Του ΝΙΚΟΥ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗ*
Ποτέ πριν, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, τόσο σημαντικό τμήμα της κοινωνίας δεν συντονίστηκε με τόση ακρίβεια για να αμφισβητήσει τόσο βαθιά μια απόφαση των πολιτικών ελίτ
Πριν από την έλευση της κρίσης, πολλοί είχαν επισημάνει την απομάκρυνση των πολιτών από την πολιτική. Η αποστασιοποίηση αυτή είχε όλα τα αντιπροσωπευτικά χαρακτηριστικά μιας βαθιάς κρίσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και τα κόμματα, το πολιτικό προσωπικό και εντέλει το ίδιο το πολιτικό σύστημα.Η υψηλή αποχή αρχικά στις ευρωεκλογές του 2009 και στη συνέχεια στις δημοτικές εκλογές του 2010, σχολιάστηκαν έντονα. Οι έρευνες γνώμης επιβεβαίωναν λίγο πολύ αυτό που ακούγαμε δεξιά και αριστερά μιλώντας με φίλους και γνωστούς. Οι πολίτες αισθανόμενοι πως οι πολιτικοί δεν ανταποκρίνονται στο ύψος της ευθύνης τους, πως η διαφθορά έχει κατακυριεύσει τα πάντα, πως το κράτος ήταν ανίκανο να προσφέρει τις υπηρεσίες που το ίδιο υποσχόταν, είχαν αφεθεί στα αισθήματα αηδίας που ένιωθαν. Η αδράνεια και η έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος είχε κατακλύσει, ιδιαίτερα, τα μεσαία στρώματα που έδειχναν απορροφημένα στις δικές τους επαγγελματικές και οικογενειακές δραστηριότητες.
Κι όμως υπήρχαν σημάδια πως η πολιτική παρέμενε κάτι το γοητευτικό για πολλούς, κάτι που τους έκανε να σηκωθούν από τους καναπέδες τους. Ιδιαίτερα, είχε σχολιαστεί η αυξημένη συμμετοχή των πολιτών στις εσωκομματικές εκλογές των δύο κομμάτων: του ΠΑΣΟΚ το 2007 και της ΝΔ, το 2009. Ανεξαρτήτως της αξίας του αποτελέσματος σε κάθε κόμμα η διαδικασία έμοιαζε να έχει συνεπάρει μεγάλο αριθμό πολιτών που έβλεπαν πως τους δίνονταν η δυνατότητα να διαμορφώσουν ένα κρίσιμο αποτέλεσμα.
Στη συνέχεια σιωπή. Σιωπή, μέχρι να εμφανιστούν οι αγανακτισμένοι. Οι τελευταίοι αιφνιδίασαν τη χώρα, τα κόμματα και τους πολιτικούς. Απόκτησαν κυρίως ισχύ από το μέγεθός τους, και επικοινώνησαν άμεσα με μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας χάρη στην «λαϊκίστικη» αναμφίβολα, αμεσότητα της αντίδρασής τους. Οι μούντζες, δεν ήταν μέχρι τότε σε κανένα ρεπερτόριο κομματικής δράσης. Το όλο πανηγυριώτικο κλίμα, άρεσε στα Μέσα Ενημέρωσης, καθώς είχε αυτόν το εξπρεσιονισμό που μετατρέπει το γεγονός σε θέαμα. Ως αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι άνθρωποι, αγανακτισμένοι και μη, να περνούν από το σημείο συγκέντρωσης, γεγονός που βοηθούσε στη συντήρηση του κλίματος εξέγερσης.
Οι αγανακτισμένοι, ήταν η πρώτη ευκαιρία πολιτικοποίησης ενός τμήματος των πολιτών που μέχρι τότε πιθανόν να μην είχαν ιδέα ούτε για τα στοιχειώδη της πολιτικής. Οι αγανακτισμένοι αποτέλεσαν το θερμόμετρο που έδειξε τον πυρετό ενός άρρωστου πολιτικού συστήματος και μιας αποσυνθεμένης σχέσης ανάμεσα στους πολίτες και την πολιτική.
Το πρόβλημα όμως με τα θερμόμετρα είναι πάντα το ίδιο. Μετρούν μόνο τη θερμοκρασία του ασθενή, δεν είναι η λύση για τη θεραπεία της ασθένειας. Μερικοί βέβαια παρέβλεψαν αυτό. Πίστεψαν πως με το να μαζεύεται ο κόσμος νυχθημερόν στους δρόμους, θα άλλαζαν τα πράγματα προς το καλύτερο.
Όμως, καθόλου συμπτωματικό, τίποτε τέτοιο δεν συνέβη. Για την ακρίβεια συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Το ασθενές πολιτικό σύστημα, τυφλωμένο από την αρρώστια του, θεώρησε πως ο υπέρτατος λαϊκισμός, η έλλειψη μέτρου και σύνεσης θα μπορούσε να το αναστήσει στα μάτια των πολιτών. Η έλλειψη σύνεσης και μέτρου χαρακτήρισε, δυστυχώς, κάθε τμήμα του κατεστημένου κομματικού συστήματος. Η αριστερή αντιπολίτευση πριμοδότησε κάθε εξαλλοσύνη. Η δεξιά κάθε εξωφρενικό αίτημα και στο τέλος, ο πρωθυπουργός επιχείρησε να τα διαχειριστεί όλα αυτά, εκτοξεύοντας την ανευθυνότητα στα ύψη.
Μέχρι εκείνο το σημείο, οι συνετοί πολίτες, οι άνθρωποι δηλαδή που από τη μια συνθλίβονται από την οικονομική κατάσταση και θλίβονται από την πολιτική παρακμή και από την άλλη κατανοούν πως η λύση δεν μπορούσε να προέλθει από κραυγές και μούντζες, παρακολουθούσαν την κατάσταση σιωπηλά και αμήχανα. Πολλές φορές έπιαναν τους εαυτούς τους να ταυτίζονται συναισθηματικά με τους αγανακτισμένους, όμως κατανοούσαν πως αυτό δεν οδηγούσε πουθενά.
Η δυναμική που εξέπεμψε η λύση Παπαδήμου, ανέδειξε και τη δυναμική αυτής της συνετής κοινωνίας. Η δική της διαμαρτυρία για τις ασχήμιες που προωθούσε από κοινού το πολιτικό σύστημα, λειτούργησε ως πρωτοφανής μοχλός πίεσης. Ποτέ πριν, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, τόσο σημαντικό τμήμα της κοινωνίας δεν συντονίστηκε με τόση ακρίβεια για να αμφισβητήσει τόσο βαθιά μια απόφαση των πολιτικών ελίτ.
Για πρώτη φορά μετά από καιρό, ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας, από αυτό που πληρώνει σε πολλά επίπεδα το κόστος της κρίσης, αποφάσισε να κινητοποιηθεί με τους δικούς του τρόπους ειρηνικά αλλά αποφασιστικά, χωρίς συγκεντρώσεις μεν, αλλά με μεγάλους αριθμούς δε, προκειμένου να υπερασπιστεί την κοινή λογική και το δημόσιο συμφέρον. Ποτέ άλλοτε τα κόμματα εξουσίας δεν έδειξαν τόσο ξεκομμένα από την κοινωνική τους βάση και αυτό δεν οφείλεται μόνο στο χαρακτήρα των επιλογών που προς στιγμήν υιοθέτησαν, αλλά και στην ίδια την εξέγερση της συνετής κοινωνίας.
Αν αυτό σημαίνει, την επιστροφή στην πολιτική αυτού του τμήματος της κοινωνίας ή ήταν απλώς, ένα ξέσπασμα οργής χωρίς μελλοντική συνέχεια, ο χρόνος θα το δείξει. Πάντως υπάρχουν λόγοι να είμαστε αισιόδοξοι.
* Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι ιδρυτικό μέλος του Κοινωνικού Συνδέσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου