Με την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, επί το αυστηρότερον, το Βερολίνο βάζει τη σφραγίδα του στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική
Του Πετρου Παπακωνσταντινου
«Το γερμανικό ζήτημα ποτέ δεν πεθαίνει. Αντίθετα, μεταλλάσσεται σαν τον ιό της γρίπης. Παραμονές της γερμανικής ενοποίησης, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες διερωτώνταν αν επρόκειτο να λάβει εκ νέου φονική μορφή. «Νικήσαμε δύο φορές τους Γερμανούς, τώρα όμως επιστρέφουν για τη ρεβάνς», δήλωσε η τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ. Σήμερα, παρόμοιοι φόβοι ακούγονται κωμικοί. Ωστόσο, ακόμη και ο σημερινός, ηπιότερος ιός προκαλεί πονοκέφαλους και ζαλάδες».
Αυτά έγραψε ο βρετανικός Economist στις 21 Οκτωβρίου κάτω από τον τίτλο «Θα καταλάβει η Γερμανία το κέντρο της σκηνής»; Τρεις μέρες νωρίτερα η νέα σιδηρά κυρία της Ευρώπης, Αγκελα Μέρκελ, είχε καταστήσει σαφές ποιος οδηγεί το τιμόνι της Ενωσης. Την ώρα που οι υπουργοί Οικονομικών των «27» συναντιούνταν στο Λουξεμβούργο για να συζητήσουν πώς θα αντιμετωπίσουν στο μέλλον κρίσεις χρέους, τύπου Ελλάδας, η Γερμανίδα καγκελάριος τους άδειασε όλους, μαζί με τον πρόεδρο της Ενωσης, Βαν Ρομπέι και χάραξε τις δικές της κόκκινες γραμμές πάνω στις ιστορικές ακτές της Νορμανδίας, στη γαλλική πόλη Ντοβίλ: η Συνθήκη της Λισσαβώνας, η επικύρωση της οποίας τόσο είχε ταλαιπωρήσει τις ευρωπαϊκές ελίτ, θα τροποποιηθεί εκ νέου. Το Σύμφωνο Σταθερότητας θα αναθεωρηθεί επί το αυστηρότερον, με δρακόντειες κυρώσεις για τους παραβάτες. Κι όλα αυτά θα ισχύουν όχι μόνο για τα μέλη της Ευρωζώνης, αλλά και για τις άλλες χώρες, όπως η Βρετανία. Και θα επιβληθούν με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς την ενοχλητικά απρόβλεπτη διαδικασία του δημοψηφίσματος.
Τεκμήριο ανθεκτικότητας
Είναι αλήθεια ότι η κ. Μέρκελ είχε στο πλευρό της τον οικοδεσπότη της, Νικολά Σαρκοζί. Η συμφωνία, η οποία επικυρώθηκε στα ουσιώδη σημεία από τους «25» ήσσονος σημασίας εταίρους μια βδομάδα αργότερα, στις Βρυξέλλες, εμφανίστηκε ως τεκμήριο ανθεκτικότητας του γαλλογερμανικού ζεύγους. Ωστόσο, το τίμημα για τη διατήρηση αυτής της δύσκολης σχέσης είναι ο ολοένα και περισσότερο άνισος χαρακτήρας της. Πρώτα ήρθε το Μάαστριχτ, όπου ο Μιτεράν, προκειμένου να «δέσει» την ενοποιημένη Γερμανία στο κατάρτι του κοινού νομίσματος, δέχτηκε μια συνθήκη «πίσω από την οποία διακρίνεται το βαρύ χέρι του Γερμανού τραπεζίτη», όπως εύστοχα είχε πει τότε ο Γεράσιμος Αρσένης. Ακολούθησε ο απολύτως κατανοητός, από την πλευρά των γερμανικών (και αμερικανικών) συμφερόντων, αλλά και απολύτως ακατανόητος, από την πλευρά των Γάλλων, πόλεμος κατά της παραδοσιακής συμμάχου τους, Σερβίας.
Με την ουσιαστική «επανίδρυση» της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα μέτρα του Βερολίνου, ολοκληρώνεται η μετατροπή της Γαλλίας από κατ' εξοχήν πολιτικό αρχιτέκτονα της Ευρώπης, σε ελάσσονα εταίρο της Γερμανίας. Ενώ παραδοσιακά τασσόταν υπέρ μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής, με πολιτική διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας -κάτι που της έδινε τη δυνατότητα να εξασφαλίζει συμπάθειες και να διεκδικεί ηγεμονικό ρόλο στην περιφέρεια της Ενωσης, ιδίως στη Μεσόγειο- τώρα δέχεται έναν δημοσιονομικό «ζουρλομανδύα» ακόμη πιο σφιχτό και από εκείνον του Μάαστριχτ! Θα έλεγε κανείς ότι κι ο ίδιος ο Σαρκοζί κατατρόμαξε από τους στενούς εναγκαλισμούς του με την ισχυρότερη Μέρκελ, γι' αυτό και έσπευσε στην απέναντι ακτή της Μάγχης να υπογράψει συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με τους Βρετανούς, σε μια εναγώνια αναζήτηση νέων ισορροπιών - κάτι που μάταια είχε αποπειραθεί και ο προκάτοχός του Ζακ Σιράκ με τον Τόνι Μπλερ, με την ξεχασμένη συμφωνία του Σεν Μαλό, το 1998.
Στην Ελλάδα, που γιόρταζε την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, η σύνοδος των Βρυξελλών παρουσιάστηκε ως υπερήφανο «όχι» του Γιώργου Παπανδρέου στην προσπάθεια των Γερμανών να αφαιρεθεί το δικαίωμα ψήφου των «απείθαρχων» χωρών, κάτι που θα αποτελούσε, βέβαια, εθνική ταπείνωση πρώτου μεγέθους. Το πιθανότερο είναι ότι η πρόταση αυτή -την οποία απέρριψε κατηγορηματικά και η ίδια η Κομισιόν- αποτελούσε, για την ώρα, απλό διαπραγματευτικό χαρτί της Γερμανίας. Ενα χαρτί, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να ξαναπέσει στο τραπέζι, εκβιάζοντας ακόμη και την έξοδο μιας χώρας από την Ευρωζώνη.
Η ουσία δεν αλλάζει και γίνεται εύκολα αντιληπτή από μια επιπόλαιη, έστω, ματιά στη σχετική αρθρογραφία του ευρωπαϊκού Τύπου. «Τα κράτη-μέλη με υψηλά χρέη ή ελλείμματα θα τιμωρούνται νωρίτερα και σκληρότερα», έγραψε η γερμανική Frankfurter Allgemeine. «Η σιδηρά κυρία έβαλε τη σφραγίδα της», ήταν ο τίτλος των Financial Times, ενώ η Daily Telegraph εκτιμούσε ότι «η Αγκελα Μέρκελ παραδίδει Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία στη μοίρα τους». Οσο για την Ελλάδα, η συντηρητική εφημερίδα εκτιμούσε ότι «μια οργανωμένη χρεοκοπία με βάση τις συνταγές του ΔΝΤ είναι ό, τι ακριβώς τής χρειάζεται». Με αυτούς τους όρους, ο λεγόμενος «μόνιμος μηχανισμός διάσωσης», που θα ισχύσει μετά το 2013, θα είναι, ουσιαστικά, μηχανισμός προγραμματισμένης πτώχευσης κρατών και «διάσωσης των επενδυτών», όπως ειλικρινέστατα εκτιμούσε η ίδια εφημερίδα.
Αγρια πρόστιμα
Η πρωσική σκληρότητα του νέου Συμφώνου Σταθερότητας κάνει και το ίδιο το ΔΝΤ να μοιάζει με φιλόπτωχο ταμείο: χρηματικό πρόστιμο μέχρι και 0,2% του ΑΕΠ, διακοπή χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά ταμεία, σχεδόν αυτόματη διαδικασία επιβολής κυρώσεων, όχι μόνο σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων (60% του ΑΕΠ για το χρέος και 3% για το έλλειμμα), αλλά και προληπτικά. Και μάλιστα, τη στιγμή που από τις 27 χώρες της Ε. Ε., ήδη ξεπερνούν το όριο του 60% για το χρέος οι… 22, με την Ιταλία να βρίσκεται στο 116%, το Βέλγιο στο 97% και τη Γαλλία στο 78%!
Ακόμη πιο παρανοϊκή είναι η καινοφανής ρύθμιση που προβλέπει κυρώσεις σε περίπτωση «απώλειας ανταγωνιστικότητας», με βάση εντελώς αυθαίρετους δείκτες, στους οποίους περιλαμβάνονται το κόστος εργασίας και οι… τιμές των ακινήτων! Μια ρύθμιση, η οποία αναγορεύει τη λιτότητα σε διαρκές οικονομικό σύνταγμα των Ευρωπαίων, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις υποχρεώνονται να επαγρυπνούν διαρκώς και να ακρωτηριάζουν κατά διαστήματα τους μισθούς στον βωμό της ανταγωνιστικότητας, αν δεν θέλουν να πέσει βαρύς επί των κεφαλών τους ο πέλεκυς των προληπτικών κυρώσεων.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7/11/2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου