Ο ΤΣΑΜΠΟΥΚΑΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ ΞΑΝΑΧΤΥΠΑ*
Το Ισραήλ εξαπέλυσε χθες έναν ακόμη μη απαραίτητο και αρρωστημένο πόλεμο. Στις 16 Ιουλίου 2006, τέσσερις μέρες μετά την έναρξη του δευτέρου Πολέμου στον Λίβανο, έγραφα: « Κάθε γειτονιά έχει έναν φωνακλά τσαμπουκαλή που δεν πρέπει να του κολλάτε…Παρόλα αυτά κάποιος του μπαίνει. Και η αντίδραση, τι αντίδραση!».
Δυόμιση χρόνια αργότερα, τα λόγια αυτά επαναλαμβάνονται, προς αποτροπιασμό μας, με πρωτοφανή ακρίβεια. Μέσα σε λίγες ώρες το απόγευμα του Σαββάτου, ο ισραηλινός στρατός προχώρησε σε θάνατο και καταστροφή σε κλίμακα που οι ρουκέτες Κασάμ ουδέποτε πλησίασαν όλα αυτά τα χρόνια και η Επιχείρηση βρίσκεται μόλις στην αρχή.
Για μία ακόμη φορά, οι βίαιες αντιδράσεις του Ισραήλ, ακόμη και να υπάρχει δικαιολογία για αυτές, ξεπέρασαν κάθε διάσταση και ξεπερνούν κάθε κόκκινη γραμμή ανθρωπιάς, ηθικής, διεθνούς νομιμότητας και σοφίας.
Αυτό που άρχισε χθες στην Γάζα είναι έγκλημα πολέμου και η ανοησία μιας χώρας. Η πικρή ειρωνεία της ιστορίας: Μία κυβέρνηση που πήγε σε έναν άσκοπο πόλεμο δύο μήνες μετά την συγκρότησή της-ξεκινά έναν άλλο καταδικασμένο πόλεμο δύο μήνες πριν τελειώσει τη θητεία της.
Στο μεσοδιάστημα, η μεγαλοπρέπεια της ειρήνης βρισκόταν στα χείλη της γλώσσας του Εχούντ Όλμερτ, ενός ανθρώπου που ξεστόμισε μερικές από τις πιο θαρραλέες λέξεις που ακούστηκαν ποτέ από πρωθυπουργό. Η μεγαλοπρέπεια της ειρήνης στα χείλη της γλώσσας του και δύο άσκοποι πόλεμοι στην θήκη. Μαζί του και ο υπουργός άμυνας Εχούντ Μπαράκ, ο ηγέτης του αποκαλούμενου δήθεν αριστερού κόμματος, που παίζει τον ρόλο του βασικού συνεργού στο έγκλημα.
Το Ισραήλ δεν εξήντλησε τις διπλωματικές προσπάθειες πριν ξεκινήσει χθες μία ακόμη τρομακτική εκστρατεία δολοφονιών και καταστροφής. Οι Κασάμ που έπεφταν στις κοινότητες κοντά στην Γάζα ήταν αφόρητοι, παρόλο που δεν προκάλεσαν ποτέ θάνατο. Η απάντηση σε αυτές όμως πρέπει να είναι εντελώς διαφορετική: διπλωματικές προσπάθειες για επιβολή νέας εκεχειρίας, αυτής της ίδιας που αρχικά παραβιάστηκε, μην το ξεχνάμε, από το Ισραήλ όταν χωρίς λόγο βομβάρδισε ένα τούνελ και ύστερα, αν οι προσπάθειες αποτύγχαναν, μία σταδιακή στρατιωτική απάντηση.
Αλλά όχι. Ή όλα ή τίποτα. Ο Ισραηλινός στρατός ξεκίνησε χθες έναν πόλεμο του οποίου ο στόχος, ως συνήθως, είναι η ελπίδα ότι κάποιος μας βλέπει.
Το αίμα θα κυλήσει τώρα σαν νερό. Η πολιορκημένη και εξαθλιωμένη Γάζα, η πόλη των προσφύγων, θα πληρώσει το κύριο τίμημα. Αλλά αίμα χωρίς λόγο θα χυθεί και στην δική μας πλευρά. Μέσα στην ανοησία της, η Χαμάς το προκάλεσε στον εαυτό της και τον λαό της, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί την υπεραντίδραση του Ισραήλ.
Η ιστορία της Μέσης Ανατολής επαναλαμβάνεται με αποκαρδιωτική ακρίβεια. Απλώς η συχνότητα αυξάνεται. Αν είχαμε εννέα χρόνια ηρεμίας μεταξύ του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ και του Πρώτου Πολέμου στον Λίβανο, τώρα ξεκινάμε πολέμους κάθε δύο χρόνια. Ως εκ τούτου, το Ισραήλ αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ των δημοσίων σχέσεων που κάνουν λόγο για ειρήνη και της πολεμικής του συμπεριφοράς.
Το Ισραήλ αποδεικνύει ότι δεν πήρε μαθήματα από τον προηγούμενο πόλεμο. Για μία ακόμη φορά, ο πόλεμος αυτός ξέσπασε μέσω ενός φοβιστικά ομοιόμορφου διαλόγου στον οποίο μία φωνή ακούγεται-αυτή που μιλά για επιθέσεις, καταστροφές, πείνα και σκοτωμό, η οποία υποδαύλισε και παρακίνησε την εκτέλεση εγκλημάτων πολέμου.
Για μία ακόμη φορά οι σχολιαστές μπήκαν στα τηλεοπτικά στούντιο χθες και επαινούσαν τα μαχητικά αεροσκάφη που βομβάρδισαν αστυνομικά τμήματα, όπου βρισκόντουσαν αξιωματικοί υπεύθυνοι για την διατήρηση της τάξης στους δρόμους. Για μία ακόμη φορά, καλούσαν να μην υπάρξει υποχώρηση και υπέρ της συνέχισης της επίθεσης. Για μία ακόμη φορά, οι δημοσιογράφοι περιέγραφαν τις φωτογραφίες του κατεστραμμένου σπιτιού στην Νετιβότ ως «δύσκολη σκηνή». Για μία ακόμη φορά, είχαμε το θράσος να παραπονεθούμε για το πώς ο κόσμος μεταδίδει τις εικόνες από την Γάζα. Και για μία ακόμη φορά πρέπει να περιμένουμε μερικές ακόμη ημέρες έως ότου υπάρξει μία εναλλακτική φωνή μέσα από το σκοτάδι, η φωνή της σοφίας και της ηθικότητας.
Σε μια με δύο εβδομάδες, οι ίδιοι αυτοί ειδικοί που ζητούσαν κτυπήματα και περισσότερα κτυπήματα θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε επικρίσεις κατά του πολέμου. Και για μία ακόμη φορά θα είναι πολύ αργά.
Οι εικόνες που πλημμύρισαν τις τηλεοράσεις ολόκληρου του κόσμου χθες έδειχναν μία παρέλαση από πτώματα και πληγωμένους που φορτώνονταν από ιδιωτικά αυτοκίνητα που τους μετέφεραν στο μοναδικό νοσοκομείο στην Γάζα, που μπορεί κανείς να το αποκαλεί νοσοκομείο. Ίσως πρέπει για μία ακόμη φορά να θυμηθούμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία εξαθλιωμένη, στενή λωρίδα γης, της οποίας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αποτελείται από παιδιά προσφύγων που έχουν υποστεί σε απάνθρωπα βάσανα.
Για δυόμιση χρόνια, έχουν αποκλειστεί και εξοστρακιστεί από ολόκληρο τον κόσμο. Η γραμμή σκέψης που λέει ότι με τον πόλεμο θα κερδίσουμε νέους συμμάχους στην Λωρίδα, ότι με την κακοποίηση του πληθυσμού και την δολοφονία των παιδιών του θα πλήξουμε την συνείδησή τους και ότι μία στρατιωτική επιχείρηση θα είναι αρκετή για την ανατροπή ενός καθεστώτος που βρίσκεται σε δυσχέρεια και η αντικατάστασή του με ένα άλλο φιλικότερο προς εμάς είναι κάτι περισσότερο από παραφροσύνη.
Η Χεζμπολάχ δεν εξασθένισε εξαιτίας του Δεύτερου Πολέμου στον Λίβανο. Αντιθέτως. Η Χαμάς δεν θα εξασθενήσει εξαιτίας του πολέμου στην Γάζα. Αντίθετα. Βραχυπρόθεσμα, όταν η παρέλαση των πτωμάτων και των τραυματιών τελειώσει, θα φθάσουμε σε μία νέα εκεχειρία, όπως συνέβη μετά τον Λίβανο, ακριβώς όπως θα μπορούσε να είχε γίνει και χωρίς αυτόν τον περιττό πόλεμο.
Εν τω μεταξύ, ας αφήσουμε τον στρατό να νικήσει, όπως λένε. Ένας ήρωας κατά του αδυνάμου, βομβάρδισε δεκάδες στόχους από τον αέρα χθες και οι εικόνες αίματος και φωτιάς σχεδιάζονται για να δείξουν σε Ισραηλινούς, άραβες και ολόκληρο τον κόσμο ότι η δύναμη του τσαμπουκά της περιοχής δεν έχει εξασθενίσει. Όταν ο τσαμπουκάς βρίσκεται σε καταστροφική μανία, κανείς δεν μπορεί να τον σταματήσει.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ απο το paecnik-www.peacenik.blogspot.com
*http://www.haaretz.com/hasen/spages/1050459.html

Ένας Ισραηλινός στη Γάζα

Του Τζεφ Χάλπερ*Όταν τελικά φθάσαμε στην Γάζα μετά από μιάμιση ημέρα ταξίδι στην θάλασσα, η υποδοχή που μας επεφύλαξαν 40।000 χαρούμενοι κάτοικοι της Γάζας ήταν εντυπωσιακή και συγκινητική। Ο κόσμος ερχόταν ιδιαιτέρως προς εμένα, ανυπομονώντας να μιλήσει εβραϊκά με έναν Ισραηλινό μετά από χρόνια αποκλεισμού। Το μήνυμα που πήρα από τους ανθρώπους όλων των αποχρώσεων στη διάρκεια των τριών ημερών ήταν το ίδιο: Το πώς εμείς(«εμείς» με την έννοια όλων όσων ζούμε στη χώρα τους, όχι μόνο Παλαιστίνιοι ή Ισραηλινοί) θα βγούμε από αυτό το χάος; Που πάμε; Η συζήτηση δεν ήταν καν πολιτική: για το ποια είναι η λύση, ένα κράτος, δύο κράτη κ.λ.π. Ήταν συζήτηση κοινής λογικής και άμεση, που βασιζόταν στην υπόθεση ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε στην ίδια χώρα και ότι αυτή η ανόητη διαμάχη, με τα τείχη και την πολιορκία και την βία, είναι επιζήμια για όλους. Δεν το βλέπουν οι Ισραηλινοί με ρωτούσε ο κόσμος;(Η απάντηση, δυστυχώς είναι «όχι». Για να είμαστε ειλικρινείς, εμείς οι Ισραηλινοί Εβραίοι είμαστε το πρόβλημα. Οι Παλαιστίνιοι εδώ και χρόνια έχουν αποδεχτεί την ύπαρξη μας στη χώρα ως λαού και είναι έτοιμοι να αποδεχτούν την οποιαδήποτε λύση-δύο κράτη, ένα κράτος, κανένα κράτος, οτιδήποτε. Εμείς είμαστε αυτοί που θέλουμε αποκλειστικά όλη την «Γη του Ισραήλ» η οποία δεν μπορεί να αποτελέσει μία ενιαία χώρα, που δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την εθνική παρουσία των Παλαιστινίων(κάνουμε λόγο για «Άραβες» στην χώρα μας) και που έχουμε εκμηδενίσει με τους εποικισμούς ακόμη και την πιθανότητα μίας λύσης δύο κρατών στην οποία κρατάμε το 80% των εδαφών. Είναι λοιπόν λυπηρό, το ότι οι «εχθροί» μας θέλουν ειρήνη και συνύπαρξη(και μου το λένε αυτό στα εβραϊκά) και εμείς όχι.Σίγουρα, εμείς οι Ισραηλινοί Εβραίοι θέλουμε «ειρήνη», αλλά εν τω μεταξύ αυτό που έχουμε-σχεδόν δεν γίνονται επιθέσεις, μία αίσθηση ασφάλειας, ένας «εξαφανισμένο» Παλαιστινιακό λαό, μία ανθούσα οικονομία, τουρισμό ακόμη και βελτίωση της διεθνούς μας θέσης-μας φαίνονται απλά καλά. Αν «ειρήνη» σημαίνει να εγκαταλείψουμε τους οικισμούς, τη γη και τον έλεγχο, γιατί να το κάνουμε; Τι δεν πάει καλά με το στάτους κβο; Αν δεν χαλάει, μη το φτιάχνεις).Όταν ήμουν στην Γάζα, κατάφερα να επισκεφτώ παλιούς φίλους. Έλαβα επίσης τιμητικά την παλαιστινιακή υπηκοότητα, συμπεριλαμβανομένου ενός διαβατηρίου, το οποίο σήμαινε πολλά για μένα ως Ισραηλινού Εβραίου.Όταν βρισκόμουν στην Γάζα όλοι στο Ισραήλ-συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης που μου πήραν συνέντευξη-με προειδοποιούσαν να προσέχω, να έχω το νου μου για τη ζωή μου. Δεν φοβάσαι; Τη μόνη φορά που αισθάνθηκα πραγματικό φόβο στη διάρκεια του ταξιδιού μου όταν επέστρεψα στο Ισραήλ. Πήγα μέσω Γάζας περνώντας από το σημείου ελέγχου στο Ερέτς επειδή ήθελα να τονίσω ότι ο αποκλεισμός δεν ισχύει μόνο από τη θάλασσα.