Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2009

Οι πολιτισμοί των μεταναστών και εμείς

Οκορυφαίος Αμερικανός σκηνοθέτης του κινηματογράφου Φράνσις Φορντ Κόπολα, 70 ετών σήμερα, βρέθηκε πριν από ένα μήνα στην Αθήνα, προσκεκλημένος του 22ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Σε συνέντευξή του στη Μαρία Κατσουνάκη, που δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» στις 8.11.2009, σε ερώτηση για τη μετανάστευση, που είναι από τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας, απάντησε:

- Η απίστευτη επιτυχία της Αμερικής οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν Αμερικανοί. Είμαστε όλοι μετανάστες: Ιταλο-αμερικανοί, Αφρο-αμερικανοί, Ελληνο-αμερικανοί. Η Αμερική κατάφερε με επιτυχία να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο πρόβλημα των ημερών, από το οποίο υποφέρουν η Ευρώπη και η Ελλάδα: Πώς διαχειριζόμαστε την εισροή των μεταναστών, αφομοιώνοντάς τους ώστε να βελτιώσουμε τον πολιτισμό μας. Η Αμερική το έχει κατορθώσει. Στο Σαν Φρανσίσκο, όπου ζω, μιλιούνται 140 γλώσσες. Αντλούμε δύναμη απ' όλους αυτούς τους διαφορετικούς πολιτισμούς.

(Βεβαίως, όταν μιλάει για Αμερική, αναφέρεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.)

Είναι εντυπωσιακή η δήλωση του επιτυχημένου δημιουργού. Δεν είναι ανέφελη η ζωή ή η επιβίωση των μεταναστών στη χώρα του. Είναι γνωστές οι αντιδράσεις που αντιμετωπίζουν και δεν είναι ρόδινα τα πράγματα. Ωστόσο περιγράφει μια κατάσταση που δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συγκροτείται μια κοινωνία και πώς ακριβώς μπορούν να αφομοιώνονται στην κοινωνία οι «ξένοι», οι ξενόφερτοι, οι μετανάστες. Λίγες ημέρες αργότερα στην Αθήνα ήταν η κυβερνήτης του Καναδά, η 47χρονη Κρεολή Μικαέλ Ζαν, η οποία έφυγε με την οικογένειά της παιδί το 1968 από την Αϊτή, λόγω του δικτατορικού καθεστώτος. Εξηγεί ίσως πιο αναλυτικά, απαντώντας σε ερώτηση της Λένας Παγώνη («Ε», 11.11.2009), αν είχε πρόβλημα με το χρώμα της.

- Μα, ο Καναδάς είναι πολυφυλετική κοινωνία. Και δεν υπάρχει ένα στιλ, ένας συγκεκριμένος τύπος Καναδού. Μ' αυτή την έννοια, όχι, δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα. Ομως, γενικότερα όλοι γνωρίζουμε πως είναι δύσκολη η αποδοχή, η εξοικείωση με τη διαφορετικότητα. Στις δύο χώρες της Βόρειας Αμερικής, του «Νέου Κόσμου», είναι όλοι μετανάστες. Ετσι συγκροτήθηκε η κοινωνία τους. Δεν έχει σταματήσει όμως η μετανάστευση και έχει σημασία, πέρα από την «αποδοχή» και την «εξοικείωση» πώς αντιμετωπίζουν τόσο η κοινωνία, ο λαός σήμερα, όσο και η Πολιτεία το πρόβλημα της μετανάστευσης.

Στη χώρα μας το πρόβλημα αυτό έχει πάρει εκρηκτική διάσταση.

Εμείς, στην Ελλάδα, θεωρούμε πως δεν είμαστε μετανάστες, πως ως έθνος διατηρούμε την καταγωγή, αναφερόμαστε στην αρχαία Ελλάδα, κάνουμε τη διαδρομή της Ιστορίας στα δυόμισι και τρεις χιλιάδες χρόνια. Καλώς ώς εδώ και υπάρχει η σχετική αναφορά του Νίκου Σβορώνου για το έθνος.

Τα τελευταία 20 χρόνια, όμως, με τα συνεχή κύματα των μεταναστών, αναπτύχθηκαν φαινόμενα και φοβίας προς τους ξένους και ρατσιστικά. Πόσο μπορούμε να πούμε ότι ανταποκρινόμαστε σ' αυτό που λέει ο Κόπολα σχετικά με την αφομοίωση των μεταναστών, ώστε να βελτιώσουμε τον πολιτισμό μας;

Τα εγκλήματα και τις παραβάσεις του νόμου τα έκαναν -ποιος το ξεχνάει;- «Αλβανοί» ή «Ρουμάνοι» ή «Ρωσοπόντιοι», χωρίς κανείς απ' αυτούς να έχει όνομα (!), όπως μας βομβάρδιζαν από τις τηλεοράσεις οι κοινωνικοί εισαγγελείς. Είχαμε ξεχάσει ότι παραβατικότητα υπάρχει και από Ελληνες γηγενείς. Και, βεβαίως, Ελληνες -ακραιφνείς (!)- ήταν αυτοί που φώναζαν το σύνθημα «δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ, Αλβανέ».

