«Το μέλλον του καπιταλισμού τίθεται υπό αμφισβήτηση και η οικονομία της αγοράς απειλείται». Η δραματική προειδοποίηση δεν προέρχεται από κάποιον ακραίο σχολιαστή του κίτρινου Τύπου, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, αλλά από τον αξιότιμο κύριο Τόμας Χένινγκ, ανώτατο στέλεχος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο πρόσφατης ομιλίας του Αμερικανού αξιωματούχου στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ήταν ότι εντόπισε την τρομερή απειλή όχι στο ενδεχόμενο κοινωνικής εξέγερσης, ανόδου αντικαπιταλιστικών δυνάμεων ή κάποιου είδους αριστερού λαϊκισμού τύπου Τσάβες, αλλά στις... μεγάλες τράπεζες!
Τα μεγαθήρια της Γουόλ Στριτ, που έφεραν την παγκόσμια οικονομία στο χείλος της αβύσσου το 2008, «είναι θεμελιωδώς ασύμβατα με τον καπιταλισμό», υποστήριξε ο Χένινγκ. «Για να λειτουργήσει ο καπιταλισμός, οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοπιστωτικών, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ή και να υποχρεωθούν να συναγωνίζονται ελεύθερα και ανοιχτά, πληρώνοντας το τίμημα των αποτυχιών τους». Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με τα εγχειρίδια του κλασικού φιλελευθερισμού. Οι προβληματικές μεγα-τράπεζες ονομάστηκαν με περίσσεια κυνισμού «Συστημικά Σημαντικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα» (SFISs) και διασώθηκαν με δημόσιο χρήμα, μόνο και μόνο για να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες και τοξικότερες. «Σήμερα, παρότι έχουν καταβροχθίσει δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων, τα SFISs έγιναν ακόμη μεγαλύτερα», εξανίσταται ο Χένινγκ.
Εξίσου δριμύ όσο και απροσδόκητο «κατηγορώ» εναντίον των μεγάλων τραπεζών διατύπωσε ο Αμερικανός οικονομολόγος Ιρβιν Στέλτσερ από τις στήλες της Wall Street Journal, της εφημερίδας που απηχεί όσο καμία άλλη τα συμφέροντα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Με αφορμή το πρόβλημα χρέους της Ελλάδας και των άλλων περιφερειακών χωρών της Ευρωζώνης, που ήδη απειλεί να πλήξει και την τρίτη ευρωπαϊκή οικονομία, την Ιταλία, ο Στέλτσερ υποστηρίζει στον εύγλωττο τίτλο του άρθρου του ότι «Η κρίση είναι του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος». Και επεξηγεί:
«Εντάξει, αντιμετωπίζουμε μια κρίση, μόνο που αυτή δεν εξαντλείται στην Ελλάδα… Ανάγοντας την αδυναμία εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους στο μοναδικό πρόβλημα του κόσμου, τεντώνουμε τόσο πολύ τη λέξη «κρίση» για να την εφαρμόσουμε στα βάσανα και τα δημοσιονομικά αδιέξοδα μιας μικροσκοπικής χώρας. Αυτό που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε είναι ότι το ελληνικό πρόβλημα αντανακλά πρωτίστως μια κρίση του διεθνούς τραπεζικού συστήματος».
ΠολεμικήΗ εντεινόμενη εκ των ένδον πολεμική δεν ξενίζει, καθώς σχεδόν τρία χρόνια μετά την κατάρρευση της LehmaBrothers τα μαύρα σύννεφα μαζεύονται ξανά στον ουρανό της παγκόσμιας οικονομίας. Ολα προδιαθέτουν για ένα δράμα με τρεις πράξεις: Σε πρώτο χρόνο, η θύελλα έπληξε την καρδιά του «καπιταλισμού του καζίνο», τα μεγαθήρια της Γουόλ Στριτ και του Σίτι που είχαν συσσωρεύσει τρισεκατομμύρια «τοξικών αποβλήτων», με επισφαλή στεγαστικά δάνεια, παράγωγα και κάθε είδους επενδυτικά σκουπίδια. Παρέχοντας αστρονομικά κονδύλια για να αποτρέψουν τη συστημική κατάρρευση, οι δυτικές κυβερνήσεις διέσωσαν τους μεγάλους ασθενείς, με αντίτιμο να μετατρέψουν, σε δεύτερο χρόνο, την κρίση ιδιωτικού χρέους σε κρίση δημοσίου χρέους - και να φορτώσουν το κόστος στις πλάτες των πολιτών. Σήμερα, όλα δείχνουν ότι εισερχόμαστε στην τρίτη φάση του δράματος, όπου το φίδι δαγκώνει την ουρά του: καθώς το δημόσιο χρέος γίνεται ανεξέλεγκτο, η αποσταθεροποίηση επιστρέφει στις μεγάλες τράπεζες, που συσσωρεύουν ομόλογα-σκουπίδια, απειλώντας να παρασύρουν μαζί τους τον κόσμο όλο σε μια δεύτερη ύφεση, ίσως δραματικότερη από εκείνη του 2008.