Με συνέλαβαν αμέσως στην ισραηλινή πλευρά, μου ασκήθηκαν κατηγορίες ότι παραβίασα στρατιωτικές εντολές που απαγορεύουν στους Ισραηλινούς να βρίσκονται στην Γάζα και φυλακίστηκα στην φυλακή Σχικμά στο Ασκελόν. Στο κελί μου εκείνο το βράδυ, κάποιος αναγνώρισε από τις ειδήσεις. Όλη τη νύκτα με απειλούσαν ακροδεξιοί Ισραηλινοί- και ήμουν σίγουρος ότι δεν θα την έβγαζα μέχρι το πρωί. Στο κελί μου βρισκόντουσαν και τρεις Παλαιστίνιοι οι οποίοι με προστάτευσαν, ο κίνδυνος λοιπόν δεν προερχόταν από τους Παλαιστινίους στην Γάζα ή στο Ισραήλ, αλλά από τους Ισραηλινούς. ( Ένας Παλαιστίνιος από την Χεβρώνα βρισκόταν φυλακή επειδή είχε παράνομα εισέλθει στο Ισραήλ. Εγώ βρισκόμουν φυλακή επειδή είχα μπει παράνομα στην Παλαιστίνη.) Η κυβέρνηση πιθανότατα θα απαγγείλει κατηγορίες τις επόμενες εβδομάδες και θα μπω φυλακή για δύο ή και περισσότερους μήνες. Τώρα είμαι Παλαιστίνιος με όλη τη σημασία της λέξης. Την Δευτέρα έλαβα την παλαιστινιακή υπηκοότητα, την Τρίτη βρισκόμουν ήδη σε ισραηλινή φυλακή.Αν και η επιχείρηση ήταν απολύτως επιτυχής, ο αποκλεισμός θα τερματιστεί πραγματικά αν διατηρήσουμε την κίνηση προς και από την Γάζα. Τα πλοιάρια θα ξαναεπιστρέψουν σε δύο με τέσσερις εβδομάδες και δουλεύω τώρα για να έλθουν και Ισραηλινοί με τα πλοία.Η απογοήτευση μου αφορά μόνο το γεγονός ότι παρόλο που η επιχείρηση ήταν επιτυχής, οι Ισραηλινοί δεν το αντιλαμβάνονται και δεν θέλουν να το αντιληφθούν. Το γεγονός ότι εμείς είμαστε η ισχυρή πλευρά και οι Παλαιστίνιοι οι μόνοι που ζητούν πραγματική ειρήνη απειλεί την ηγεμονία μας και την αθωότητα που έχουμε για τους εαυτούς μας. Αυτό που πρόσεξα σε δεκάδες συνεντεύξεις και αυτά που διάβασα για μένα και το ταξίδι μας από «δημοσιογράφους» που δεν επιχείρησαν ποτέ να μιλήσουν μαζί μου ή άλλους-ήταν μία συλλογική εικόνα της Γάζας και των Παλαιστινίων και της ατέλειωτης διαμάχης με εμάς η οποία θα μπορούσε να περιγραφεί ως φαντασίωση. Αντί αν ασχοληθούν με τις εμπειρίες μου, τα κίνητρα ή απόψεις, οι συνεντεύξεις μου, ιδιαίτερα στο κατεστημένο ραδιόφωνο, ασχολήθηκαν με σλόγκαν και προκαταλήψεις.Ο Μπεν Ντρορ Γέμινι στην ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα «Μααρίβ» μας αποκάλεσε «σατανική αίρεση». Ένας άλλος έγραψε ότι ένας από αυτούς που μετείχαν στην κίνηση «Ελεύθερη Γάζα» ήταν ένας Παλαιστίνιος με αμερικανική υπηκοότητα που είχε ανακριθεί από το FBI, λες και αυτό είχε καμία σχέση(προφανώς για να δείξουν ότι μας υποστήριζαν, χειραγωγούσαν ή χειρότερα «τρομοκράτες»). Άλλοι ήταν πιο σαφείς: Δεν είναι αλήθεια ότι δώσαμε την ευκαιρία να κερδίσει η Χαμάς μία νίκη στις δημόσιες σχέσεις; Γιατί καθόμουν με Παλαιστίνιους ψαράδες-λαθρεμπόρους όπλων κατά της ιδίας μου της χώρας, η οποία το μόνο που θέλει είναι να υπερασπιστεί τους πολίτες της; Μερικού με κορόιδευαν, όπως κάποιος που μου πήρε συνέντευξη για το κανάλι 99. Και όταν όλα απέτυχαν, οι διαμορφωτές μπορούν εύκολα να ξαναγυρίσουν στον παλιό τους κυνισμό: Η ειρήνη είναι αδύνατη. Εβραίοι και άραβες είναι διαφορετικά είδη. Δεν μπορείς να τους εμπιστευτείς. Ή στους ψυχρούς ισχυρισμούς τους: Θέλουν να μας καταστρέψουν. Ύστερα υπάρχει και ο πατερναλισμός: Ναι, πιστεύω ότι είναι καλό να έχουμε μερικούς ιδεαλιστές τριγύρω μας…Στις περισσότερες συνεντεύξεις δεν υπήρχε μία περιέργειες για το τι κάνω ή το πώς είναι το να ζεις στην Γάζα. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για διαφορετικές προοπτικές, ιδιαίτερα αν αμφισβητούνταν τα χιλιοειπωμένα σλόγκαν. Κανείς δεν ξέφυγε από τα παλιά, κουραστικά σλόγκαν. Δεκάδες αναφορές στην τρομοκρατία. Οι πύραυλοι Κασάμ και οι ατέλειωτες προσπάθειες μας να πετύχουμε ειρήνη, τίποτα για κατοχή, κατεδαφίσεις σπιτιών, αποκλεισμό, κατάσχεση γης ή επέκταση των οικισμών, για να μην αναφερθώ στις δολοφονίες, τις φυλακίσεις και την εξαθλίωση του πληθυσμού. Σαν όλα αυτά να μην έχουν σχέση με τη διαμάχη, σαν να ζούσαμε την ομαλή, αθώα ζωή μας και κακοί άνθρωποι αποφάσισαν να εκτοξεύουν Κασάμ. Πάνω από όλα καμία αίσθηση για τις ευθύνες μας ή τη διάθεση να αποδεχθούμε τις ευθύνες μας για τη συνεχιζόμενη βία και τη διαμάχη. Αντιθέτως μία σκληρή αυτόματη εμφάνιση της εικόνας μίας Γάζας και των «Αράβων»(συνήθως δεν χρησιμοποιούμε τον όρο «Παλαιστίνιοι») που είναι διαμετρικά αντίθεση από αυτό που είδα και έζησα, μία συνεχής επανάληψη ανόητων(και λαθεμένων) σλόγκαν τα οποία εξυπηρετούν στο να περιορίσουν την όποια πιθανότητα να ξεπεράσουμε πραγματικά την κατάσταση. Με δύο λόγια, μία φαντασίωση για την Γάζα που έχει φιλοτεχνηθεί μέσα από μία προσεκτικά κατασκευασμένη φούσκα για να μην βλέπουμε την δυσάρεστη πραγματικότητα.Η μεγαλύτερη εντύπωση που μου έκανε το ταξίδι ήταν η κατανόηση του γιατί οι Ισραηλινοί «δεν καταλαβαίνουν»: τα μέσα ενημέρωσης αποτελούμενα από ανθρώπους που υποτίθεται θα έπρεπε να ξέρουν καλύτερα αλλά οι οποίοι δεν ασκούν ιδιαίτερα την κριτική ικανότητα και αισθάνονται καλύτερα μέσα σε ένα κουτί που δημιουργήθηκε για να εξυπηρετεί πολιτικούς αντί να προσπαθεί να κάνει κάτι πιο δημιουργικό: να κατανοήσει τι στο διάολο συμβαίνει εδώ κάτω.Κωδικοποίησα ξεκάθαρα τα μηνύματα μου προς τους συμπολίτες μου Ισραηλινούς που αποτελούσαν και το βασικό περιεχόμενο των συνεντεύξεων και συνομιλιών μου:1. Παρά τα όσα οι πολιτικοί μας ηγέτες λένε, δεν υπάρχει πολιτική λύση στη διένεξη και ότι δεν υπάρχουν εταίροι για την ειρήνη. Αν μη τι άλλο, εμείς στο ειρηνιστικό κίνημα δεν πρέπει να αφήσουμε τις δυνάμεις που θέλουν να δώσουν μυστικιστική διάσταση στην διαμάχη, να το παρουσιάσουν ως «σύγκρουση των πολιτισμών». Η ισραηλινό-παλαιστινιακή διαμάχη είναι πολιτική και ως τέτοια μόνο με πολιτικά μέσα μπορεί να επιλυθεί.2. Οι Παλαιστίνιοι δεν είναι εχθροί μας. Στην πραγματικότητα, καλώ τους συμπολίτες μου Ισραηλινούς Εβραίους να αποδεσμευτούν από την αδιέξοδη πολιτική ή τους αποτυχημένους ηγέτες μας με το να διακηρύξουν, σε συναυλία με Ισραηλινούς και Παλαιστινίους ειρηνιστές: Αρνούμαστε να είμαστε εχθροί.3. Και τέλος ως η αδιαμφισβήτητα ισχυρή πλευρά της σύγκρουσης και η μόνη δύναμη κατοχής, εμείς οι Ισραηλινοί πρέπει να αποδεχτούμε την υπευθυνότητα για τις αποτυχημένες πολιτικές καταπίεσης. Μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε τέλος στη σύγκρουση.*Ο Τζεφ Χάλπερ είναι ένας από τους Ισραηλινούς ακτιβιστές που μετείχε στην πρόσφατη απόπειρα της κίνησης Ελεύθερη Γάζα» να σπάσει τον αποκλεισμό της Λωρίδας. Ο Χάλπερ συνελήφθη από τις ισραηλινές αρχές όταν προσπάθησε να περάσει από την Γάζα δια ξηράς στο Ισραήλ. Στο άρθρο αυτό που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό εβραϊκό περιοδικό αριστερών-φιλελεύθερων τάσεων « Τικούν»(www.tikkun.org) την 1η Σεπτεμβρίου, ο Χάλπερ εκτός των άλλων καταρρίπτει πολλά από τα στερεότυπα που έχει ο μέσος Ισραηλινός για το τι συμβαίνει στην Γάζα και γενικότερα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη। Το εν λόγω άρθρο είναι απόσπασμα.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ (Μωϋσής Λίτσης)

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗ 1912-1913

Πόλεμος και εθνοκάθαρση"Των εχθρών τα φουσάτα περάσαν / σαν το λίβα που καίει τα σπαρτά", υπενθυμίζει ένα παλιό στρατιωτικό εμβατήριο, πριν μας διαβεβαιώσει πως "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει". Όμως και τα δικά μας τα φουσάτα διέπραξαν ουκ ολίγα στο πέρασμά τους, σε πόλεις και χωριά με "εθνολογική σύσταση" πολύ διαφορετική απ'' ό,τι υποστήριζαν οι κήρυκες της Μεγάλης Ιδέας. Από τα Γιαννιτσά και το Κιλκίς του 1912-13 μέχρι τη Βόρειο Ήπειρο του 1914 και την ενδοχώρα της Μικρασίας το 1919-22, η δράση του ελληνικού στρατού και των παραστρατιωτικών ομάδων που τον συνόδευαν (ή τον υποκαθιστούσαν) σημαδεύτηκε από αγριότητες, ελάχιστα διαφορετικές απ'' όσα διέπραξαν το ίδιο διάστημα οι αντίπαλοί του. Αγνοημένες συνήθως από την επίσημη Ιστορία κι εθνικιστική παραφιλολογία, οι βιαιότητες όλων των εμπολέμων της δεκαετίας 1912-1922 κατά των αλλοεθνών αμάχων των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας δεν ήταν μια απλή "παράπλευρη" συνέπεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η εκκαθάριση κάθε εθνικής επικράτειας από τα "αλλογενή" στοιχεία υπήρξε, αντίθετα, συστατικό στοιχείο της διαμόρφωσης των σύγχρονων "εθνικά αμιγών" κρατών. Αν η γενοκτονία των Αρμενίων συνιστά την ακρότατη εκδοχή αυτής της στρατηγικής, τον κανόνα συγκρότησε αυτό που σήμερα αποκαλούμε εθνοκάθαρση: χιλιάδες άνθρωποι διώχτηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες, που έτυχε να βρεθούν στη "λάθος"

ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΞΕΝΟΣ

ΟΙ ΜΑΖΙΚΕΣ ΑΠΕΛΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΑΝ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ
Είτε το θέλουμε είτε όχι, όσοι ζούμε στην Ευρώπη ή σε μέρη επηρεασμένα από ευρωπαϊκές αξίες, παραμένουμε παιδιά της Λωζάννης, της συνθήκης δηλαδή που υπογράφηκε στην όχθη μιας ελβετικής λίμνης μετά το τέλος του Α' Παγκόσμιου πολέμου, όπου αποφασίστηκε μια μαζική, αναγκαστική μετανάστευση κατοικων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Ως μάχιμος δημοσιογράφος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη νοτιοανατολική Ευρώπη, βρίσκω συνεχώς μπροστά μου αναμνηστικά της κληρονομιάς που άφησε αυτή η μοιραία συνθήκη.Bruce Clark

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΟΓΚΡΟΜ ΤΗΣ 6ΗΣ -7ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1955 ΚΑΙ Ο ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
Τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης έγινε στόχος απρόκλητων βιαιοτήτων. Μέσα σε λίγες ώρες εμπορικά καταστήματα, βιοτεχνίες, σπίτια, ακόμα και οι εκκλησίες των Ελλήνων μετατράπηκαν σε ερείπια. Τα γεγονότα αυτά σήμαναν την αρχή του τέλους της κοινότητας των Ρωμιών της Πόλης.
Η βίαιη αυτή επίθεση συνυφάνθηκε με τις ψυχροπολεμικές πολιτικές εξελίξεις της εποχής, και τα πραγματικά γεγονότα αποσιωπήθηκαν εξίσου γρήγορα. Με αφορμή την 50ή επέτειο της μεγάλης καταστροφής, ο Σπύρος Βρυώνης ανασυνέθεσε τα γεγονότα εκείνης της νύχτας στο μεγαλειώδες έργο του Ο μηχανισμός της καταστροφής: το τουρκικό πογκρόμ της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955 και ο αφανισμός της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, το οποίο εκδόθηκε στα αγγλικά το 2005.

ΧΑΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

ΣΜΥΡΝΗ 1922-Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Το Χαμένος Παράδεισος είναι μια δυνατή ιστορία καταστροφής, ηρωισμού και επιβίωσης, ειπωμένο με τον ξεχωριστό λόγο που κατέστησε τον Γκάιλς Μίλτον επιτυχημένο δημοσιογράφο και συγγραφέα. Ξετυλίγεται μέσα από τις αναμνήσεις επιζώντων, πολλοί απ' τους οποίους μιλάνε για πρώτη φορά δημόσια, και τις μαρτυρίες εκείνων που βρέθηκαν στη δίνη μιας από τις μεγαλύτερες καταστροφές της σύγχρονης ιστορίας.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥΛΑΓΕΦ

Η Υπόθεση Τουλάγιεφ διαιρείται σε δέκα κεφάλαια (ή «αλληλοσυμπληρούμενους πίνακες» όπως τα αποκάλεσε ο Σερζ σε ένα φυλλάδιο). Το καθένα τους είναι λίγο ως πολύ αυτοτελές. Το καθένα εστιάζει σε έναν διαφορετικό χαρακτήρα, παρότι αρκετοί από τους χαρακτήρες εμφανίζονται σε περισσότερα από ένα κεφάλαια. Η πλοκή εξελίσσεται χρονολογικά, από την απροσχεδίαστη, σχεδόν τυχαία δολοφονία του Τουλάγιεφ, ενός ανώτατου στελέχους του Κόμματος, μέχρι την εκτέλεση, έναν χρόνο αργότερα, τριών ανδρών, οι οποίοι ήταν όλοι τους σημαίνοντες μπολσεβίκοι, μπλέχτηκαν στα δίχτυα της έρευνας και επιλέχτηκαν να πληρώσουν για το ανεξιχνίαστο έγκλημα.

Η ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

Η περίφημη αλληγορία του Όργουελ, κριτική του ολοκληρωτισμού και ειδικά του σταλινικού φαινομένου, που διαβάστηκε και άσκησε επιρροή όσο λίγα βιβλία. Η επανάσταση των ζώων μιας φάρμας, η ανατροπή της τυραννίας του ανθρώπου και η πορεία της νέας εξουσίας προς τον αυταρχισμό.

1 9 8 4

Η εφιαλτική παρουσία του «Μεγάλου Αδελφού», που τα πάντα συμβαίνουν κάτω από τη συνεχή παρακολούθησή του, σε ένα από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας γραμματείας, σήμα κινδύνου για τον ολοκληρωτισμό που απειλεί τους ανθρώπους όλων των εποχών.

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

Απαγορευμένη ΓλώσσαΠερίπου ένας στους τρεις κατοίκους της ελληνικής Μακεδονίας είχε το 1912 ως μητρική του γλώσσα τα σλαβομακεδονικά. Το 1965, υπηρεσιακές εκθέσεις εκτιμούσαν σε 130-150.000 τους σλαβόφωνους κατοίκους τριών μονάχα νομών (Φλώρινας, Καστοριάς και Πέλλας). Στις αρχές του 21ου αιώνα, τα "ντόπικα" εξακολουθούν να μιλιούνται σε μεγάλο μέρος της Βόρειας Ελλάδας. Η εξάλειψη αυτής της σλαβογλωσσίας θεωρήθηκε ευθύς εξαρχής -και παρέμεινε ώς τις μέρες μας- ο μείζων "εθνικός στόχος" στην περιοχή. Για την επίτευξή του στρατεύτηκε όλος ο κρατικός μηχανισμός, από την κορυφή της διοικητικής ιεραρχίας μέχρι τον απλό χωροφύλακα ή δάσκαλο. Αντίθετα απ'' ό,τι ισχυρίζεται η κυρίαρχη ιστοριογραφία, η περίοδος της μεταξικής δικτατορίας δεν αποτέλεσε τη μοναδική εποχή δίωξης του "τρισκατάρατου ξενικού ιδιώματος", αλλά την κορύφωση μιας πολιτικής που κράτησε δεκαετίες. Η απαγορευμένη γλώσσα παρακολουθεί αυτή την πολιτική καταστολής, τρομοκράτησης, χλευασμού και "εθνικής" κινδυνολογίας στη διαχρονική της εξέλιξη, από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα.

Η ΕΥΓΕΝΗΣ ΜΑΣ ΤΥΦΛΩΣΙΣ

Η ευγενής μας τύφλωσιςΗ ιστορική αυτή μελέτη, μέσα από μία λεπτομερή αναφορά στα καθέκαστα της ελληνικής πολιτικής ζωής της πρώτης εικοσιπενταετίας του αιώνα μας, και κάποια παλαιότερα, επιχειρεί να δείξει και να εξηγήσει το πώς και το γιατί τα περίφημα "εθνικά θέματα", όταν εμφανίζονται με αυτή τη μορφή, με αυτήν ακριβώς τη διόλου αθώα γλωσσική διατύπωση (τη μη μεταφράσιμη σε οποιαδήποτε άλλη ευρέως γνωστή γλώσσα, πλην, ίσως, εκείνη της γαλλικής άκρας Δεξιάς του τέλους του 19ου αι.), όταν, εν άλλοις λόγοις, δεν ονομάζονται με το πραγματικό τους όνομα, που είναι προβλήματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, τότε τα "εθνικά θέματα" δεν "''καταλήγουν δυστυχώς να είναι", όπως συνήθως λέγεται, αλλά είναι, εξ ορισμού, ζητήματα εσωτερικής πρωτίστως πολιτικής, τα οποία έχουν άμεση σχέση με τη διεκδίκηση ή τη διατήρηση της εξουσίας.

ΤΙ ΔΙΑΒΑΖΩ Τ Ω Ρ Α

Υ Π Α Τ Ι Α

Η Υπατία, κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα, του τελευταίου διευθυντή του μουσείου της Αλεξάνδρειας, γεννήθηκε στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. Γρήγορα ξεπέρασε σε γνώσεις τον Θέωνα και δίδαξε μια εκλεκτή ομάδα σπουδαστών, που μετέβαλαν την Αλεξάνδρεια σε ένα από τα πιο γνωστά κέντρα ερευνών της αρχαιότητας. Το 415, η Υπατία έπεσε θύμα αλλεπάλληλων βιασμών, βασανίστηκε και διαμελίστηκε από μια ομάδα φανατικών χριστιανών που δρούσαν υπό τις διαταγές του πατριάρχη της πόλης. Ωστόσο, το όνομά της διέτρεξε την Ιστορία και τη θυμόμαστε μέχρι σήμερα ως σύμβολο μιας προνομιακής ευφυΐας που αποτέλεσε πρόκληση για το σκοταδισμό της εποχής της. ...

Θ Ε Ρ Β Α Ν Τ Ε Σ

Για τον δον Κιχώτη τα ξέρουμε όλα. Μας τα αφηγήθηκε με λεπτομέρειες ο Θερβάντες και στη συνέχεια τα ανέλυσαν τα εκατοντάδες βιβλία των μελετητών του έργου του. Για τον ίδιο τον Θερβάντες, όμως, δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε. Η ζωή του συγγραφέα του δον Κιχώτη εξακολουθεί να καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Δεν ξέρουμε πολλά για όλα όσα τράβηξε, ενώ αγνοούμε παντελώς ό,τι αφορά την ιδιωτική του ζωή ή το χαρακτήρα του. Ο Θερβάντες έχει τόσες ζωές όσες και οι εκατοντάδες βιογραφίες του που κυκλοφορούν σε όλον τον κόσμο. Ο Αντρές Τραπιέγιο γράφει τη βιογραφία του μεγάλου ισπανού ...