Ημετανάστευση μεγάλωσε με απελπισμένους ανθρώπους από το Πακιστάν, την Ινδία, το Μπανγκλαντές, από χώρες της Αφρικής, από Κούρδους, από χώρες της άλλοτε Σοβιετικής Ενωσης, από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Καλλιεργήθηκε, συντελούντων και των Σωμάτων Ασφαλείας αλλά και των «νοικοκυραίων», που εκμεταλλεύονταν τους ξένους και δεν τους πλήρωναν για την εργασία τους, το κλίμα ρατσισμού, θεωρώντας τους ανθρώπους αυτούς δεύτερης κατηγορίας. Ισως να πρυτάνευε η λογική (ή έπαρση) ότι είμαστε «ανάδελφον Εθνος», όπως διακήρυξε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας, Χρ. Σαρτζετάκης.

Ηρθαν μετά τα φαινόμενα με την περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα, με τους Πακιστανούς κ.λπ. Κι όμως, αναλογίζεται κανείς ποιοι δουλεύουν π.χ. σε έργα οδοποιίας στην περιφέρεια, ποιοι κάνουν αγροτικές δουλειές, ποιοι και ποιες απασχολούνται στην καθαριότητα; Και καθόμαστε εμείς στις καρέκλες, όπως στην κινηματογραφική ταινία «Ακαδημία Πλάτωνος», βλέποντας τους ξένους και σχολιάζουμε αν και πόσο δουλεύουν.

Ξεχνούμε ή παραβλέπουμε τις επιστημονικές έρευνες που λένε ότι οι μετανάστες συμβάλλουν και εδώ και γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και στην ανάπτυξη. Μετανάστες νόμιμοι (ελάχιστοι) και παράνομοι (όπως λέγονται).

Υπάρχει η συνέχεια του έθνους. Αλλά η Ελλάδα δεν είναι απομονωμένη. Το αντίθετο, είναι ανοιχτή και σ' όλη τη διαδρομή της Ιστορίας της δεχόταν μετανάστες, από τα αρχαία χρόνια ακόμα και μετά, που ενσωματώνονταν, «εξοικειώνονταν».

Κι όμως, βγήκε κραυγή μεγάλη και θεωρήθηκε βεβήλωση του συμβόλου όταν ο μαθητής Αλβανός Οδυσσέας Τσενάι ως αριστούχος παρέλασε σημαιοφόρος. Το αποτέλεσμα ήταν απλό. Τον πήρε Πανεπιστήμιο των ΗΠΑ χωρίς καν να δώσει εδώ εξετάσεις. (Τι είπε ο Κόπολα;) Ξεχνούμε ακόμα πως έγινε η αστυφυλία με την εσωτερική μετανάστευση, πως μιλούσαν αρβανίτικα τουλάχιστον στην περιοχή της Αττικής.

Στις 4 Νοεμβρίου, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου είχε αναφέρει στην Αθήνα στο Παγκόσμιο Φόρουμ του ΟΗΕ για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη ότι θα χορηγείται η ελληνική ιθαγένεια «κυρίως στη λεγόμενη δεύτερη γενιά, με τη γέννηση του νέου ανθρώπου στην επικράτειά μας». Πριν από λίγες μέρες, η αρμόδια υφυπουργός Θεοδώρα Τζάκρη «διόρθωσε» τον πρωθυπουργό και δήλωσε ότι η ιθαγένεια θα χορηγείται «στα παιδιά (μόνο) των νόμιμων μεταναστών». Διγλωσσία; Ασυνεννοησία; Διάσταση λόγων και πράξης; Ποιοι είναι νόμιμοι; Πώς γίνονται νόμιμοι; Τι σημαίνει νομιμότητα; Τι γίνεται με τα ένσημα; Ποιος είναι υπεύθυνος γι' αυτά; Στη χώρα μας, οι έρευνες έδειξαν ότι έχουν γεννηθεί συνολικά περί τα 170.000 παιδιά ξένων μεταναστών (Μαρία Δεληθανάση, «Καθημερινή», 22.11.09). Αυτά! Ο Κόπολα μίλησε για Ιταλο-αμερικανούς, Αφρο-αμερικανούς, Ελληνο-αμερικανούς. Δηλαδή είναι Αμερικανοί με πρόελευση από την Ιταλία, την Αφρική, την Ελλάδα. Πότε θα μιλήσουμε εδώ για Πακιστανο-έλληνες, Αλβανο-έλληνες, Αφρο-έλληνες, Κουρδο-έλληνες;
Του ΝΙΚΟΥ ΚΙΑΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 26/11/2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: