Στάση πληρωμών, «κούρεμα» χρέους και εθελοντική επιμήκυνση, οι τρεις επιλογές
Δραματικές συνέπειες ή λύτρωση; Σε αυτό το δίλημμα προσπαθούν να απαντήσουν οι οικονομολόγοι αναφορικά με την υπόθεση «αναδιάρθρωση ελληνικού χρέους». Από τη μία πλευρά οι αγορές δείχνουν ότι έχουν προεξοφλήσει πως κάτι τέτοιο θα συμβεί, ενώ από την άλλη, κυβέρνηση και τρόικα διαψεύδουν με κάθε τρόπο ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Η «λογική» των πρώτων είναι απλή. Ακόμα και στην περίπτωση της πλήρους εφαρμογής του Μνημονίου, το χρέος θα παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα και η αποκλιμάκωσή του θα είναι αργή. Πόσω μάλλον τώρα, που η κυβέρνηση καλείται διαρκώς να λαμβάνει νέα μέτρα.
Ωστόσο, και η «λογική» των δεύτερων βασίζεται σε ισχυρά επιχειρήματα. Μία βίαιη αναδιάρθρωση του χρέους θα έχει χειρότερα αποτελέσματα απ’ ό, τι θεωρητικώς προβλέπεται. Θα επιφέρει ισχυρό πλήγμα κατά τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων, ενώ ταυτόχρονα, θα απαιτηθεί η λήψη πολύ πιο αυστηρών μέτρων, με την Ελλάδα να σταματάει να κάνει εισαγωγές με πίστωση, όπως συμβαίνει τώρα με διάφορα προϊόντα, π. χ. τρόφιμα και πετρέλαιο.
Αυτή τη στιγμή, τρία είναι τα βασικά σενάρια για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους:
1. Η Ελλάδα κηρύσσει στάση πληρωμών. Αυτό σημαίνει ότι αποφασίζει χωρίς να διαπραγματευθεί με τους πιστωτές της ότι δεν θα τους πληρώσει. Οπως συνέβη και με την Αργεντινή, θα μειωθεί κατακόρυφα το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών και η χώρα θα μείνει εκτός αγορών για πολλά χρόνια. Επακόλουθο θα είναι να μη μπορεί η χώρα να εισάγει με πίστωση προϊόντα όπως τα τρόφιμα και το πετρέλαιο, με συνέπεια να διαλυθεί ο κοινωνικός ιστός. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσει στη βίαιη μείωση του ελλείμματος. Για να εξαλειφθεί το πρωτογενές έλλειμμα και να μας εμπιστευθούν πάλι οι ξένοι επενδυτές, θα πρέπει να γίνει βίαιη μείωση μισθών, συντάξεων και λειτουργικών εξόδων του Δημοσίου, ώστε οι κρατικές δαπάνες να έρθουν στα επίπεδα των εσόδων. Την ίδια ώρα, όμως, τα έσοδα θα μειώνονται διαρκώς, με αποτέλεσμα να απαιτούνται περισσότερες περικοπές δαπανών. Επί της ουσίας, θα παραλύσει πλήρως η οικονομία, ενώ η Ελλάδα θα βρεθεί εκτός ευρώ.
2. Εθελοντικό «κούρεμα» του χρέους. Προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών μας. Και πάλι, όμως, το πρόβλημα δεν θα έχει λυθεί. Το ζητούμενο θα παραμείνει η μη παραγωγή ελλειμμάτων και θα απαιτηθούν πολλές ακόμα «θυσίες».
Ωστόσο, υπάρχει άλλο ένα δεδομένο στο σενάριο αυτό. Περίπου το ένα τρίτο του ελληνικού χρέους (περί τα 110 δισ. ευρώ) βρίσκεται σε ελληνικά «χέρια», δηλαδή τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Ενα «κούρεμα» των ομολόγων που κατέχουν ουσιαστικά θα «κόψει τα πόδια» στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής οικονομίας. Αρα, κάτι τέτοιο μάλλον δεν θα γίνει.
Αλλα 110 δισ. ευρώ θα βρίσκονται σε διμερή δάνεια, είτε με το ΔΝΤ είτε με τις ευρωπαϊκές χώρες. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ούτε αυτά τα ομόλογα θα υποστούν «κούρεμα», όπως το ίδιο θα γίνει και με τα ομόλογα που έχει η ΕΚΤ (40 - 50 δισ. ευρώ). Αυτό που απομένει είναι λιγότερο από το ένα τρίτο του ελληνικού χρέους σε ιδιώτες επενδυτές, με αποτέλεσμα να μη «συμφέρει» η αναδιάρθρωση αυτού του μέρους, αφού θα επιφέρει όλα τα «κακά» του πρώτου σεναρίου.
3. Εθελοντική επιμήκυνση του χρέους. Το σενάριο αυτό δεν θεωρείται «τραγικό» από οικονομολόγους. Αντιθέτως, εκτιμάται ότι ίσως είναι και πολύ πιθανό. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κληθεί να πληρώσει αυξημένους τόκους. Οι ιδιώτες επενδυτές θα δεχθούν να μην πληρωθούν στην ώρα τους, αλλά θα απαιτήσουν και κάποιου είδους αποζημίωση. Αρα, θα πρέπει να γίνει καλή προετοιμασία ώστε να αποδειχθεί ότι συμφέρει την Ελλάδα μία τέτοια επιμήκυνση.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι εφ’ όσον επικυρωθούν οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής για την επιμήκυνση των δανείων από τον μηχανισμό στήριξης και τη μείωση του επιτοκίου τους κατά 1%, τότε θα πρόκειται για την πρώτη εθελοντική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Από τις αποφάσεις αυτές, υπολογίζεται ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ανέρχεται περίπου στο 20%.
Εξελίξεις σε Αθήνα και Λισσαβώνα
Πίεση για περαιτέρω μείωση των δαπανών άσκησε χθες η τρόικα, κατά τη συνάντηση που είχε με τον υπουργό Οικονομικών. Οι επικεφαλής των ελεγκτών διαπίστωσαν ότι τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο Στρατηγικής, ύψους 23 δισ., είναι «μοιρασμένα» μεταξύ δαπανών και εσόδων, ενώ η τρόικα θέλει μεγαλύτερο περιορισμό των δαπανών. Ζήτησαν επίσης να γίνει σαφέστερος ο σχεδιασμός για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, ενώ ανοιχτό παραμένει ακόμα το ύψος του πλαφόν που θα έχει το κάθε υπουργείο για τις δαπάνες του. Οι επικεφαλής της τρόικας αναχωρούν από την Αθήνα σήμερα. Αντιθέτως, το τεχνικό κλιμάκιο θα παραμείνει έως και την Παρασκευή, ενώ μέχρι να παρουσιαστεί το Πλαίσιο στο υπουργικό συμβούλιο και να κατατεθεί στη Βουλή, θα συνεχιστεί η επικοινωνία για την κατάρτιση των μέτρων μεταξύ των δύο πλευρών. Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων ασκήθηκε πίεση για άμεσα αποτελέσματα, στελέχη του οικονομικού επιτελείου απέκλειαν όμως εντός του έτους αποκρατικοποίηση του ΟΠΑΠ. Την ίδια ώρα, οι εξελίξεις «έτρεχαν» στη Λισσαβώνα. Ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομικών, δηλώνει ότι «η χώρα είναι αναγκαίο να προσφύγει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό βοήθειας». Νωρίτερα, σε εσωτερικό έγγραφο των Βρυξελλών που διέρρευσε στον Τύπο, αναφερόταν ότι «η σχετική ηρεμία που επικρατεί στις αγορές χρέους της Ε.Ε. πλησιάζει... στο τέλος της», ενώ η ισοτιμία ευρώ - δολαρίου διαμορφωνόταν στο 1,4336.
Σωτήρης Νίκας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7-4-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου