του Jesse Rosenfeld*
Μόλις επέστρεψα από το Τελ Αβίβ από μία διαδήλωση στο χωριό της Δυτικής όχθης Νιιλίν τον περασμένο Ιούλιο, όταν άκουσα ότι ο ισραηλινός στρατός πυροβόλησε τον εντεκάχρονο Αχμάντ Μούσα στο κεφάλι στην διάρκεια μίας διαδήλωσης κατά του τείχους του διαχωρισμού. Είκοσι λεπτά αργότερα, τρεις Ισραηλινοί αναρχικοί και εγώ τρέχαμε πίσω στην Δυτική όχθη για να δούμε τι συνέβη.
Σύντομα βρεθήκαμε ξανά στην Δυτική όχθη, όπου οι Ισραηλινοί οικισμοί που θυμίζουν βόρεια προάστια τέμνουν την παλαιστινιακή ενδοχώρα και τα χωριά. Πέρα από κάποια περιστασιακά τηλέφωνα από ακτιβιστές που προσπαθούσαν αν διαδώσουν τα νέα, υπήρχε μία βαθειά σιωπή απόγνωσης.
Καθώς περνούσαμε από το στρατιωτικό μπλόκο στο οποίο βρισκόταν ένας Ισραηλινός στρατιώτης με περασμένο στο λαιμό του ένα Μ16, ο ακτιβιστής Γιόναταν Πόλακ άρχισε να φωνάζει «Γαμημένοι δολοφόνοι παιδιών».
Στις 7 Νοεμβρίου η Χάαρετς έγραψε ότι ο στρατός ζήτησε από την Σιν Μπετ, τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ, να δώσει πληροφορίες για τους Ισραηλινούς αριστερούς ακτιβιστές που ταξιδεύουν στην Δυτική όχθη.
Σκοπός ήταν να διευκολύνουν στον στρατό στο να εκδίδει διαταγές περιορισμού για να εμποδίζει τους ακτιβιστές να πηγαίνουν.
Από τότε που ξεκίνησε η καμπάνια κατά του τείχους στο Νιιλίν τον περασμένο Μάιο, οι κάτοικοι του χωριού μαζί με Ισραηλινούς και διεθνείς ακτιβιστές προσπαθούν με μη βίαιες ενέργειες να σταματήσουν τις μπουλντόζες του στρατού.
Την ίδια στιγμή, οι νέοι της πόλης απαντούν στην ρίψη δακρυγόνων, πλαστικών σφαιρών και πυροβολισμών από τον ισραηλινό στρατό πετώντας πέτρες. Η συλλογική τους προσπάθεια έχει προκαλέσει σοβαρές καθυστερήσεις στη κατασκευή του τείχους, το οποίο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον περασμένο Ιούλιο και ακόμη δεν έχει τελειώσει.
Ο αγώνας δεν έχει μόνο κινητοποιήσει την μικρή ομάδα της ριζοσπαστικής αριστεράς στο Ισραήλ, αλλά και το κίνημα αρνητών στράτευσης το οποίο για δύο χρόνια είχε σχετικά σιγήσει.
Εμπνεόμενοι από την αντίσταση των κατοίκων στο Νιιλίν και τρομοκρατημένοι από την βιαιότητα που δείχνει ο Ισραηλινός στρατός για να καταστείλει την εξέγερση των κατοίκων, οι «αρνητές», όπως τους αποκαλούν, βρίσκονται ξανά στην επικαιρότητα.
«Αν ο στρατός αποχωρήσει από το Νιιλίν θα αποτελέσει παράδειγμα για το κίνημα των αρνητών και την ισραηλινή κοινωνία. Θα δείξει ότι ο στρατός δεν μπορεί να μας σπάσει», εξηγεί η Ομέρ Γκόλντμαν, ακτιβίστρια που καταδικάστηκε σε φυλάκιση στις στρατιωτικές φυλακές τον περασμένο Σεπτέμβριο σε ηλικία 19 ετών επειδή αρνήθηκε να παρουσιαστεί.
Επειδή συνήθως τα στρατιωτικά δικαστήρια εκδίδουν πολυάριθμες συνεχείς καταδικαστικές αποφάσεις για τους αρνητές, αντί να ασχοληθούν με δημόσιες δίκες, η Γκόλντμαν καταδικάστηκε για δεύτερη φορά αμέσως μετά την πρώτη της καταδίκη.
Η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική για τους 18χρονους Εβραίους και Δρούζους Ισραηλινούς, με τους άνδρες να υπηρετούν τρία χρόνια και τις γυναίκες δύο για δύο χρόνια, θεωρείται ιερή αγελάδα για την ισραηλινή κοινωνία. Το κίνημα των αρνητών στράτευσης ξεκίνησε πρώτη φορά με την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο το 1982 και δραστηριοποιήθηκε ξανά με την δεύτερη ιντιφάντα με την επιστολή που υπέγραφαν 200 τελειόφοιτο Λυκείου το 2001.
Οι αρνητές επιστρέφουν ξανά μετά την φυλάκιση πέντε ισραηλινών, τον περασμένο Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Οι φυλακίσεις άρχισαν μετά την ανοικτή επιστολή αποφοίτων Λυκείου που αρνούνταν να καταταγούν, η οποία δημοσιεύτηκε στις 15 Αυγούστου στην ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα «Γεντιότ Αχρονότ». Περισσότεροι από 60 μαθητές υπέγραφαν την επιστολή, διακηρύσσοντας την απόφασή τους να μην καταταγούν, διαμαρτυρόμενοι για την συνεχιζόμενη επί 41 χρόνια κατοχή της Δυτικής όχθης και της Γάζας.
« Η άρνησή μας είναι πρώτα από όλα μία διαμαρτυρία κατά του διαχωρισμού, του ελέγχου, της καταπίεσης και της πολιτικής δολοφονιών που διεξάγει το κράτος του Ισραήλ στα κατεχόμενα εδάφη», αναφέρει η επιστολή η οποία εστάλη τόσο στο γενικό επιτελείο στρατού όσο και στον υπουργό άμυνας Εχούντ Μπαράκ.
«Δεν μπορούμε να σκοτώσουμε στο όνομα της άμυνας ή να φυλακίσουμε στο όνομα της ελευθερίας. Δεν θα ήμασταν ηθικοί και θα υπηρετούσαμε την κατοχή», καταλήγει η επιστολή.
Η Γκόλντμαν, της οποίας ο πατέρας ήταν αναπληρωτής επικεφαλής του τμήματος εξωτερικού της Μοσάντ, συνηγορεί υπέρ της άποψης αυτής. Την συνάντησα πρώτη φορά έξω από την κλινική της Νιιλίν καθώς ο στρατός εισέβαλλε στο χωριό και πυροβολούσε.
Καθώς καθόμαστε σε ένα γνωστό καφέ του Τελ Αβίβ συζητάμε τόσο για τις πολιτικές της επιρροές όσο και τις εμπειρίες ως ακτιβίστρια. Είναι φανερό ότι αυτό που έλκει την θαυμάστρια του Μάη του 68 έχει να κάνει τόσο με την φιλοσοφία όσο και την εχθρότητα. Αρνείται να υπηρετήσει σε αυτό που βλέπει ως στρατιωτική επέμβαση στην Νιιλίν και απορρίπτει όσα ο στρατός εκπροσωπεί.
« Ο αγώνας στην Νιιλίν είναι ένα παράθυρο που δείχνει την ισραηλινό-παλαιστινιακή αλληλεγγύη», τονίζει η Γκόλντμαν.
Για τον εκπρόσωπο του ισραηλινού υπουργείου άμυνας Σλόμο Ντρορ, το θέμα της άρνησης είναι ένα που αφορά μία μικρή μειοψηφία Ισραηλινών που παραβαίνουν το νόμο και οι οποίοι δεν εκπληρώνουν τις εθνικές τους υποχρεώσεις.
Ο Ντρορ υποστηρίζει ότι οι Ισραηλινοί έχουν την «δημοκρατική υπευθυνότητα» να υπηρετούν στον στρατό της χώρας.
«Αν θέλεις να αντιταχθείς στην πολιτική της κυβέρνησης, υπηρέτησε πρώτα στο στρατό και ύστερα αντιτάξου στην πολιτική», δηλώνει σε τηλεφωνική του συνέντευξη από το γραφείο του στο Τελ Αβίβ. «Δεν πιστεύω ότι το υπηρετείς στον στρατό παραβιάζεις τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Κατά τον Ντρορ, οι αρνητές εκπροσωπούν ένα περιθωριακό κίνημα που δεν απειλεί τον ισραηλινό στρατό ή προκαλεί την ισραηλινή κοινωνία. «Έχουμε περισσότερο κόσμο που επιθυμεί να καταταγεί στις επίλεκτες δυνάμεις», λέει.
Ο πόλεμος κατά της θητείας
Παρά τα όσα υποστηρίζει, τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου άμυνας δείχνουν ότι το 25% των Ισραηλινών απέφυγε την στρατιωτική θητεία το 2007. Αν και το 11% από αυτούς εξαιρέθηκε για θρησκευτικούς λόγους, η πλειοψηφία κατατάσσεται σε αυτό που συνήθως αποκαλείται «λούφα»(σιωπηλή άρνηση). Η κατηγορία αυτή αναφέρεται σε αυτούς που απαλλάσσονται για ιατρικούς ή ψυχολογικούς λόγους ή παντρεύονται, στην περίπτωση των γυναικών.
Απαντώντας στα στατιστικά αυτά δεδομένα, ο υπουργός άμυνας Μπαράκ και ο επικεφαλής του επιτελείου Ασκενάζι, έκαναν λόγο για «πόλεμο κατά της στρατιωτικής θητείας», με στόχο να δημιουργήσουν δημόσιο αίσθημα ενοχής σε αυτούς που αποφεύγουν να υπηρετήσουν.
Ξεκίνησε μία καμπάνια στην τηλεόραση και τους δρόμους με αφίσες πέρυσι στο Ισραήλ, με κύριο σύνθημα «Ο Πραγματικός Ισραηλινός δεν αποφεύγει στον στρατό».
Οι διαφημίσεις δείχνουν μία ομάδα ισραηλινών σε ένα μετά το τέλος της στρατιωτικής θητείας ταξίδι στην Ινδία, ένα ταξίδι που είναι τόσο δημοφιλές που έχει γίνει κάτι σαν κοινωνικός θεσμός, που προσπαθεί να εντυπωσιάσει μία ομάδα ταξιδιωτών με ιστορίες από το μέτωπο. Ο Ισραηλινός που απέφυγε την στρατιωτική θητεία είναι ο μόνος που δεν καταλήγει να φεύγει αγκαλιά με μια όμορφη ξανθιά.
Μετά την δημοσίευση της ανοικτής επιστολής των αρνητών, ο γενικός εισαγγελέας Μενάχεμ Μαζούζ ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο ποινική έρευνα κατά της οργάνωσης «Νέο Προφίλ», που στηρίζει και δίνει πληροφορίες για αυτούς που σκοπεύουν ή αρνούνται να υπηρετήσουν στο στρατό.
Η Χάαρετς έγραψε τότε ότι η έρευνα για το αν η οργάνωση είναι υπεύθυνη «για εξώθηση σε άρνηση στράτευσης», έγινε με αφορμή αίτημα του στρατού τον περασμένο Φεβρουάριο.
«Η εξώθηση σε άρνηση στράτευσης» δεν είχε ποτέ στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί, αλλά ο οργανωτής της οργάνωσης «Νέο Προφίλ» Χαγκάι Ματάρ δηλώνει ότι προσέχει όλες οι δραστηριότητες της οργάνωσης να είναι νόμιμες.
«Προσπαθούμε να προσφέρουμε μία εναλλακτική συζήτηση για την ασφάλεια του Ισραήλ, να ρωτήσουμε για ποιού την ασφάλεια μιλάμε», εξηγεί. « Υποστηρίζουμε ότι ίσως θα πρέπει να μιλήσουμε για μία διαφορετικού τύπου ασφάλεια-κοινωνική ασφάλεια, ισότητα και ασφάλεια για όσους έχουν ανάγκη».
Στη διάρκεια της συζήτησης μας μετά από μία διαδήλωση αρνητών έξω από στρατιωτική βάση στο Τελ Αβίβ, ο Ματάρ μιλά για την σπουδαιότητα της στήριξης που είχε από την οργάνωση «Νέο Προφίλ» όταν και ο ίδιος είχε αρνηθεί να υπηρετήσει το 2001. Ο ξανθός γενειοφόρος ακτιβιστής ήταν ο ηγέτης της πρώτης επιστολής αρνητών στράτευσης στην διάρκεια της δεύτερης ιντιφάντα, ο οποίος αντιμετώπισε μία δημόσια δίκη για το ότι αρνήθηκε να υπηρετήσει και πέρασε δύο χρόνια φυλακή. Η υπόθεση θεωρείται τώρα ως πρότυπο στις νομικές σχολές του Ισραήλ.
« Η οργάνωση Νέο Προφίλ, με βοήθησε παρά πολύ όταν ήμουν αρνητής στράτευσης και μετά, ως εκ τούτου το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προσφέρω την ίδια στήριξη που εγώ είχα», χαμογελά ο Ματάρ.
Είναι μέρος μιας μικρής μειοψηφίας του 25% των Ισραηλινών που αποφεύγει τις στρατιωτικές υποχρεώσεις, διακηρύσσοντας το δημόσια. Η δημόσια άρνηση συνεχίζει να παίρνει διαστάσεις και να προκαλεί μεγάλες συζητήσεις.
Σαν την Γκόλντμαν και τον Ματάρ, η αρνητής, Σαχάρ Βάρντι, έγινε θέμα στα εθνικά μέσα ενημέρωσης όταν πήγε φυλακή για πρώτη φορά στις 25 Αυγούστου αρνούμενη να καταταγεί.
«Θα πάω να δηλώσω στο γραφείο στρατολόγησης ότι δεν θα υπηρετήσω εξαιτίας της κατοχής», είπε η Βάρντι, πριν μπει σε στρατιωτική βάση του Τελ Αβίβ για νεοσύλλεκτους. «Έχω δει παιδιά Παλαιστινίων να πυροβολούνται και να κτυπιούνται από τον στρατό στην Δυτική όχθη και είναι κάτι στο οποίο δεν θα μετάσχω». Έδειχνε ήρεμη και αποφασιστική, φορώντας ένα μπλουζάκι της κίνησης «κουράγιο να αρνηθείς» με ένα σπασμένο Μ-16.
Παρά το γεγονός ότι και οι δύο αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο φυλάκισης και δημόσιας κατακραυγής για τις πράξεις τους, οι ακτιβιστές του κινήματος αρνητών στράτευσης δείχνουν μεγάλη αποφασιστικότητα για τις ενέργειες τους.
Στις 18 Δεκεμβρίου, οι αρνητές διαδήλωσαν έξω από το υπουργείο άμυνας στο Τελ Αβίβ, το οποίο είναι και η κεντρική βάση του στρατού, για να παραδώσουν στον Μπαράκ 20.000 επιστολές διεθνούς υποστήριξης που ζητά την απελευθέρωση των κρατουμένων αντιρρησιών, επικροτώντας τις πράξεις τους.
Η ενέργεια αυτή οργανώθηκε από μία συμμαχία ισραηλινών και Αμερικανικών αντιπολεμικών κινήσεων που στηρίζουν την άρνηση στράτευσης, με τις περισσότερες επιστολές υποστηρικτών να προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Ένα πλήθος από 150 άτομα φώναζε «από το Ιράκ στην Παλαιστίνη, επέλεξε την άρνηση, σταμάτησε τα εγκλήματα», την ώρα που μερικοί αρνητές προσπαθούσαν να παραδώσουν τις 20.000 επιστολές. Τους σταμάτησε η αστυνομία στην πύλη της βάσης.
«Είναι ο στρατός, δεν ασχολούνται με τέτοιου είδους πράγματα», δήλωσε ένας αστυνομικός που εμπόδιζε την παράδοση των επιστολών.
Από την στιγμή που ξεκίνησε η επιχείρηση του Ισραήλ στην Γάζα πριν τρεις εβδομάδες, οι αρνητές οργανώνουν συνεχώς αντιπολεμικές διαδηλώσεις, έξω από στρατιωτικές βάσεις και μετέχουν στις μαζικές διαδηλώσεις που ζητούν να τερματιστεί ο πόλεμος.
Για πολλούς Παλαιστινίους, ειδικά ακτιβιστές στην Νιιλίν, οι Ισραηλινοί αρνητές στράτευσης είναι μία σημαντική ενέργεια αλληλεγγύης στον κοινό αγώνα κατά της κατοχής.
«Παρόλο που αποτελούν ένα μικρό τμήμα της ισραηλινής κοινωνίας, οι αρνητές μας δίνουν ελπίδα ότι ακόμη και μέσα στο Ισραήλ υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά αντιδρούν στην κατοχή», δηλώνει ο Χίντι Μεσλέχ, ένας 25χρονος ακτιβιστής που μετέχει την λαϊκή επιτροπή της Νιιλίν και ο οποίος συχνά εμπλέκεται με Ισραηλινούς ακτιβιστές αλληλεγγύης. Η οικογένεια του μάχεται να σώσει την γη της από κατάσχεση για την δημιουργία του τείχους του διαχωρισμού.
Ο Μεσλέχ μιλά για τους αρνητές με τον ίδιο θαυμασμό που μιλά για τους Παλαιστινίους κρατουμένους. « Είναι δύσκολο για τους Παλαιστινίους να καταλάβουν κάποιον που υπηρετεί στα μπλόκα ελέγχου την μια μέρα και διαδηλώνει στην Νιιλίν την επομένη», εξηγεί, δύο εβδομάδες μετά τον θάνατο του Μούσα.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ο Μούσα τραυματίστηκε θανάσιμα από ένα Μ-16 που πυροβόλησε πίσω από ένα ισραηλινό τζιπ, καθώς ερχόταν να πάρει τους στρατιώτες. Το πτώμα του στο νεκροτομείο της Ραμάλλα, με το σώμα του να έχει τεμαχιστεί διαγωνίως στο ψυχρό μεταλλικό τραπέζι, επιβεβαίωσε την αιτία του θανάτου.
Ο θυμός που προκάλεσε ως απάντηση για τον πυροβολισμό, εντάθηκε στην κηδεία του την επόμενη ημέρα όταν ο 17χρονος Γιουσέφ Αμίρα σκοτώθηκε από δύο πλαστικές σφαίρες στο κεφάλι στην διάρκεια συμπλοκών σε σημείο ελέγχου.
Εκείνη την ημέρα τον Ιούλιο, καθώς φθάναμε στην Νιιλίν ενόψει της κηδείας του Μούσα, ο Πόλακ πετάχτηκε έξω από το αυτοκίνητο και περπάτησε κατά των γραμμών του στρατού, ανακατώνοντας τις πέτρες που βρισκόντουσαν μπροστά στο τείχος για να αποφύγει πλαστικές σφαίρες.
Αξιολογώντας την κατάσταση, στράφηκε προς μία ομάδα παιδιών και τους ζήτησε στα αραβικά τι πρέπει να γίνει.
*Ο Jesse Rosenfeld είναι freelance δημοσιογράφος που έχει έδρα την Ραμάλλα και το Τελ Αβίβ.
Η παρούσα ανταπόκριση δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Χάαρετς» στις 21/01/2009 και αποτελεί πολύτιμη μαρτυρία για το κίνημα των αρνητών στράτευσης στο Ισραήλ.
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1057491.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου