια». Γιατί η Ελλάδα ποτέ δεν πέθαινε, δεν την έσκιαζε φοβέρα καμιά.
Ο Θέμος αναδείχτηκε σε πρότυπο επιτυχημένου πενηντάρη άντρα, εκπρόσωπος της γενιάς του πάρ’ τα όλα, του σεξιστικού άρρωστου χιούμορ και του κυνισμού, αλλά, come on, ήταν περικυκλωμένος από καλλίγραμμες γλάστρες, σχολίαζε βιντεάκια της κυρίας Λουκά, μετέδιδε σε αποκλειστικότητα τσόντες με τον Ζαχόπουλο, τον συνέλαβαν σε κάποια σύνορα με αδήλωτο χρήμα, μη σκας, όλοι έτσι κάνουν. Lakis Gavalas, σπα, νύχι-νύχι artists, style editor, features beauty editor, studio pilates, αυτοφωράκηδες, μποντιμπιλντεράδες σεκιούριτι, θυμάσαι τον πιπερωτή; Εκείνη τη θέση εργασίας στα ρέστο-μπαρ, όπου κομψευόμενος νέος σαν να είχε δραπετεύσει από διαφήμιση του Armani περιφερόταν στα τραπέζια ρωτώντας αν η κυρία θέλει πιπέρι Ινδίας ή ναπολιτάνικη παρμεζάνα στο πιάτο της. Λες και η κουλή δεν είχε χέρια για να τη βάλει μόνη της.
Απόλυτες ελληνίδες σταρ, μάνατζερ της χρονιάς, διαχειριστές ανθρώπινων πόρων, ρηξικέλευθες λύσεις ακόμα και για το μεταναστευτικό. Είχαμε τους Αφρικανούς για να πουλούν μαϊμού Gucci στα φτωχαδάκια, που δεν τους περίσσευε για authentic, αλλά θέλαν κι αυτά να πάρουν μερτικό από την εικόνα. Τις Βουλγάρες για να ξεσκατίζουν τη γιαγιά, τα Ουκρανά για να βγαίνουν τα γούστα στις καβάτζες του κάμπου, τα Αλβανά και τα Πακιστάνια για τα μπετά στα ημιυπαίθρια. Βάλε το αυθαίρετο, βάζω τη διακόσμηση, ιδέες και λύσεις. Μυκονιάτικο deep blue στο Άργος Ορεστικό, α λα Γκαουντί στο Νευροκόπι, country life στην Εικοσιφοινίσσα. Οι πατριώτες μπορούσαν να ζήσουν και να ονειρευτούν όπως οι αναγνώστριες της «Vogue», να ακολουθήσουν τις συμβουλές του «Wallpaper*». Plasma οθόνες στο σαλόνι μετέδιδαν ασπρόμαυρες ταινίες του Ξανθόπουλου. That was then, this is now, ήταν το μότο. Ζούσαμε τη ζωή στο μάξιμουμ, δεν υπήρχαν όρια, δε μετρούσε ο προορισμός, αλλά το ταξίδι. Τα τσιτάτα της διαφήμισης, τα αστείρευτα αποθέματά μας σε θετική ενέργεια και η σωστή χωροθέτηση των σιντριβανιών με τους κανόνες του φενγκ σούι εγγυώνταν το ατέρμονο της ελληνικής ευδαιμονίας.
Μπαλωμένοι δρόμοι, χιλιοφαγωμένα οδοστρώματα, κλάιν μάιν, δε μασάμε. Η απάντησή μας στο λακκουβιασμένο και παρατημένο εθνικό δίκτυο ήταν τα 4Χ4 με τα και-γαμώ αμορτισέρ, «μία δεν καταλαβαίνει ο κώλος μου, ρε, φάση Καλιφόρνια λέμεεε». Και ποστάρισμα! Τρελό ποστάρισμα! About last night: ανέβαζαν τις φωτογραφίες της χθεσινής νύχτας στα ψηφιακά ευδαιμονικά τους λευκώματα κι όλοι είχαν να κάνουν ένα comment, να μοιραστούν μια φάση, ένα χαβαλέ, ένα «δεν παίζει», «δεν υπάρχεις», ένα «γκαγκάν».
Οι πιο ψαγμένοι, αντί για Μύκονο, έφευγαν Βαρκελώνη κι επέστρεφαν με μαλλί τζίβα. Γιατί παράλληλα με το εθνικό κιτς του βλαχώδους και βλακώδους mainstream, η πατρίδα απέκτησε και εναλλακτική κουλτούρα. Ακαλλιέργητα alternative τυπάκια και ανορθόγραφοι graffiti artists αντιπαρέβαλλαν μοντέλο ζωής προχώ με ισλανδικές γραμματοσειρές και νορβηγικό μίνιμαλ τέκνο. Για κάθε έναν δημόσιο υπάλληλο αντιστοιχούσε κι ένας dj, για κάθε συγγραφέα τύπου Παυλίνας Νάσιουτζικ που αναζητούσε τον έρωτα στα Βόρεια Προάστια, αναλογούσε και μια ανερχόμενη ηθοποιός πειραματικού σχήματος, που παρέλασε στην τελετή έναρξης πίσω από τη Μπιοργκ. All was full of love.
Ήμασταν μια χώρα που ζούσε σε παροιμιώδεις φαντασιακούς ρυθμούς.
Και ξαφνικά, στοπ. Ανώμαλη προσγείωση. ΔΝΤ. Φέρτε τα λεφτά πίσω. Τι έγινε; Χιούστον, Κεφαλάρι, Πανόραμα, Λάρισα, we have a problem. Η κίνκι συμβασιούχος των ρεπορτάζ του Star Channel από την Πάρο (η νέα Μύκονος) μεταμορφώθηκε σε μελαγχολική άνεργη. Στο μπαρ του τρέντι μπάρμαν πατάει μόνο ο ΣΔΟΕ. Του γιαμπανά αγρότη τις επιδοτήσεις αυτό το αρχίδι ο Όλι Ρεν τώρα του τις ζητάει πίσω. Ελλάς, ρεεε, μας ζηλεύουνε, συνωμοτούν εναντίον μας, δε μας πάνε μία, γιατί 10 χρόνια τώρα βγάζουμε τα καλύτερα talent shows, τα πιο ντιριντάχτα next top models, γιατί στα τραγούδια μας οι αετοί πεθαίνουν στον αέρα ελεύθεροι και δυνατοί, ενώ στα δικά τους άκου ξενερωσιά: «They’re afraid of what they see. That’s the price that you all pay, our valued destiny comes to nothing, I can’t tell you where you’re going, I guess there is just no way of knowing».
New Order, ΔΝΤ, οι φάλαγγες της μαύρης νύχτας, οι πραιτοριανοί της νέας τάξης, οι δυνάμεις της καινούργιας Κατοχής, όπως τις αποκαλούν ο Λαζόπουλος και η Λιάνα. Λαέ, κουράγιο, μη σκύβεις το κεφάλι, η νέα τάξη θέλει. θέλει τι; Επιστροφή στον Στάλιν; Αγροτικά κολχόζ στα Τρίκαλα και γκούλαγκ στο Νευροκόπι, όπου μόνο ο σύντροφος Μπογιόπουλος δικαιούται να αποφασίσει για πενθήμερη άδεια των κρατούμενων αστών που κερδοσκόπησαν εις βάρος του λαού; Γιατί και για τη Λιάνα και για τον Λάκη ο λαός είναι πάντα αθώος, ο λαός παρασύρεται από τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα. Ω Θεέ, μήπως εκτός από τα ανυπόφορα κλισέ του lifestyle, τα κλισέ για το προλεταριάτο και την πλουτοκρατία είναι πολύ πιο για τα μπάζα;
Τα τιμημένα γηρατειά, κάγκελο. Κοιτάζουν βουβά, απορούν, εξίστανται, είναι ανήμπορα να εξηγήσουν πώς ο γιος βγήκε χλιδάμπουρας, η νύφη μερακλού shopacholic και το εγγόνι φορώντας κουκούλα βγαίνει στους δρόμους και τα σπάει. «Κάψτε τα όλα, κάψτε τα όλα», ούρλιαζε η υστερική φωνή, 4 νεκροί στη Marfin, σε αυτόν τον τόπο το κάψιμο ήταν, είναι και θα είναι το εθνικό μας σπορ. Στις μέρες της ευδαιμονίας καίγανε λεφτά και φιάλες ουίσκι. Στις μέρες της νέας σκλαβιάς καίνε ανθρώπους. «Να απεργούσαν, να ήταν μαζί μας, συμπαραστάτες στον ιερό και όσιο αγώνα μας, θέλουν να μας καταντήσουν Αργεντινή, αυτός είναι ο στόχος τους». Περίεργο! Σε αυτή τη χώρα πάντα δεν ήμασταν με τον Μαραντόνα; Οι μαντάμες που έβγαιναν στα κοσμικά δεν κόπιαραν τον κότσο, τη φιλανθρωπία και το total look της Εβίτα Περόν; Ο Τσίπρας δεν κανόνιζε να φέρει πετρέλαιο τον περσινό χειμώνα από τον παραδίπλα σύντροφο Ούγκο Τσάβες; Το steak δεν το θέλαμε καλοψημένο στην πέτρα α λα λατινοαμερικάνικα;
Το καλοκαίρι έρχεται βασανιστικά αργά. Αν ήταν σαν πέρσι, τέτοιες ώρες θα προσευχόμασταν για τον Αλκαίο στη Eurovision, θα κλείναμε τσάρτερ για να θαυμάσουμε τις γκολάρες στη Νότια Αφρική, θα ξεροσταλιάζαμε μπροστά στα περίπτερα με τα αθλητικά πρωτοσέλιδα που θα υμνούσαν τα λιοντάρια, τους γενναίους, τα Ελληνόπουλα που πάντα βρίσκουν την άκρη. Φέτος μάλλον όχι. Κάνουμε την αυτοκριτική μας; Δεν υπάρχει λόγος. Οι Έλληνες έχουν πάντα δίκιο, το σύμπαν φταίει που συνωμοτεί για να τους καταστρέψει, κι ας μας δίδαξε το αντίθετο, ο Κοέλιο τα τελευταία χρόνια.

Τα τρισ του EFSF και οι "αιρετικές" λύσεις για τις ευρωπαϊκές τράπεζες

Αναρτήθηκε από Στέφανος Αθανασιάδης 

Η αναμέτρηση της ΕΕ με την πραγματικότητα της αγοράς θυμίζει παρτίδα πόκερ. Ξεκίνησε από κάποια δισ στις αρχές του προηγούμενου χρόνου και μετά από συνεχόμενα «τα βλέπω κι άλλα τόσα» φτάσαμε στο τελευταίο μεγάλο κόλπο της ΕΚΤ, την μόχλευση του EFSF που θα δημιουργήσει μια δύναμη πυρός πάνω από ένα τρισ. Απότι φαίνεται η πρόταση αυτή δεν θα περάσει (καλώς). Αλλά νομίζω τώρα που πιάσαμε τα τρισ, είναι ώρα να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ξανασκεφτούμε τι κάνουμε εδώ. Γιατί η ΕΕ βοηθάει το ελληνικό κράτος; Πως δημιουργήθηκε το πρόβλημα; Ποιες οι διαθέσιμες λύσεις;

Ένας κύριος λόγος για τον οποίο η Ευρώπη κόπτεται για την χρεοκοπία του ελληνικού κράτους είναι ο φόβος για τις επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες που ακόμα κατέχουν ομόλογα ελληνικού δημοσίου.

Να θυμίσουμε ότι οι τράπεζες αγόραζαν ελληνικά ομόλογα τόσο καιρό εξαιτίας κυρίως μιας μεγάλης ρυθμιστικής παρέμβασης στην αγορά: της απαίτησης (μέσω Basel III) να κρατάνε οι τράπεζες ένα ποσό του ενεργητικού τους σε κρατικά ομόλογα για το «καλό τους» και ταυτόχρονα της αυθαίρετης εξίσωσης από την ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή όλων των κρατικών ομολόγων, ελληνικών και γερμανικών, σαν ασφαλή. Το αποτέλεσμα αυτής της στρέβλωσης ήτανε μία τεράστια τεχνητή ζήτηση για ομόλογα ελληνικού δημοσίου από τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Αυτή η τεχνητή ζήτηση κρατούσε το επιτόκιο δανεισμού για το ελληνικό δημόσιο χαμηλά, διευκολύνοντας την γιγάντωση του συνολικού δημοσίου χρέους. Έτσι καταλήξανε πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες φορτωμένες με ελληνικά ομόλογα.

Με δεδομένη τώρα την αδυναμία του ελληνικού κράτους να πληρώσει τα χρέη του και το πρόβλημα στην κεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, υπάρχουνε τρεις βασικά επιλογές για τους ευρωπαίους ηγέτες.

Η πρώτη είναι να αφήσουνε τις τράπεζες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μόνες τους ακόμα και εάν κάποιες χρεοκοπήσουνε. Δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς ότι αυτή θα ήταν η δικαιότερη λύση, η κάθε ιδιωτική εταιρία να αναλάβει τις ευθύνες της για τις επιλογές της, χωρίς την κατασπατάληση χρήματος των φορολογουμένων. Είμαι της γνώμης ότι εκτός από δικαιότερη, αυτή η λύση θα ήτανε και η πιο αποτελεσματική μακροχρόνια για την οικονομία και τον τραπεζικό χώρο, αφού θα επέτρεπε μόνο στις καλύτερες τράπεζες να επιβιώσουν δίνοντας τους και ένα μάθημα να είναι ακόμα πιο προσεχτικές στο μέλλον. Κατανοώ όμως σε κάποιο βαθμό τις ανησυχίες των πολιτικών για «συστημικό ρίσκο» από τις χρεοκοπίες των τραπεζών που θα μπορούσε να παρασύρει όλη την οικονομία.

Η δεύτερη επιλογή για την αντιμετώπιση της κεφαλαιοποίησης των τραπεζών θα ήτανε πολύ απλά να κάνουνε ενέσεις κεφαλαιοποίησης σε όποιες τράπεζες τις χρειάζονται. Το κόστος θα ήτανε διαχειρίσιμο, η εφαρμογή ευκολότερη και πάνω από όλα δεν θα χρειάζονταν να ανακατευτούν καθόλου στα οικονομικά της χώρας υπό χρεοκοπία. Ένα παρόμοιο σχέδιο εφάρμοσαν στις ΗΠΑ το 2008 (TARP) και ομολογουμένως πήγε πολύ καλύτερα από ότι αναμενόταν. Αυτό το σχέδιο της άμεσης κεφαλαιοποίησης όμως δεν εφαρμόστηκε στην Ευρώπη για λόγους που απέχουν από το συμφέρον της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Σημειώνουμε ότι η πρώτη και η δεύτερη επιλογή θα άφηναν το ελληνικό κράτος να χρεοκοπήσει και τυπικά, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι αυτόματα θα εξαφάνιζε τα ελλείμματα του μειώνοντας άμεσα τις πιο προκλητικές δαπάνες του.

Αντίθετα όμως, οι ευρωπαίοι ηγέτες επέλεξαν την τρίτη επιλογή, την πιο άδικη και αναποτελεσματική. Αυτή είναι η έμμεση κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μέσω του δανεισμού της ελληνικής κυβέρνησης. Τα προβλήματα τα βλέπουμε όλοι. Με εύκολο χρήμα από την Ευρώπη, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κίνητρο να αλλάξει το οικονομικό σύστημα στο οποίο ανατράφηκε. Η Ευρώπη επεμβαίνει όλο και περισσότερο στα εσωτερικά της χώρας, προκαλώντας την εχθρότητα των ντόπιων. Οι συνεχείς αποτυχίες στα μεγάλα προγράμματα κάνουνε τις αγορές όλο και πιο νευρικές, δημιουργώντας έναν vicious κύκλο. Είναι προφανές ότι με την τρίτη λύση είμαστε όλοι χειρότερα εκτός από τους κρατικοδίαιτους που ήταν η αιτία του αρχικού προβλήματος.

Επίσημα ένας επιπρόσθετος λόγος για τον δανεισμό της Ελλάδας είναι ο καθησυχασμός των αγορών και η αποτροπή μετάδοσης του αυξημένου επενδυτικού ρίσκου στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Νομίζω ότι αυτή η αιτιολογία βασίζεται στην αγοραφοβία και στην άγνοια της λειτουργίας των αγορών που χαρακτηρίζει τους ευρωπαίους ηγέτες. Το τίμημα για ελαφρώς χαμηλότερα επιτόκια για την Ιταλία μπορεί να είναι η διάσπαση της ευρωζώνης.

Η Dexia και τα αδιέξοδα των πακέτων διάσωσης

Αναρτήθηκε από Τηλέμαχος Χορμοβίτης 

Η γαλλική και η βελγική κυβέρνηση ανακοίνωσαν με τυμπανοκρούσιες πως θα στηρίξουν με κάθε τρόπο τη χρεωκοπημένη τράπεζα Dexia , τα χρηματιστήρια έκαναν πάρτυ αλλά στην πραγματικότητα το σύστημα του κρατικοδίαιτου, κορπορατιστικού καπιταλισμού βουλιάζει όλο και πιο βαθιά μέσα στα αδιέξοδα που το ίδιο δημιούργησε.

Η ιστορία μας αρχίζει κάπως έτσι: οι Κεντρικές Τράπεζες κράτησαν τα επιτόκια σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα για πολλά χρόνια, δήθεν για να βοήθησουν την ανάπτυξη. Όμως, το οικονομικό μπουμ που δημιούργησαν δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια φούσκα που έσκασε με εντυπωσιακό και ηχηρό τρόπο το 2008. Πολλές τράπεζες και επιχειρήσεις βρέθηκαν τότε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Ομως οι κυβερνήσεις έκριναν πως η αποτυχία δεν έχει θέση στη δικιά τους ιδιόμορφη εκδοχή του καπιταλισμού. Δεν θα ήταν οι τραπεζίτες και οι επιχειρηματίες που θα πλήρωναν για τις δικές τους λανθασμένες επενδυτικές επιλογές, αλλά οι ...φορολογούμενοι. Έτσι, εφαρμόζοντας έναν ιδιότυπο "σοσιαλισμό των πλουσίων" οι κυβερνήσεις παρείχαν αφειδώς τρισεκατομμύρια ευρώ για να κρατήσουν στη ζωή αποτυχημένες τράπεζες, επιχειρήσεις και βιομηχανίες . Όμως κάτι δεν πήγε καλά σε αυτό το άψογο, κατά τα λοιπά, σχέδιο. Τα πακέτα διάσωσης επιβάρυναν δημοσιονομικά τα κράτη , τα ελλείμματα και τα χρέη εκτοξεύτηκαν στα ύψη και τώρα είναι ολόκληρες χώρες , και όχι απλές επιχειρήσεις, που βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεωκοπίας . Τα πακέτα διάσωσης που υποτίθεται πως θα μας έσωζαν το 2008 , μας βύθισαν τελικά σε μια κρίση πολύ χειρότερη και πιο επικίνδυνη από την προηγούμενη.

Όμως, ο φαύλος κύκλος στον οποίο έχουν μπει οι οικονομίες του πλανήτη δεν τελειώνει εδώ. Σήμερα, παρα τα δισεκατομμύρια που έχουν μπει στα ταμεία τους , οι τράπεζες κινδυνεύουν ξανά γιατί έχουν επενδύσει στα κρατικά ομόλογα των χωρών που κινδυνεύουν με χρεωκοπία. Και όμως τα "χρυσά παιδιά" του συστήματος, σαν τους ναρκωμανείς που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς τη δόση τους, είναι τόσο εθισμένοι στο κρατικό χρήμα, που μας λένε πως τα bailouts, που μας οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα, είναι και πάλι η μοναδική λύση . Έτσι, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και του Βελγίου έσπευσαν να δηλώσουν πως θα στηρίξουν την τράπεζα Dexia , που ειναι βυθισμένη μέχρι το λαιμό στα ελληνικά ομόλογα. Από κοντά και ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας Κριστιάν Νουαγιέ, που ξεκαθάρισε πως οι κεντρικές τράπεζες Γαλλίας και Βελγίου θα διασφαλίσουν την επαρκή ρευστότητα της Dexia. "θα δανείσουμε στην Dexia όσα χρήματα χρειάζεται",είπε χαρακτηριστικά . Επειδή όμως η Dexia είναι η κορυφή του παγόβουνου και υπάρχουν πολλές τράπεζες σαν αυτή, εαν οι καταχρεωμένες χώρες και οι Κεντρικές τους τράπεζες ακολουθήσουν το δρόμο της Γαλλίας και Βελγίου το μόνο που θα καταφέρουν είναι να αυξήσουν τον πληθωρισμό και το ήδη τεράστιο δημόσιο χρεος τους. Η κρίση χρέους θα επεκταθεί και σε αυτές και σύντομα θα ακολουθήσουν το δρόμο της Ελλάδας.

Η πιο δίκαια και λιγότερο επώδυνη λύση είναι να μπει ένα τέλος στα πακέτα διάσωσης των τραπεζών αλλά και των κρατών, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα . Όπως έγραψε και ο καθηγητής του πανεπιστημίου Rey Juan Carlos της Μαδρίτης, Philipp Bagus : "Αυτό δεν θα είναι το τέλος του κόσμου αλλά το ξεκίνημα μιας σύντομης, αποτελεσματικής διαδικασίας προσαρμογής και της δίκαιης κατανομής του βάρους των ζημιών."Αυτό που θα συμβεί είναι "μια σύντομη και απότομη κρίση και μια γρήγορη προσαρμογή . Μοντέλα επιχειρήσεων που δεν μπορούν να διατηρηθούν οικονομικά θα εξαφανιστούν . Πιο υγιείς τράπεζες θα μπορούσαν να βρούν νέα κεφάλαια και οι πιστώτες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν την ανταλλαγή χρέους με μετοχικό κεφάλαιο εαν το επιχειρησιακό μοντέλο της τράπεζας κρίνονταν αξιόπιστο." Δυστυχώς, τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από τη διατήρηση του υπάρχοντος συστήματος είναι τεράστια. Η επιμονή των ελιτ στην αδιέξοδη πολιτική των bailouts μας οδηγεί σε μια παγκόσμια οικονομική καταστροφή άνευ προηγουμένου.

Όταν η "Proton Bank" συναντά τη "Dexia" και το ευρώ τη δραχμή

Αναρτήθηκε από Τηλέμαχος Χορμοβίτης 

Είναι τυφλή, σχεδόν μεταφυσική, η πίστη των Ελλήνων εκσυγχρονιστών και φιλελεύθερων σε αυτό που αποκαλούνε, κάπως γενικά και αόριστα, "Ευρώπη" . Πέρυσι τον Μαϊο έσκιζαν τα ιμάτια τους πως η σωτηρία για την Ελλάδα περνάει μέσα από την ευρωπαϊκή λύση του "Μνημονίου". Οι ελπίδες τους μπορεί να διαψεύσθηκαν με τον πιο οικτρό τρόπο αλλά οι ίδιοι άνθρωποι εξακολουθούν να πλέκουν το εγκώμιο του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να δίνουν μάχες για τον "ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας". Όμως τελικά πόσο διαφέρει αυτή η εξιδανικευμένη "Ευρώπη" των εγχώριων εκσυγχρονιστών από το ελληνικό πολιτικό σύστημα, που τόσο απεχθάνονται;

Σήμερα η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την κρατικοποίηση της "αμαρτωλής" "Proton Bank". Τη στιγμή που οι Έλληνες φορολογούμενοι πληρώνουν το ένα κυβερνητικό χαράτσι μετά το άλλο, καλούνται, γι άλλη μια φορά, να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να δώσουν επιπλέον 863 εκατ. ευρώ για να μαζευτούν τα συντρίμμια που άφησε πίσω της η διοίκηση Λαυρεντιάδη. Και όλα αυτά , επειδή η ελληνική κυβέρνηση , εφαρμόζοντας έναν ιδιότυπο "σοσιαλισμό των πλουσίων", πιστεύει πως δεν πρεπει να είναι οι τραπεζίτες εκείνοι που θα αναλαμβάνουν τη χασούρα των κακών επενδυτικών επιλογών τους, αλλά τα αιώνια θύματα, δηλαδή οι φορολογούμενοι. Όμως αυτή η πρακτική δεν αποτελεί μια ιδιαιτερότητα του ανήθικου και διαπλεκόμενου ελληνικού συστήματος. Η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει τίποτε άλλο παρά απλά να ακολουθεί το δρόμο που πρώτες χάραξαν οι ευρωπαϊκές χώρες (και φυσικά και οι Η.Π.Α.). Το μπαραζ των κρατικοποίησεων και των bailouts τραπεζών άρχισε με την οικονομική κρίση του 2008. Και μπορεί αυτή η πολιτική να μας οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα αλλά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν λένε να βάλουν μυαλό . Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωνε την κρατικοποίηση της "Proton Bank", η βέλγικη κυβέρνηση προχωρούσε σε κρατικοποίηση, ύψους 4 δις ευρώ της Τράπεζας "Dexia". Και φυσικά, έπεται συνέχεια αφού το ευρωπαϊκό πολικοοικονομικό κατεστημένο προωθεί με όλες τους τις δυνάμεις αυτή τη λύση. Στην πρόσφατη συνάντησή τους η Άγκελα Μερκελ και ο Νικολά Σαρκοζί συμφώνησαν πως αυτοί που θα πληρώσουν τις αμαρτίες του χρεωκοπημένου τραπεζικού συστήματος θα είναι οι φορολογούμενοι. Άραγε σε τί διαφέρει ο ξεδιάντροπος κορπορατισμός της κυβέρνησης Παπανδρέου από αυτόν των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων;

Οι εγχώριοι εκσυγχρονιστές μας επισείουν συνεχώς τον μπαμπούλα της εξόδου μας από το ευρώ. Φοβούνται πως αν επιστρέψουμε στη δραχμή, η Τράπεζα της Ελλάδας θα αρχίσει να τυπώνει χρήμα και ο πληθωρισμός θα φτάσει στα ύψη . Οι ανησυχίες τους έχουν βάση, όμως θα ήταν περισσότερο αξιόπιστοι αν έδειχναν την ίδια ευαισθησία κάθε φορά που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) ακολουθεί την ίδια πρακτική. Ήδη η Ε.Κ.Τ. εφαρμόζει μια επεκτατική νομισματική πολιτική, αγοράζει ομόλογα των προβληματικών οικονομιών και χρηματοδοτεί γενναιόδωρα όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Πριν λίγες μέρες , ο απερχόμενος πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ εγκαινίασε ένα νέο κύκλο ενίσχυσης της ρευστότητας . Θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως στο άμεσο μέλλον, η προσπάθεια της ΕΚΤ να κρατήσει στη ζωή τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες και να αποτρέψει την αναπόφευκτη χρεωκοπία των κρατών-μελών θα την οδηγήσει στο να τυπώσει τρισεκατομμύρια νέα ευρώ, ακολουθώντας το παράδειγμα της FED . Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα να χάνει όλο και περισσότερο την αξία του. Δεν χρειάζεται , λοιπόν, να γυρίσουμε στη δραχμή για να αποκτήσουμε ένα αδύναμο και πληθωριστικό νόμισμα. Το ευρώ ακολουθεί γοργά τον ίδιο δρόμο.

Όσοι επιδιώκουν τη βαθιά μεταρρύθμιση του χρεωκοπημένου ελληνικού συστήματος , είναι καιρός να πάψουν να λειτουργούν σαν ανήλικα παιδιά που ψάχνουν τη σωτηρία σε εξιδανικεύμενες και μυθοποιημένες οντότητες, όπως η "Ευρώπη". Αυτό που μετράει είναι η ουσία των πολιτικών που ακολουθούνται και εκεί η Ευρώπη των "εκσυγχρονιστών" δεν διαφέρει και τόσο από την Ελλάδα των "εθνικολαϊκιστών". Όσο η ορθοδοξία των bailouts , του φτηνού χρήματος και των πανίσχυρων Κεντρικών Τραπεζών συνεχίζει να κυριαρχεί, τότε , είτε μέσα στην Ε.Ε. , είτε εκτός, είτε με ευρώ, είτε με δραχμή, οδηγούμαστε στο γκρεμό.

Η τέλεια καταιγίδα

Η τέλεια καταιγίδα

Του Γιωργου Παγουλατου*
Μια πλάνη αιωρείται πάνω από τη χώρα, σκιάζει την αναζήτηση εθνικής αυτογνωσίας και ακυρώνει κάθε ορθολογική συζήτηση: ότι μπορούμε τάχα να βγούμε από αυτή τη φοβερή κρίση χωρίς ύφεση, χωρίς μεγάλες εισοδηματικές απώλειες, χωρίς ανεργία, πόνο και δάκρυα. Το πολιτικo-μιντιακό μας σύστημα συνεργάζεται στην απόκρυψη της πραγματικότητας. Είτε, όπως η καιροσκοπική αντιπολίτευση, με το να αποδίδει την ύφεση και κρίση αποκλειστικά στην κυβέρνηση και την τρόικα. Είτε, όπως η αδύναμη κυβέρνηση, με το να υποβαθμίζει την έκταση και κλίμακα των αναγκαίων προσαρμογών.
Τι θέλω να πω; Η οικονομική κρίση χρέους στο ευρώ είναι το αποτέλεσμα κυρίως δύο διαδικασιών ή κρίσεων: μιας ευρωπαϊκής και μιας εθνικής. Η πρώτη κρίση αφορά τη δομή της Ευρωζώνης. Και οι τρεις οικονομίες που οδηγήθηκαν στον δανειακό μηχανισμό Ε. Ε. –ΔΝΤ (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία), αλλά και οι δύο που απειλούνται (Ισπανία, Ιταλία) είναι χώρες της ευρω-περιφέρειας. Μετά την εισαγωγή του ευρώ, μεγάλες ποσότητες κεφαλαίων από τις πλεονασματικές οικονομίες του ευρω-Βορρά κατευθύνθηκαν προς τις οικονομίες της περιφέρειας, που παρείχαν περιθώρια ταχείας ανάπτυξης κι επενδυτικές ευκαιρίες. Εκμεταλλευόμενη την αφθονία φθηνών κεφαλαίων, η ευρω-περιφέρεια δανειζόταν σε ευρεία έκταση, αγοράζοντας μεταξύ άλλων προϊόντα από τις χώρες του Βορρά. Αλλού (Ελλάδα) δανειζόταν κυρίως το κράτος, αλλού (Ιρλανδία και Ισπανία) κυρίως οι ιδιώτες. Η νομισματική σταθερότητα, το ισχυρό νόμισμα και τα χαμηλά επιτόκια επέτρεψαν σε εκατομμύρια πολιτών και επιχειρήσεων του Νότου να ικανοποιήσουν ανάγκες ή καταναλωτικές επιθυμίες. Στο κλίμα ευφορίας, οι αγορές υποτίμησαν τους κινδύνους: μεταξύ 2001-07 το ελληνικό κράτος δανειζόταν με διαφορά επιτοκίου (σπρεντ) 0,2 ή 0,3% από το ομόλογο του γερμανικού κράτους!
Η αύξηση των ροών κεφαλαίου προς τις χώρες του ευρω-Νότου συνέβαλε στη διόγκωση των εξωτερικών τους ελλειμμάτων. Η αφθονία φθηνών κεφαλαίων ήταν πλεονέκτημα όσο τα κεφάλαια παρέμεναν διαθέσιμα. Εγινε όμως μειονέκτημα και θρυαλλίδα της κρίσης χρέους όταν οι διεθνείς πιστωτές, μετά το σοκ της Λίμαν, πανικόβλητοι σταμάτησαν να δανείζουν. Οταν η προσφορά κεφαλαίων σταμάτησε απότομα, οι χώρες της ευρω-περιφέρειας βρέθηκαν αντιμέτωπες με οξεία κρίση εξωτερικού χρέους. Η δανειακή φούσκα έπρεπε απότομα να ξεφουσκώσει. Σε αυτήν τη διαδικασία της βίαιης, εκτεταμένης απομόχλευσης είμαστε σήμερα, όπου τα δανεικά πρέπει να επιστραφούν, αλλά το διαθέσιμο εισόδημα των οικονομιών δεν αρκεί για να τα καλύψει.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η «δομική» κρίση της Ευρωζώνης συνάντησε το 2009 τη χειρότερη εθνική οικονομική παθογένεια: ταυτόχρονη κρίση δημόσιου ελλείμματος/χρέους και κρίση εξωτερικού ελλείμματος/ανταγωνιστικότητας. Ευρωπαϊκή και ελληνική κρίση μαζί παρήγαγαν την τέλεια καταιγίδα. Το 2008 η Ελλάδα είχε τη χειρότερη εθνική αποταμίευση των τελευταίων δεκαετιών. Το 2000-2007 είχαμε το υψηλότερο μέσο επίπεδο τελικής κατανάλωσης στην Ευρωζώνη (90% ΑΕΠ) και τις χαμηλότερες εξαγωγές (22% ΑΕΠ έναντι 38% μέσου όρου της Ευρωζώνης).
Πουλούσαμε ο ένας στον άλλο προϊόντα που εισάγαμε από το εξωτερικό και υπηρεσίες που παράγαμε για εγχώρια κατανάλωση. Πληρώναμε γι’ αυτά δανειζόμενοι. Τη διαδικασία αυτή ονομάζαμε ανάπτυξη. Χρησιμοποιούσαμε το κράτος ως διανομέα χρηματικής ρευστότητας, μαξιλάρι διεκδικήσεων, λάφυρο κομματικών πελατών. Ισχυρές ομάδες, συντεχνίες και διαπλεκόμενοι απολάμβαναν προσόδους και φόρους υπέρ τρίτων, κλειστά επαγγέλματα, εγγυημένα ποσοστά κέρδους, συντάξεις πάνω από τον τελευταίο μισθό, συνταξιοδότηση στα 50, ατιμωρησία και ανοχή στη φοροδιαφυγή τους. Τα νοικοκυριά ευημερούσαν χάρη στη μαύρη οικονομία, αλλά μόνο ένα στα δύο παιδιά με πτυχίο έβρισκε δουλειά.
Είναι μακρά η απόσταση προς τη δημοσιονομική εξυγίανση κι ένα εξωστρεφές και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Οι διαδικασίες απομόχλευσης, ταχείας αύξησης της εθνικής αποταμίευσης, μηδενισμού σε 3 χρόνια ενός πρωτογενούς ελλείμματος 10% ΑΕΠ και συρρίκνωσης ισόποσου εμπορικού ελλείμματος είναι διαδικασίες αυτονόητα και βαριά υφεσιακές. Υπό ιδανικές συνθήκες, η μείωση των ελλειμμάτων χρειαζόταν μεγαλύτερο χρονικό βάθος και διεθνές περιβάλλον οικονομικής άνθησης. Τα είχαμε για μια δεκαετία, όμως δεν τα αξιοποιήσαμε. Τώρα δεν υπάρχουν πια. Ο χρόνος μηδενισμού του πρωτογενούς ελλείμματος είναι πιεστικός. Αλλά θα σημάνει και την ελάφρυνση του ασφυκτικού βάρους του χρέους, που ρουφά κάθε ικμάδα της οικονομίας μας.
Η πιθανή αναδιάρθρωση χρέους σε ποσοστό πάνω από το 21% τής εθελούσιας ώς τώρα επιβάρυνσης των ομολογιούχων δανειστών θα δώσει ανάσα στην ελληνική οικονομία. Ηδη η Ε. Ε. ολοκληρώνει μηχανισμούς επανακεφαλαιοποίησης και ενίσχυσης των τραπεζών, που θα περιορίσουν τις επιπτώσεις. Ομως, την επομένη αναδιάρθρωσης χρέους η χώρα θα βρίσκεται σε πλήρη ευρωπαϊκή επιτροπεία, αφού θα χρειάζεται ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για να καλύπτει βασικές δαπάνες (αν δεν έχουμε ακόμα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα) καθώς και το εμπορικό έλλειμμα.
Εδώ είμαστε. Η παραμονή στο ευρώ χρειάζεται βαθιές προσαρμογές, μακρά και οδυνηρή εσωτερική υποτίμηση, αλλά προσφέρει πλαίσιο σταθερότητας, πλεονεκτήματα ισχυρού κλαμπ, υπόσχεση αλληλεγγύης όσο είμαστε σοβαροί, και προοπτική ανάκαμψης. Μια έξωση από το ευρώ και εξωτερική υποτίμηση θα σήμαινε άμεση μετάβαση σε παρατεταμένη, πολύπλευρη και βέβαιη κοινωνικοοικονομική και εθνική καταστροφή, τόσο βέβαιη που δεν υπάρχουν σοβαροί οικονομολόγοι και φίλοι της Ελλάδας που να την εισηγούνται.
Ακόμα και η επιλογή ανάμεσα στο επώδυνο και το καταστροφικό έχει τουλάχιστον το πλεονέκτημα της σαφήνειας.
* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 9/10/2011