Κύρια ευθύνηΣτο τελευταίο του βιβλίο («Μετά το Τέλος»), ο Κώστας Βεργόπουλος σημειώνει: «Οι τράπεζες βαρύνονται με την κύρια ευθύνη για την τρέχουσα κρίση: αντί να μετριάζουν τις οικονομικές διακυμάνσεις, τις εξωθούν κάθε φορά στα άκρα… Στην Ευρώπη, πώς είναι δυνατόν ενώ η οικονομία αυξάνεται με 3%, τα κέρδη να αυξάνονται κατά 15% και τα μπόνους των τραπεζών και των κερδοσκοπικών κεφαλαίων κατά 40% έως 80% ετησίως; Η συντηρητική Figaro αποδέχεται ότι στο σημείο αυτό πρόκειται για «κοινωνική αναίδεια»… Οι τράπεζες με τις επιλογές τους απέβησαν κατά την τελευταία δεκαετία βασική αιτία αποσταθεροποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας».
Πρόσφατη μελέτη του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (L' Hebdo des socialistes, 16/4/2011) καταδεικνύει ότι «τη χρονιά που ακολούθησε την κρίση των στεγαστικών δανείων, οι δυτικές κυβερνήσεις προσέφεραν στις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα περισσότερα χρήματα απ' όσα είχε ξοδέψει όλος ο κόσμος για τη στήριξη των φτωχών χωρών σε διάστημα μεγαλύτερο του μισού αιώνα». Από την πλευρά του, ο διευθυντής της Le Monde Diplomatique Σερζ Αλιμί στηλιτεύει την προκλητική ατιμωρησία των υπολόγων για μεγάλης κλίμακας οικονομικά εγκλήματα:
«Η GoldmaSachs, η MorgaStanley, η JP Morgaείχαν ποντάρει στη χρεοκοπία ριψοκίνδυνων επενδυτικών προγραμμάτων, τα οποία συνιστούσαν με επιμονή στους πελάτες τους. Βγήκαν από την κρίση στη χειρότερη περίπτωση με κάποια πρόστιμα, στην καλύτερη με περισσότερα μπόνους. Στα τέλη της δεκαετίας του '80, ύστερα από αλυσίδα χρεοκοπιών αποταμιευτικών ιδρυμάτων στις ΗΠΑ, 800 τραπεζίτες κατέληξαν στη φυλακή. Εκτοτε, η ισχύς των τραπεζών, γιγαντωμένη από τις συγχωνεύσεις και τη συγκέντρωση κεφαλαίων, μοιάζει να τους έχει εξασφαλίσει ατιμωρησία απέναντι στα κράτη, τα οποία αποδυναμώνονται από το χρέος. Οι υποψήφιοι στις προσεχείς προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, με πρώτο τον Μπαράκ Ομπάμα, ζητιανεύουν ενισχύσεις από την GoldmaSachs». Με αυτά τα δεδομένα, είναι να απορεί κανείς για τη θλιβερή εικόνα ομηρίας της εικονικής «πολιτικής εξουσίας» -κυβερνήσεων και Κοινοβουλίων- έναντι της πραγματικής εξουσίας του χρήματος;
Ιnfo- Κώστας Βεργόπουλος, «Μετά το Τέλος», Α. Α. Λιβάνη, 2011
- Γιάννης Τόλιος, «Κρίση, απεχθές χρέος και αθέτηση πληρωμών», Τόπος, 2011
- ChristiaMarazzi, «The Violence of Financial Capital», Semiotext (e), 2011
- Serge Halimi, «Quatre ans apres...», Le Monde Diplomatique, Mai 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου